TCMB: Enflasyon ana gruplarda geriledi

Mayıs ayı enflasyonunun açıklanmasının ardından Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB), yayımladığı TCMB, Mayıs Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’na göre, yıllık enflasyonun temel mallarda sınırlı olmak üzere, tüm ana gruplarda gerileme gözlendi.

Rapora göre, yıllık enflasyon, temel mallarda sınırlı olmak üzere, tüm ana gruplarda geriledi. Aylık bazda dikkat çeken gruplar, fiyatı düşüş sergileyen gıda ile birlikte fiyat artışı yavaşlayan hizmetler oldu.

Mayıs ayında, gıda grubu fiyatlarındaki düşüşü işlenmemiş gıda alt grubu sürüklerken, işlenmiş gıda fiyat artışı zayıfladı.

İŞLENMEMİŞ GIDA FİYATLARI

Meyve fiyatlarındaki olumsuz görünümün devamına rağmen işlenmemiş gıda fiyatları sebze ve diğer bazı işlenmemiş gıda kalemleri öncülüğünde geriledi. Enerji grubu aylık enflasyonunda, şebeke suyu fiyatlarındaki artışın yanında nisan ayında elektrikte mesken tarifelerinde yapılan düzenlemenin sarkan etkisi belirleyici oldu.

Döviz kuru gelişmelerinin etkisi, zayıflayarak da olsa başta dayanıklı tüketim malları olmak üzere, temel mal fiyatları üzerinde hissedilmeye devam etti. Giyim ve ayakkabı alt grubunda, devam eden sezon geçişine bağlı olarak fiyatlar yükseldi ancak fiyat artışı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla daha düşük gerçekleşti. Hizmet grubunda aylık fiyat artışı yavaşlarken, bu gelişme kira dışında kalan tüm alt gruplar genelinde izlendi.

ÜRETİCİ FİYATLARI

Aylık üretici fiyatları enerji grubu öncülüğünde görece güçlü bir artış gösterirken, yıllık üretici enflasyonu 0,63 puan artışla yüzde 23,13 oldu. Bu görünüm altında, mayıs ayında tüm ana eğilim göstergeleri bir önceki aya kıyasla geriledi. Ana eğilim üç aylık hareketli ortalamalarla incelendiğinde, kademeli yavaşlama eğiliminin devam ettiği gözlendi.

Rapora göre, B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 2,00 ve 1,75 puan azalarak yüzde 34,81 ve yüzde 35,37 olarak gerçekleşti. Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, temel mal grubunun katkısı bir önceki aya kıyasla değişmezken, gıda ve alkolsüz içecekler, hizmet, enerji ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 0,95, 0,95, 0,36 ve 0,19 puan azaldı.

TÜKETİCİ FİYATLARINDAKİ AYLIK ARTIŞ

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, tüketici fiyatlarının aylık artışı bir önceki aya kıyasla yavaşladı. Aylık artışlar B ve C göstergelerinde bir önceki aya kıyasla düşüş kaydetti. B endeksini oluşturan gruplar genelinde fiyat artışlarının zayıfladığı gözlenirken, TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, mayıs ayında enflasyonun ana eğiliminde aylık bazda belirgin düşüşe üç aylık ortalamalar bazında ise kademeli bir yavaşlamaya işaret etti.

HİZMET FİYAT ARTIŞI YAVAŞLADI

Hizmet fiyat artışı mayıs ayında yüzde 1,74 ile önceki aya kıyasla yavaşlarken, hizmet grubu yıllık enflasyonu 3,41 puan azalarak yüzde 51,19 oldu. Yıllık enflasyon ulaştırmada artarken diğer alt gruplarda geriledi. Aylık bazda fiyat artışında kira alt grubu öne çıktı, diğer alt gruplarda ise ılımlı bir seyir izlendi. Mayıs ayında kira artışı önceki aya kıyasla sınırlı bir oranda gerileyerek yüzde 3,10 oranında gerçekleşirken, grup yıllık enflasyonu 4,25 puan düşüşle yüzde 84,94 oldu.

Talep koşulları, döviz kuru gelişmeleri ve başta kırmızı et olmak üzere gıda fiyatlarına duyarlılığı yüksek olan lokanta-otel fiyatları nisan ayında gözlenen hızlanma sonrası mayıs ayında yüzde 1,83 ile görece sınırlı bir artış gösterdi. Diğer hizmetler alt grubunda fiyat artışı yüzde 1,39 ile yavaşlarken, eğitim hizmetleri fiyatları yüzde 1,19 ile geçen yılın aynı dönemine kıyasla oldukça düşük bir oranda artış kaydetti.

