Türkiye Startup Ekosistemi Yatırım Raporu 2023

Türkiye Startup Ekosistemi Yatırım Raporu

StartupCentrum tarafından hazırlanan “Türkiye Startup Ekosistemi Yatırım Raporu”na göre, 2023 yılının ilk altı ayında Türkiye’deki girişimlere toplam 586,8 milyon dolar yatırım yapıldı. Bu yatırım, 254 farklı yatırım turu ile gerçekleşti ve 2023 yılındaki toplam yatırım miktarını geride bıraktı. En çok yatırım alan girişim ise 250 milyon dolarla Getir oldu. Getir’i sırasıyla 65 milyon dolarlık yatırımla Colendi ve Intenseye, 50 milyon dolarlık yatırımla Spyke Games, 45 milyon dolarlık yatırımla Midas, 20 milyon dolarlık yatırımla ikas, 15 milyon dolarlık yatırımla Sipay, 10 milyon dolarlık yatırımla Upstash, 5 milyon dolarlık yatırımla Roamless ve 4 milyon dolarlık yatırımla Getmobil takip etti.

İlk Yarıda Sadece Bir Mega Yatırım Gerçekleşti

Raporda, Türkiye’deki yatırım ekosisteminin geçmiş yıllarda milyar dolar seviyesini aştığı, ancak bu tutarların büyük bir kısmının (yüzde 70-80) 100 milyon dolar ve üzerindeki mega yatırımlardan kaynaklandığı belirtildi. 2023 yılının ilk yarısında ise yalnızca bir mega yatırım gerçekleşti. Bu yatırım, Getir’in aldığı 250 milyon dolarlık yatırım ile gerçekleşti ve bu miktar, toplam yatırımların yaklaşık yüzde 42’sini oluşturdu. Diğer yandan, 6 aylık dönemde 100 milyon dolar altındaki yatırımlar toplamda 336 milyon dolara ulaşarak, geçen yılın tamamında yapılan 313 milyon dolarlık yatırımı geride bıraktı. Bu durum, 2023’ün, 2021 ve 2022 yıllarındaki zirve dönemleri yakalayabileceği yönünde öngörülerde bulunulmasına yol açtı.

Yapay Zeka ve Oyun Sektörü Ön Planda

Rapor, yılın ilk yarısında en çok yatırım alan sektörün sağlık ve biyoteknoloji olduğunu ortaya koydu. Ancak, bu dönemde gerçekleşen toplam 49 yatırımın 40’ının TÜBİTAK BiGG (1812 Yatırım Tabanlı Girişimcilik Destekleme Programı) kapsamında yapıldığı vurgulandı. BiGG programının etkilerinin daha net bir şekilde değerlendirilmesi gerektiği ifade edildi. BiGG yatırımları hariç tutulduğunda, yapay zeka ve makine öğrenimi sektörü, 31 yatırım ile en aktif sektör konumuna gelirken, bunu 14 yatırım ile oyun sektörü, 11 yatırım ile sürdürülebilirlik ve çevre, 10 yatırım ile de finans teknolojileri (fintek) sektörü izledi.

Yatırım miktarlarına bakıldığında, ulaşım ve lojistik sektörü, Getir’in 250 milyon dolarlık yatırımı sayesinde en fazla fon toplayan sektör oldu. Bu yatırım, toplamda 254,6 milyon dolarlık bir büyüklüğe ulaşarak sektörün liderliğini pekiştirdi. Fintek sektörü, 130,8 milyon dolarla ikinci sırada yer alırken, yapay zeka ve makine öğrenimi 94,2 milyon dolarla üçüncü, blokzincir ve web3 ise 67,5 milyon dolarla dördüncü sırada konumlandı. Blokzincir teknolojileri sektöründeki yüksek yatırım miktarının büyük bir kısmı, Colendi’nin 65 milyon dolarlık yatırımı ile elde edildi.

Yerli Yatırımcıların Katkısı Yüzde 30

Rapora göre, 2023 yılında 10-100 milyon dolar arasındaki yatırımlarda yerli yatırımcı katılım oranı yüzde 16 iken, bu oranın 2023’ün ilk yarısında yüzde 30’a yükseldiği gözlemlendi. Kuzey Amerika ve Avrupa’dan gelen yatırımcıların oranı sabit kalırken, MENA ve Asya bölgelerinden bu yatırım aralığında aktif bir yatırımcı bulunmadığı belirtildi. 100 milyon doların üzerindeki yatırımlarda ise son üç yılda Avrupa merkezli hiçbir yatırımcının katılım göstermediği kaydedildi. Ancak daha düşük tutarlı yatırımlarda Avrupalı yatırımcıların oldukça aktif olduğu gözlemlendi. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın (EBRD) Türkiye girişimcilik ekosistemindeki rolü önemli bir şekilde vurgulandı; zira EBRD, son üç yılda 10-100 milyon dolar arasında gerçekleşen 32 yatırımın 6’sına katkıda bulundu.

İlk Kez 29 Farklı Şehir Girişimcilik Yatırımı Aldı

Raporda, yatırım alan girişimlerin merkezlerinin 37 farklı şehirde bulunduğu ve bunların bazıları yurt dışında, örneğin ABD, İngiltere ve Estonya gibi tanınmış ekosistemlerde yer aldığı bilgisi verildi. Türkiye’deki girişimlerin gelişimine dikkat çeken raporda, ilk kez 29 farklı şehirdeki girişimlerin aynı dönemde yatırım almayı başardığı ifade edildi. Geçen yıl sadece 17 şehirdeki girişimler yatırım alırken, bu yılın ilk yarısında bu sayı 29’a yükseldi. Ayrıca, yılın ilk yarısında en az bir kadın kurucu ortağa sahip girişimlerin oranı yüzde 30,5 olarak belirlendi. Bu girişimlerin yarısında yalnızca kadın kurucular bulunurken, diğer yarısında hem kadın hem erkek kurucular yer alıyor. Önceki yıllarda yalnızca kadın kuruculara sahip girişimlerin oranı yüzde 5-7 arasında değişirken, 2024’te bu oran yüzde 15’e ulaştı. Bu artışın başlıca nedeni, BiGG Fonu’ndan yatırım alan girişimlerin sayısındaki artış olarak gösteriliyor. BiGG yatırımı alan 133 girişimin yüzde 21’inde yalnızca kadın kurucular, yüzde 10’unda ise hem kadın hem erkek kurucular yer almakta.