İngiltere’de devrin Başbakanı Boris Johnson’ın istifaya zorlanmasıyla 5 Eylül’de rakibi Rishi Sunak’ın önüne geçerek vazifeye gelen Liz Truss, tartışma yaratan iktisat siyasetleri ve güvensizliğe sebep olan “U dönüşü” nedeniyle misyonunun 45’inci gününde i…
İngiltere’de periyodun Başbakanı Boris Johnson’ın istifaya zorlanmasıyla 5 Eylül’de rakibi Rishi Sunak’ın önüne geçerek misyona gelen Liz Truss, tartışma yaratan iktisat siyasetleri ve güvensizliğe sebep olan “U dönüşü” nedeniyle vazifesinin 45’inci gününde istifasını duyurmuştu.
Ülke çağdaş tarihinin “en kısa mühlet misyonda kalan Başbakanı” unvanıyla konutuna dönen “Savaşçı” Truss’ın akabinde, üç kişi Muhafazakar Parti’nin yeni başkanı ve münasebetiyle başbakan olarak öne çıkmıştı. Bu isimler, eski Başbakan Boris Johnson, eski Savunma Bakanı ve Muhalefet Partisi’nin Küme Lideri Penny Mordaunt ile eski Maliye Bakanı Rishi Sunak.
Yeni Başbakan
Geçtiğimiz hafta Truss’ın istifasıyla gündeme gelen bu isimler ortasında yapılan anketlere nazaran, Sunak ve Johnson’ın başa baş giden çekişmesini Mordaunt geriden takip ediyordu. Bu sebeple analist ve yorumcular yarışın Sunak ve Johnson ortasında geçeceğinden emindi. Ardına birçok takviye alan eski Başbakan, mevcut Dışişleri ve Savunma Bakanlarının açık dayanağına karşın İngiltere’de bozulan istikrarın tamiratına talip olmaktan çekindiğini ima ederek yarıştan çekildi.
İngiliz basını, Dominik tatilinden apar topar dönen Johnson’ın Sunak ile zımnî bir görüşme yaptığını ve iki ismin bir uzlaşmaya varamadığını yazmıştı.
Johnson’ın adaylıktan çekildiğini açıklamasını takiben Sunak’ın öbür rakibi Mordaunt da çekilince önünde hiçbir mani kalmayarak oylamaya gidilmeden Başbakan oldu.
Rishi Sunak kimdir?
İngiltere’nin güneyinde yer alan liman kenti Southampton’da 1980 yılında dünyaya gelen Afrika ve Asya kökenli Rishi Sunak, ailenin en büyük çocuğu. Babası Yashvir Sunak, 1920 ile 1963 yılları ortasında Büyük Britanya tarafından koloni bölgesi olarak yönetilen Kenya Kolonisi ve Protektorası’nda doğup büyümüş, annesi ise Tanganyika’da (Bugünkü Tanzanya’nın bir parçası) dünyaya geldi. Sunak’ın ailesi 1960 yılında Birleşik Krallık’a göç etti. Sunak’ın anne tarafından dedesi Raghubir Sain, göç ettikten sonra İngiltere’de tahsildar olarak çalışmaya başladı.
Sunak’ın babası Yavshir bir tabip, annesi Usha ise eczacıydı.
Sunak, Winchester College, Oxford Üniversitesi ve Stanford Üniversitesi’nde eğitim gördü. 2001 ile 2004 yılları ortasında ABD yatırım bankası Goldman Sachs’ta çalıştı. 2009 yılında Akshata Murthy ile evlenen Sunak, 2 çocuk babası.
Sunak, İngiltere tarihinin birinci Asya kökenli Başbakanı olarak tarihe geçti.
Eşi ve vergi kaçırma iddiaları
Eski Maliye Bakanı Rishi Sunak’ın modacı eşi Akshata Sunak ile ilgili Boris Johnson’ın Başbakanlığı periyodunda gündeme gelen vergi kaçırma argümanları, İngiltere basınında tartışma yaratmıştı.
Dönemin Maliye Bakanı Sunak’ın eşi Akshata Murty’nin “kendi vatanında ikamet etmeyen kişi” (non dom) statüsü vesilesiyle, yurtdışı gelirlerinin vergisini İngiltere’de ödemek zorunda olmadığının sızdırılması ortalığı birbirine katmıştı.