Diğer yandan, kişisel ulaştırma araçlarının bakım-onarımı kalemi alt grup enflasyonuna katkısıyla öne çıktı.

ULAŞTIRMA HİZMETLERİ

Ulaştırma hizmetleri fiyatları yüzde 0,99 yükselirken, haberleşme grubu aylık enflasyonunda son iki aydır gözlenen ılımlı seyir yüzde – 0,14’lük fiyat düşüşü ile bu dönemde de korundu.

Mayıs ayında, temel mal grubu fiyatları Türk lirasındaki gelişmelerin etkisiyle yüzde 3,26 artarken, grup yıllık enflasyonu 0,26 puan düşerek yüzde 20,02 oldu.

Yıllık enflasyon giyim ve ayakkabı ile diğer temel mallar alt gruplarında gerilerken dayanıklı mal alt grubunda yükseldi. Dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışı yüzde 2,73 ile önceki aya kıyasla bir miktar güç kaybetse de görece yüksek seyretti. Bu gelişmede kur geçişkenliği yüksek olan otomobil (yüzde 4,87 artış) ile beyaz eşya kalemindeki fiyat artışlarının (yüzde 2,46) etkisi izlendi.

MOBİLYA FİYATLARI

Bu dönemde mobilya fiyatları ılımlı seyrederken, tüketici elektroniği alt kaleminde fiyat düşüşleri kaydedildi. Giyim ve ayakkabı alt grubu fiyat artışında (yüzde 7,09) devam eden sezon geçişinin etkisi gözlendi ancak fiyat artışı bir önceki yıla kıyasla daha sınırlı gerçekleşti. Diğer temel mallarda ise aylık enflasyon yüzde 1,49 ile bir önceki aya kıyasla zayıfladı. Enerji fiyatları mayıs ayında yüzde 2,15 artarken, grup yıllık enflasyonu 3,90 puan düşerek yüzde 44,21 oldu. Söz konusu dönemde şebeke suyu tarifelerinde yüksek bir artış (yüzde 7,14) gözlenirken, elektrik fiyatı geçen ay gerçekleşen düzenlemenin bu aya sarkan etkisi ile yüzde 2,40 yükseldi.

AKARYAKIT FİYATLARI

Küresel gelişmelerle gerileyen petrol fiyatları kaynaklı olarak akaryakıt fiyatları bu dönemde yataya yakın seyretti. Mayıs ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları yüzde 0,71 düşerken, bu grupta yıllık enflasyon 3,22 puan azalışla yüzde 32,87 oranında gerçekleşti.

Yıllık enflasyon, işlenmemiş ve işlenmiş gıda alt gruplarında sırasıyla 3,53 ve 3,14 puan azalarak yüzde 33,53 ve 32,21’e indi.

Mayıs ayında işlenmemiş gıda fiyatları yüzde 3,01 düşüş kaydetti. Bu gelişmede sebze (yüzde -18,58), yumurta (yüzde -18,81) ve beyaz et (yüzde – 4,39) kalemlerindeki fiyat düşüşleri belirleyici olurken, taze meyvede süregelen fiyat artışı (yüzde 8,26) mayıs ayında devam etti. İşlenmiş gıda alt grubu aylık enflasyonu yüzde 1,39 oranı ile bir önceki aya kıyasla zayıflasa da alt kalemler bazında işlenmiş et ürünlerindeki fiyat artışı (yüzde 7,79) dikkati çekti.

Yurt içi üretici fiyatları mayıs ayında yüzde 2,48 artarken, yıllık enflasyon 0,63 puan artarak yüzde 23,13’e yükseldi.

Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla; enerji grubundaki fiyat artışı yüzde 7,98 ile öne çıkarken, sermaye malı, ara malı, dayanıksız ve dayanıklı tüketim malı gruplarında fiyat artışları sırasıyla yüzde 2,38, yüzde 1,92, yüzde 1,70 ve yüzde 0,05 olarak gerçekleşti. Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde; elektrik, gaz, buhar iklimlendirme, su ve suyun arıtılması ve dağıtılması, metal cevherleri, içecekler, kağıt ve kağıt ürünleri, motorlu kara taşıtları ile ağaç ve mantar ürünleri fiyat artışlarıyla öne çıkan alt gruplar oldu.