Fas’ta Z Kuşağı protestoları: ‘Özgürlük, onur, adalet’

Rabat, Kazablanka, Marakeş ve Tanca’daki gösterilerde gençler “özgürlük, onur, sosyal adalet” sloganları attı.

Güvenlik güçlerinin gösterilere müdahale ettiği ve bazı göstericileri gözaltına aldığı aktarıldı.

Gösterilere katılan gençler, sağlık ve eğitim alanlarında reform, işsizlere istihdam, sosyal adaletin sağlanması ve yolsuzlukla mücadelenin hızlandırılmasını talep etti.

Hükümetin 2025 yılı sonunda başlayacak Afrika Uluslar Kupası ve 2030 Dünya Kupası gibi uluslararası organizasyonlara büyük bütçeler ayırmasını, buna karşın temel hizmetlerin ihmal edilmesini eleştiren protestocular, “Özgürlük, onur, sosyal adalet”, “Biz korkmuyoruz, biz anne babamız gibi değiliz”, “Halk yolsuzluğun sona ermesini istiyor” ve “Sağlık, eğitim ve onurlu yaşam hakkı” sloganları attı.

Fas’ta protesto çağrıları, 17 Eylül’den itibaren özellikle Discord platformu üzerinden yayıldı. “GEN Z 212” adıyla açılan grup kısa sürede binlerce üyeye ulaştı. Hareketin herhangi bir parti, sendika veya resmi yapıya bağlı olmadığı, bağımsız gençlerin oluşturduğu sosyal bir girişim olduğu öğrenildi.

İZİNSİZ TOPLANMALAR YASAKLANDI

Fas’ın resmi haber ajansı MAP’a göre, yerel makamlar sosyal medyada yayılan anonim çağrılar üzerine izinsiz toplanmaları yasakladı.

MAP’a konuşan bir güvenlik uzmanı, güvenlik güçlerinin izinsiz gösterilere “kamu düzenini ve göstericilerin güvenliğini koruyan dengeli bir yaklaşımla” müdahale ettiğini savundu. Söz konusu kaynak, sahadaki birimlerin cop, tazyikli su araçları ve gaz bombalarıyla donatılmadığını, yalnızca resmi ve sivil kimlikli güvenlik unsurlarının kullanıldığı ifade edildi.

Ülke genelinde birçok kentte göstericiler gözaltına alındı ancak resmi makamlar toplam gözaltı sayısını açıklamadı.

Kazablanka’da Kore semti girişinde otoyolu kapatan 21 gösterici gözaltına alındı ve savcılığa sevk edildi.

Rabat’ta ise Bab el-Had Meydanı ve çevresinde güvenlik güçleri hoparlörlerle yaptığı uyarılarla kalabalığı dağıttı; bazı göstericiler gözaltına alındı.

Kazablanka Asliye Ceza Mahkemesi Krallık Savcılığı, 27–28 Eylül’deki gösterilerin ardından yürütülen soruşturmalarda bir kişinin gözaltına alındığını açıkladı. Savcılığın yazılı açıklamasında, söz konusu kişinin yabancı ülkelerdeki protestolara ait görüntüleri Fas’ta çekilmiş sahnelerle birleştirerek sosyal medyada yayımladığı ifade edildi. Bu paylaşımların “protesto çağrısı” amacıyla dolaşıma sokulduğu, zanlının kısa sürede binlerce takipçi topladığı ifade edildi. Savcılık, zanlının elektronik yollarla işlenen suçlara teşvikten tutuklu yargılanmak üzere mahkemeye sevk edildiğini duyurdu.

Fas Ulusal Avukatlar Derneği, ülkenin farklı kentlerinde düzenlenen barışçıl yürüyüşlere yönelik müdahaleleri “baskı” olarak nitelendirdi.

Dernek, gözaltına alınan göstericilerin derhal serbest bırakılmasını ve anayasal güvence altındaki barışçıl gösteri hakkına saygı gösterilmesini istedi. Açıklamada, şiddet veya gözaltı uygulamalarının kurumsal diyalogun alternatifi olamayacağı vurgulandı.