Yunanistan’da dün sandık başına gidilerek oylar kullanıldı.
Başbakan Kiryakos Miçotakis liderliğindeki Yeni Demokrasi Partisi, dün düzenlenen seçimlerde tek başına iktidara gelecek oy oranına ulaşamasa da dört yıllık iktidar sürecinin akabinde sandıktan oyunu artırarak çıktı.
Yeni Demokrasi, birinci partiye 300 sandalyelik parlamentoda fazladan verilen 50 sandalye uygulaması sayesinde Temmuz 2019’daki genel seçimlerde yüzde 39,85’lik oy ile 158 sandalye kazanarak tek başına iktidar olmuştu.
Miçotakis’in partisi, sistemin değiştiği ve birinci partiye fazladan sandalye verilmesi uygulamasının kaldırıldığı dünkü seçimlerde oylarını yaklaşık yüzde 41’e yükselterek 146 sandalyenin sahibi oldu lakin tek başına iktidar için seçmenleri yine sandık başına götürmeyi hedefliyor.
Miçotakis’in partisi başkan çıksa da çoğunluk sağlanamadı: Yeniden oy kullanılacak
Seçim sonuçlarına nazaran, Yeni Demokrasi tek başına hükümet kurmak için mecliste kâfi çoğunluğu sağlayamadı.
Yeni seçim sisteminde, koalisyon kurulamaması halinde ve ikinci kere sandığa gidildiğinde, birinci partiye oy oranı yüzde 25’i aşmak kaydıyla parlamentoda en az 20 sandalye verilmesi; oy oranında yüzde 25’i aşan her yüzde 0,05’lik artış için fazladan bir milletvekilliği öngörülüyor. Bu sayı 50’ye kadar çıkabiliyor.
Bu durumda Miçotakis’in önünde iki seçenek bulunuyor. Hükümet kurmak için gerekli 5 sandalyeyi sağlayacak bir koalisyona gitmek ya da ikinci kere sandığa giderek, birinci parti için öngörülen fazladan sandalyeleri alıp tek başına iktidar olmak.
“Yarından itibaren seçimler için çalışmalara başlıyoruz”
Miçotakis, dün akşam resmi olmayan birinci sonuçların açıklanmasının akabinde yaptığı açıklamada, sandıktan çıkan sonucu halkın güçlü bir iktidar istediği biçiminde yorumladı. Anayasanın öngördüğü koalisyon kurma sürecini yürüteceğini söyleyen Miçotakis, “Yarından itibaren seçimler için çalışmalara başlıyoruz.” diyerek aslında koalisyon sürecini başlamadan bitirmiş oldu.
Halkın Yeni Demokrasi’ye verdiği takviyeyle “iktidarın çalışmalarına devam etmesini istediğine” işaret ettiği yorumunu yapan Miçotakis, “Halk sandıkta, ilerleme ve yiğit ıslahatlar yolunda daha süratli koşmamızı istedi.” dedi.
Seçim öncesi yapılan anketlerde Yeni Demokrasi birinci parti, ana muhalefetteki Radikal Sol İttifak (SYRIZA) ise ikinci parti gözüküyordu fakat ortadaki fark yüzde 6-8 ile hudutlu kalıyordu.
Yaklaşık yüzde 20’lik fark
Sandıktan çıkan sonuçlar ise bu farkın yaklaşık yüzde 20 olduğunu ortaya koydu.
Yeni Demokrasi’nin zaferi kadar, SYRIZA’nın oylarının düşmesi de dikkat çekti.
SYRIZA’nın Temmuz 2019’daki genel seçimlerde yüzde 31,53 olan oy oranı, dört yıllık ana muhalefetin akabinde yüzde 20’ye geriledi.
Ülke genelindeki 59 seçim bölgesinden 58’inde Yeni Demokrasi birinci parti oldu. Yalnızca içerisinde Gümülcine’nin de yer aldığı Rodop bölgesinde seçim yarışını SYRIZA önde bitirdi.
‘Miçotakis’in zaferi’
Yunan basını, Yeni Demokrasi’nin, SYRIZA’nın iki katı oy oranına sahip olduğu seçim sonuçları için “Miçotakis’in zaferi” yorumunu yaptı.
