Cumhuriyet’in zirvesinde dijital çağda yeni modeller tartışıldı: Eğitimin geleceği nasıl olmalı?

Cumhuriyet gazetesinin önderliğinde önceki gün İstanbul Pera Müzesi’nde düzenlenen “Geleceğin Eğitimi 2025 Zirvesi”nde özellikle, merkezinde yapay zekâ olan teknolojik gelişmelerin insan ve toplum için yaratacağı fırsat ve tehditler masaya yatırıldı.

Konuya ilişkin farklı görüşler uzmanlar ve katılımcılar tarafından irdelendi. Genel Yayın Yönetmenimiz Mine Esen’in yanı sıra gazetemizin yazar ve yöneticileri de etkinlikte hazır bulunurken zirvenin açılış konuşmasını Cumhuriyet Vakfı Başkanı ve gazetemizin imtiyaz sahibi Dr. Mehmet Alev Coşkun ve TÜSİAD Genel Başkanı Orhan Turan yaptı. Cumhuriyetin, çağdaşlaşma, akıl ve bilimin önünü açan bir devrim olduğunun altını çizen Coşkun, bu aşamada laik ve bilimsel eğitimin önemini vurguladı. Eğitim sisteminin şu an gerici bir baskı altında olduğunu belirtti.

EZBER BOZAN TEKNOLOJİ

Coşkun’dan sonra söz alan TÜSİAD Genel Başkanı Orhan Turan, kendisini “Cumhuriyetin fırsat eşitliği sayesinde bulunduğu yere gelen Cumhuriyet çocuğu” olarak tanımlarken gençliğin hayal ve hedeflerinin ülke içinde gerçekleşebileceği bir ortam yaratılması gerektiğini belirtti. Türkiye’nin en büyük avantajı genç nüfusu olduğuna değinen Turan, bu potansiyeli ortaya çıkaracak en önemli alanın eğitim olduğunu söyledi.

Yapay zekânın yalnızca ezber bozan bir teknolojik gelişme değil, birçok alanı yeniden tanımlayan küresel rekabetin dinamiklerini dönüştüren bir paradigma haline geldiğini söyleyen Turan, “Yapay zekâ artık sadece bir araç değil, stratejik bir öncelik ve yeni bir düşünce biçimi. Bu nedenle bugünden başlayarak insan kaynağımıza ve gelecek nesillere yeni beceriler ve bu yeni düşünce biçimini de kazandırmamız gerekiyor” uyarısında bulundu.

ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARI…

Uluslararası ticarette bizim ürünlerimizin değil, insan kaynağımızın rekabet ettiğinin altını çizen Turan, “O da gidip eğitime dayanıyor. Sistemin dışında kalan gençlerin eğitime ve sonrasında istihdama kazandırılması önem taşıyor. Özellikle eğitim kız çocukları ve genç kadınların hayatına da dönüştürücü güce sahip. Bu yönüyle eğitim nesillerimizi en erken yaştan eşit fırsatlar ve donanımla geleceğe hazırlanmalı” dedi.

“KÖY ENSTİTÜSÜ MODELİNDEN YOLA ÇIKILMALI”

ZIRVE, açılış konuşmalarının ardından “Geleceğin Eğitim Modeli: Yenilikçi ve Kapsayıcı Yaklaşımlar” konulu panel ile sürdü. Panelin moderatörlüğünü Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Özalp Birol yaptı.

Panelde konuşan ve Köy Enstitülerinin iş ile eğitimin iç içe geçtiği, duvarlarla sınırlanmadan her yerde eğitim verilebilen bir model olduğunu anımsatan Prof. Dr. Firdevs Gümüşoğlu, bu özellikleriyle Cumhuriyetin “Köy Enstitüsü” modelinin, geleceğin inşasında faydalanılacak bir model olduğunu söyledi.

Prof. Dr. Necdet Neydim, “Çocuğun eşitliği, çocuğun gerçekliği, çocuğun özneliği ve cinsiyet eşitliği. Bu dört kavram o eğitim sisteminin gelişmesinde çok önemlidir” derken yazar Tanol Türkoğlu ise “Öğretmenlerin bu kadar çocuğa kişiselleştirilmiş eğitim verecek ne kapasitesi var ne motivasyonu da var artık” tespitinde bulundu.

Türkoğlu, bu noktada yapay zekânın bu ihtiyacı karşılayabileceğini, ancak bunun için de yapay zekânın doğru eğitilmesi gerektiğinin altını çizdi.

