Mahfi Eğilmez’den dikkat çeken uyarı: Türkiye neden dış ticaret açığı veriyor?

Ekonomist Mahfi Eğilmez, kaleme aldığı “Dış Ticaretin Durumu” başlıklı yazısında Türkiye’nin dış ticarette yaşadığı sürekli açık sorununu ele aldı. Eğilmez, bu durumun temelinde Türkiye’nin markalaşma eksikliği ve teknoloji düzeyinin bulunduğunu ifade etti.

Eğilmez, ihracatın fob (taşıma aracına yüklenene kadar olan giderler dahil), ithalatın ise cif (maliyet, sigorta ve navlun dahil) olarak hesaplandığını belirtti. Türkiye’nin dış ticaret açığı veren bir ülke olduğunu vurgulayan Eğilmez, “Grafik bize sürekli dış ticaret açığı verdiğimizi, bu açığın 2016 – 2021 yılları arasındaki dönemde daraldığını fakat sonrasında tekrar arttığını gösteriyor. 2023 ve 2024 yıllarında büyümenin potansiyel oranın altında kalması sonucu, ithalatın düşmesiyle birlikte dış ticaret dengesinde de daralma görülmesine yol açmış bulunuyor. Buradan dış ticaret hadlerine geçebiliriz” ifadelerini kullandı.

DIŞ TİCARET HADLERİ TÜRKİYE ALEYHİNE İŞLİYOR

Dış ticaret hadlerinin, ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine oranı olduğunu aktaran Eğilmez, dış ticaret haddinin 100’ün üzerinde olmasının ihraç eden ülke lehine bir tabloya işaret ettiğini yazdı. Türkiye’nin dış ticaret hadleri açısından olumsuz bir görünüm sergilediğini belirten Eğilmez, “Daha açık bir ifadeyle belirtmek gerekirse ihraç mallarımıza aldığımız fiyatlar ithal mallarına ödediğimiz fiyatların altında bulunuyor” değerlendirmesinde bulundu.

BİRİM FİYATLAR ARTMADI MİKTAR ARTTI

Miktar endekslerini de ele alan Eğilmez, dış ticaretteki artışın büyük ölçüde miktar bazında olduğunu, birim fiyatların ise değişmediğini vurguladı. İhracat miktar endeksinin son 12 yılda ciddi artış gösterdiğini kaydeden Eğilmez, buna karşın birim değer artışının oldukça sınırlı kaldığına dikkat çekti. Aynı dönemde ithalat miktarının da yükseldiğini, ithalatın birim fiyatlarının ise daha fazla arttığını belirtti.

TEKNOLOJİ VE MARKA EKSİKLİĞİ DIŞ TİCARET AÇIĞINI BESLİYOR

Yazısında dış ticaret açığının temel nedenlerine de değinen Eğilmez, “Ortaya çıkan bu durumun nedenlerinin başında ihraç mallarımızın ağırlıklı olarak orta ve düşük teknoloji içerikli olmasına karşılık ithal ettiğimiz malların daha yüksek teknoloji içerikli olması geliyor. Öte yandan ihraç mallarımızın dünyaca tanınan markalara sahip olmamasına karşılık ithal ettiğimiz malların dünyaca tanınan markaları taşıması da bu durumun ortaya çıkmasında etken nedenlerden birisidir” sözlerine yer verdi.