Kathimerini gazetesi “Miçotakis’in zaferi, SYRIZA’nın düşüşü” başlığını manşete taşıdı.
Ta Nea gazetesi, “Miçotakis ve Yeni Demokrasi’nin Egemenliği” manşetini kullanırken, “SYRIZA ve Aleksis Çipras’ın çöküşü” alt başlığına yer verdi.
Apogeumatini gazetesi “Yeni Demokrasi’nin Dev Zaferi”, Manifesto gazetesi “Miçotakis’e ikinci periyot için güçlü görevlendirme”, Political gazetesi “Miçotakis’in Zaferi, Çipras’ın Çöküşü” sözlerini manşetlerinde kullandı.
SYRIZA yanlısı Avgi gazetesi ise siyaha boyadığı ana sayfasında “Bir sonraki gayret için değişim” manşetini atarak sonucun SYRIZA için son derece olumsuz olduğu değerlendirmesini ana sayfasına taşıdı.
Miçotakis hükümeti, iktidara geldiği günden itibaren beklenmedik çok sayıda meseleyle karşılaştı.
Kovid-19 salgını, Ukrayna’daki savaşın akabinde ortaya çıkan güç krizi ve buna bağlı ekonomik zahmetler, orman yangınları, seller, sistemsiz göçmen sorunu, 57 kişinin vefatıyla sonuçlanan tren kazası, Türkiye ile sık sık yükselen tansiyon, kar yağışı nedeniyle otobanda binlerce aracın mahsur kalması, Yeni Demokrasi iktidarında karşılaşılan problemlerden yalnızca bazılarıydı.
“Çipras mı Miçotakis mi?”
Dört yıllık iktidar sürecinde çok sayıda problemle karşılaşan Yeni Demokrasi, seçime giderken seçmene “Çipras mı Miçotakis mi?” sorusunu sordu.
Ekonomik kriz sürecinde, Avrupa Birliği (AB) ve Milletlerarası Para Fonu (IMF) ile memorandum mutabakatlarının imzalanmasına karşı olduğunu söyleyerek iktidara gelen, 2015’teki referandumda halkın memoranduma hayır demesine karşın memoranduma imza atan SYRIZA, seçmeni ikna edemedi.
2019 seçimlerine Değişim Hareketi (KINAL) ittifakı olarak giren PASOK, 2023 seçimlerine PASOK-KINAL ittifakı ismiyle katıldı. İttifak, oy oranını 8,10’dan yüzde 11,46’ya yükseltti.
2019 ve 2023 seçim sonuçları ortasındaki farklardan biri de meclise giren parti sayısı oldu. 2019’da parlamentoya 6 parti girerken 2023 seçimlerinde parlamentoya giren parti sayısı 5’te kaldı.
Yeni Demokrasi, en yakın rakibini büyük farkla geride bırakmasına karşın, tek başına iktidar talihini yakalayamadı.
Çipras üzgün: Seçim sonucu SYRIZA için son derece olumsuz
Anayasaya nazaran, cumhurbaşkanının, seçimlerde en çok oyu alan 3 partiye koalisyon çalışmaları için aldıkları oy oranına nazaran sırayla üçer gün mühlet tanıması öngörülüyor lakin Miçotakis’in ikinci sefer sandığa gidilmesine göz kırpan dünkü açıklamasının akabinde Yunan basınında da her 3 partinin de Cumhurbaşkanı’ndan koalisyon kurma misyonunu aldıkları gün vazifesi iade edeceği değerlendirmeleri yapılıyor.
SYRIZA önderi Aleksis Çipras sandıktan çıkan sonuç için “Seçim sonucu SYRIZA için son derece olumsuz.” diye konuştu.
Miçotakis’e telefon edip kendisini tebrik ettiğini aktaran Çipras, “Yarışların galibiyetleri ve hezimetleri vardır.” dedi.
SYRIZA’nın parti organlarının çabucak toplanıp sonuçlarını değerlendireceğini belirten Çipras, açıklamasında “İkinci defa sandığa gidileceği için seçim süreci şimdi bitmedi. Önümüzdeki kritik ve kesin seçim yarışında mümkün olan en yeterli sonucu almamız için gereken tüm değişiklikleri çabucak yapmalıyız.” tabirlerine yer verdi.