“SORGULAMA VE SORUMLULUK”

Akademisyen Prof. Dr. Haluk Gürgen: En büyük risk insanın kendi düşünme kapasitesini unutarak onu araçlara teslim etmesidir. Bunu çok önemli buluyorum. Yapay zekâ bizi düşündürebilir ama bizim yerimize düşünemez. Altını çiziyorum. Gerçeklik yalnızca görünürlük değil, sorgulama, sorumluluk ve anlamla kurulur.

“BÜYÜLÜ BİR DÖNEMDEYİZ”

Yapay zekâ uzmanı / Cumhuriyet gazetesi teknoloji yazarı Mutlu Doğuş Yıldırım: Şu an yapay zekânın gelişimi noktasında büyülü bir dönemdeyiz. Soru sorduğumuz ve cevap aldığımız sohbet dönemi başladı. Bu süreçte bilgiye olan erişim de enerjiye erişim de demokratik hale geldi. Yapay zekânın kimyayı, matematiği, biyolojiyi ve aklınıza gelen her türlü bilim dalını son gelişim evresi olarak bilen bir model olarak hayatımızda daha ileri evrede olacağını düşünüyorum.

“KAPİTALİZME Mİ HİZMET EDECEK?”

Cumhuriyet gazetesi yazarı, Prof. Dr. Örsan K. Öymen: Gelir dağılımında korkunç bir dengesizlik var. Kapitalist paradigma ya da neoliberal ekonomik modeli adına ne dersek diyelim… Yapay zekânın bu sistem içerisindeki işlerini de sorgulamamız lazım. Yapay zekâ kapitalizme hizmet eden bir araç olarak mı karşımıza konuyor yoksa gerçekten insanlığın ilerlemesi için mi bu teknoloji geliştiriliyor? Bunun mutlaka sorulması gerekiyor.

“YARATICI BEYİNLERE FIRSAT ŞART”

İnternetten sonra geçmişten gelen alışkanlıklarla yapılarla işleyen yapıların birçoğunun neredeyse tamamen değiştiğini belirten Türkiye Bilişim Vakfı Başkanı Faruk Eczacıbaşı, bu yüzden öncelikle kafa yapısının tamamen değişmesi gerektiğini söyledi.

Bunun için ana gerekliliklerin başında esnek olmanın geldiğini söyleyen Eczacıbaşı, bunun gençler için daha kolay olduğunu öte yandan ise dünyanın yaş ortalaması 30 iken politik liderlerinin yaş ortalamasının 63, dünya parlamenterlerinin yaş ortalamasının 52 olduğunun altını çizdi.

Türkiye’nin de yaşlandığına dikkat çeken Eczacıbaşı, “Onun için bizim kuşağa düşen en önemli görevi, en önemli unsuru bu ister kurum yöneticisi ol, ister ülke yöneticisi ol, her ne olursa olsun yaratıcı fikirlerin beyinlerin ortaya çıkabilecek şekilde ve başarılı olabilmesini sağlayacak şekilde ortamları hazırlamak, politik ortamları hazırlamak, sosyal ortamları hazırlamak” ifadelerini kullandı.

“3T KURALI”

Fütürist, ekonomist ve yazar Ufuk Turhan: Üç tane T seninle olmalı daima: Takım, teknoloji ve tasarım. İyi bir takım olmalı, teknoloji iyi kullanmalı ve iyi algoritma yazmalı.

KULLANAN DEĞİL, ÜRETEN

TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Tombalak: Dünyada geleceği belirleyenler kullanıcılar değil, üretenler olacak. Önümüzdeki 30 yıl farklı bir şey yapmazsak biz sadece teknolojinin kullanıcısı olacağız. Dolayısıyla teknoloji konusunda gerçeklerle yüzleşip önümüzdeki dönemde geçmişten farklı bir şeyler yapmalıyız.

“TRENİ KAÇIRMA LÜKSÜMÜZ YOK”

Yapay Zekâ ve Teknoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Barış Karakullukçu: Şu anda birçok hızlı giden bir tren var ve bizim bu treni kaçırabilme lüksümüz yok. Bunu öğrenmek, bu işin içerisinde olmak zorundayız. Öbür türlü ki çok daha kötü sonuçlarla karşılaşabiliriz. Şu anda bu kilitler değiştiği için mekanizmalar değiştiği için tek bir anahtar yeterli değil. O yüzden biz çocuklarımıza anahtar yapmayı öğretmek zorundayız. Ve şu sürekli değişen baş döndürücü hızda değişen mekanizmada ayakta kalmayı öğretmek zorundayız.