Bayramda hız sınırlarının sık değiştiği yollarda kesilen radar cezaları tartışma yarattı: Tuzak mı, güvenlik mi?

Kurban Bayramı boyunca otoyol ve karayollarında hız sınırlarının sıkça değiştirildiği güzergâhlarda yerleştirilen radarlar, milyonlarca sürücüyü doğrudan etkiledi. İlk günde 2 milyonu geçen denetim yapılan araçlardan 12 bin 407’sine radar cezası kesilirken sadece bir günlük ceza tutarı en az 26.9 milyon TL’ye ulaştı. Bu durum, kamuoyunda iktidarın “Radar cezaları bir tuzak mı yoksa yeni devlet gelir kapısı mı” sorusunu gündeme getirdi.

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, radar uygulamalarının amacının “trafik kazalarını önlemek ve can kayıplarını azaltmak” olduğunu belirtti. Sürücülerin eleştirileri devam ederken AKP içerisinde de uygulama çatlaklara neden oldu. CHP’li vekil İnan Akgün Alp, 2023’te 68 milyar TL’ye ulaşan trafik cezası gelirlerinin, yeni dönemde 1 trilyon TL’yi bulabileceğini öne sürdü.

Siyasal iktisatçı İnan Mutlu da son beş yılda ölümlü ve yaralanmalı trafik kazalarının yüzde 77.6 oranında arttığını belirterek “Bu tablo, kamuoyunda güvenlik politikalarının etkinliğini sorgulatıyor. Aynı dönemde trafik cezalarının reel tahsilatı ise yüzde 61.5 arttı. Ancak bu artışın kazaları azaltmakta etkili olmadığı ortada. Cezaların bir caydırıcılıktan ziyade gelir kapısı olarak kullanıldığı izlenimi yaygınlaşıyor” dedi.

‘VERGİ DIŞI GELİR’

Mutlu’ya göre trafik cezalarının genel bütçedeki payı düşük görünse de devletin bu alana ilgisi artıyor. Mutlu, “2021’de ceza gelirlerinin bütçedeki payı binde 4.9 iken 2024’te bu oran binde 5.1’e, 2025’in ilk dört ayında ise binde 6.4’e çıktı. 2023’te 21 milyar liralık hedefin yerine 43.5 milyar lira toplandı. 2024’te hedef yüzde 168 artırılarak 55 milyar lira yapıldı ve yılın ilk dört ayında 53.5 milyar liraya ulaşıldı” diye konuştu. Mutlu, bu verilerin devletin cezaları vergi dışı bir gelir kalemi olarak gördüğünü açıkça ortaya koyduğunu vurgulayarak “Seçimsiz bir yılın getirdiği rahatlıkla, yurttaş üzerindeki mali baskı artırılmış durumda. Ekonomik daralma içindeki bütçe, küçük kalemlerden maksimum tahsilat arayışında. Faiz ödemeleriyle ezilen kamu maliyesi için trafik cezaları da artık ‘sinekten yağ çıkarma’ politikasının parçası haline gelmiş durumda” ifadelerini kullandı.

2024’ün Kurban Bayramı’nda, ilk dört gün içinde toplam 2 bin 993 trafik kazası meydana geldi. Bu kazalarda 26 kişi hayatını kaybetti, 5 bin 345 kişi ise yaralandı. 2025 Kurban Bayramı’nın ilk dört gününde ise 2 bin 960 trafik kazası yaşandı. Bu kazalarda 32 kişi yaşamını yitirdi, 4 bin 817 kişi yaralandı.