Basına sızdırılan bu bilgilerin kaynağı net olarak verilmese de o sıralarda Başbakan Boris Johnson ile uyuşmazlık yaşadığı ve bu sebeple sözkonusu bilgilerin Başbakanlık ofisinden sızdırıldığı gündeme gelmişti. İngiltere’nin önde gelen gazetelerinden The Guardian manşetlerine taşıdığı mevzuyu, “7,5 yılda 20 milyon sterlin vergi tasarrufu yapmış olabilir” diye duyurmuş ve Murty’nin, babasının şirketindeki paylarından yıllık 11,5 milyon kâr elde ettiğini belirtmişti. The Guardian 8 Nisan 2022 tarihli sayısında, Personel Partisi başkanı Keir Starmer‘in “O sorumluluklarından kaçarken, Maliye Bakanı olan kocasının artan hayat pahalılığı yanında vergileri artırmasının nefes kesici bir ikiyüzlülük olduğu” kelamlarına yer vermişti.
Sunak’ın eşi reaksiyonlar üzerine bir açıklama yaparak vergi ödeyeceğini açıklamıştı.
Kayınpeder ve Putin denklemi
Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yi işgal etmesiyle başlayan savaşta Moskova’ya uygulanacak yaptırımlar konusunda en sert tavrı izlemesiyle bilinen İngiltere’nin o dönemki Maliye Bakanı Rishi Sunak, Mayıs ayında ailesiyle ilgili savlarla yeniden İngiliz basının manşetlerini süslemişti.
Sunak, eşinin “kendi vatanında ikamet etmeyen kişi” (non dom) statüsü nedeniyle İngiltere’de vergi ödemediği haberlerinin sonrasında bu sefer de Rusya’dan çekilmeyen aile şirketinin “kanlı para” kazandığı argümanlarıyla tartışma yaratmıştı.
İşçi Partisi ve Liberal Demokratlar, Sunak’ı Murthy’nin bilişim hizmetleri ve danışmanlık şirketi Infosys’teki kestirimi 900 milyon dolarlık (690 milyon sterlin) payı konusunda “ciddi sorulara” yanıt vermesi davetinde bulunmuştu. Murthy’nin milyarder babası Narayana Murthy tarafından kurulan Infosys, Rusya’daki çalışmalarıyla da biliniyor. Her ne kadar 2014 yılında emekli olmuş olsa da Narayana Murthy’nin Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile yakın bağı ve Sunak’ın eşinin şirketteki payları ailenin başını o periyot biraz ağrıtmıştı.
Murthy ailesinin şirketi Infosys Rusya’da faaliyet göstermeye devam ederken SAP, Oracle, PwC, McKinsey, Accenture ve KPMG üzere büyük global BT ve danışmanlık firmalarının birçok Rusya’daki operasyonlarını kapatmıştı.
Putin idaresine “ekonomik olarak yüklenmek” maksadıyla İngiliz şirketlerini tekraren Rusya’dan çekilmeye çağıran Sunak, eşinin Infosys’teki payı hakkında ise yorum yapmayı reddetmişti.
Sky News’in ailesinin “Putin rejiminden potansiyel olarak yarar sağlayıp sağlamadığı” sorusuna Sunak şu cevabı verdi “Böyle bir durum olduğunu sanmıyorum. Ben seçilmiş bir siyasetçiyim ve sorumlu olduğum hususlar hakkında konuşmak için buradayım. Eşim değil” demişti.
Başına bela olan röportajı
Sunak 2000’li yılların başında verdiği ve “hiç personel sınıfından arkadaşı olmadığını” söylediği bir röportajla gündeme gelmişti. Röportajı verdiği sırada şimdi 21 yaşında olan Sunak, Orta Sınıflar isimli bir dizinin modülü olarak BBC’ye konuşmuştu. Sunak, BBC’ye verdiği röportajında “aristokrat arkadaşlarım var, üst sınıf arkadaşlarım var, bilirsiniz, emekçi sınıfı arkadaşlarım var” demiş sonrasında ise sözünü düzelterek “İşçi sınıfı değil” tabirlerini kullanmıştı. Sözkonusu röportajdaki sözü de Sunak’ın siyasi hayatında daima önüne gelmiş ve biraz başını ağrıtmıştı.
Mal varlığı
Sunday Times’a nazaran Sunak ve modacı eşi Akshata Murty’nin serveti 730 milyon sterlin, yani Türk Lirası ile yaklaşık 15 milyar 400 milyon. Sunak’ın dünyanın çeşitli yerlerindeki dört mülkünün toplam pahası 15 milyon sterlin, yani 317 milyon TL olarak hesaplanıyor.
halktv.com.tr // Dış Haberler
News
