İlk kez bir AB ülkesi İstanbul Sözleşmesi’nden çekiliyor

Letonya Parlamentosu, uluslararası kamuoyunda “İstanbul Sözleşmesi” olarak bilinen “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi”nden çekilme kararı aldı.

Letonya’nın kamu yayıncısı LSM’nin haberine göre, parlamentoda geçen hafta yapılan birinci oylamanın ardından ülkenin “İstanbul Sözleşmesi”nden ayrılmasıyla ilgili ikinci oylama gerçekleştirildi.

13 saatten uzun süren tartışmanın ardından uluslararası sözleşmeden çekilme kararı, 100 sandalyeli parlamentoda 56 “evet”, 32 “hayır” ve 2 “çekimser” oyla kabul edildi.

CUMHURBAŞKANI ONAYI GEREKİYOR

Sözleşmeden çıkma kararının yürürlüğe girebilmesi için Letonya Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics’in 10 gün içinde onay vermesi gerekiyor.

Cumhurbaşkanı Rinkevics’in çekilme kararını parlamentoya geri gönderme hakkı da bulunuyor ancak eğer parlamento değişiklik yapmadan aynı şekilde yasayı onaylarsa Rinkevics tekrar itirazda bulunamıyor.

Rinkevics, çekilme kararının parlamentodan geçmesinin ardından X sosyal medya platformundan yaptığı paylaşımda, kararı ideolojik veya siyasi gerekçelere dayanarak değil devlet çıkarları ve hukuki hususlar açısından değerlendireceğini söyledi.

Kararın referanduma götürülme ihtimali de bulunuyor ancak kriterler dolayısıyla oldukça zor bir ihtimal olarak değerlendiriliyor.

KİTLESEL PROTESTOLAR DÜZENLENDİ

Ayrıca bazı siyasi partiler, çekilme kararını ülkenin Anayasa Mahkemesine taşımayı da değerlendiriyor.

Öte yandan, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararına karşı Letonya Parlamentosu önünde kitlesel protesto düzenlendi.

Sözleşmeden çekilme yasası, sağcı muhalefet partisi Latvia First (Letonya İlk Sırada) tarafından gündeme getirildi ve hükümet koalisyonundaki üç partiden birinin desteğiyle de parlamentoda kabul edildi.

LETONYA’DA MERKEZ SAĞ İKTİDARDA

Letonya’da 2022’de yapılan genel seçimi, iktidardaki merkez sağcı Yeni Birlik Partisi kazanmıştı. Başbakan Krisjanis Karins’in partisi, yüzde 18,9’la en çok oyu alan parti olmuştu.

2011’DE İMZALANMIŞTI

Asıl adı “Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi” olan İstanbul Sözleşmesi, 2011’de İstanbul’da düzenlenen Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin 121. toplantısında kabul edilmişti.

Avrupa Birliği, sözleşmeyi 13 Haziran 2017’de imzalarken Rusya ve Azerbaycan imzalamayı reddetmiş, Çekya, Slovakya, Litvanya, Macaristan, Ermenistan ve Bulgaristan sözleşmeyi imzalamış ancak yürürlüğe koymamıştı.

Türkiye, toplamda 46 imzacısı bulunan sözleşmeyi ilk imzalayan ve onaylayan ülkelerden biriydi. Türkiye, söz konusu anlaşmayı imzaladıktan sonra, anlaşmadan çekilen ilk ülke oldu.