Kiracıya Kötü Haber: Yüzde 25 Sınırında Hesap Tutmadı

Türk Borçlar Kanunu’na (TBK) eklenen ve 11 Haziran 2022 tarihinde yürürlüğe giren Süreksiz Husus 1 ile konutlarda kira artış oranı yüzde 25 ile sonlandırılmıştı.

Bu sınırlama 1 Temmuz 2023 tarihinde son kez uygulanacak. Yani kira artış günü 2 Temmuz 2023 ve sonrası olan kira ilgilerinde artık yeniden mukavelede yazan oranda kira artışı yapılabilecek. O da yeniden hiçbir biçimde TBK md 344’e nazaran son 12 aylık TÜFE ortalamasını geçemez.

Prof. Dr. Erol Ulusoy’un Milliyet’teki köşesinde aktardığı bilgilere nazaran; kiralarını geçen sene 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2022 ortasında yüzde 25 artıran kiracı ve mesken sahipleri, bu sene de kirayı yasal olarak yüzde 25 artıracaklar, fazla değil. Yani kira artış periyodu 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2022 ortasında olanlar o vakit yüzde 25 artırdıkları kirayı 11 Haziran 2023 ile 1 Temmuz 2023 tarihleri ortasında da tekrar yüzde 25 artıracaklarından, bu durum kiracıları sevindiren, lakin mesken sahiplerini üzen bir yasal piyango üzere.

Bu konut sahipleri için ne kadar büyük bir şanssızlıksa, iki kira periyodunda üst üste iki sefer yalnızca yüzde 25 kira artışı yapan kiracılar için de o kadar sevindirici.

ENFLASYONA TESİRİ…

Kira artış oranının yüzde 25 ile sınırlanmasının pratikteki en değerli sonucu, kanaatimce enflasyonun artışının da bir bakıma yasa ile sınırlanması oldu. Öbür bir anlatımla kira artışının yasa ile yüzde 25 ile sonlandırılması sonucu, enflasyon artış oranı da dolaylı olarak yasa ile kısmen sonlandırılmış oldu. Nasıl mı?

Çünkü TÜİK’in enflasyon sepetinde yer alan konut harcamaları içerisinde kira bedelleri de yer alıyor. Kira bedelindeki artışlar yasal olarak sınırlanınca, bunun enflasyon oranının artışına yansımadığını söylemek güç. Kira artış oranına yasal müdahale yerinde mi, değil mi tartışmaları eşliğinde 2 Temmuz 2023’e yaklaşıyoruz.

Şimdi hem kiracıları hem de konut sahiplerini bir tasa aldı gitti; kira artışının yüzde 25 ile sonlandırılmasına ait müddet uzatılacak mı, uzatılmayacak mı? Birtakım açıklamalar yüzde 25 sınırlamasının uzatılacağı tarafında.

Tabii ki bu da yeniden bir yasa ile olabilir. Yüzde 25 kira artış sınırlaması 2 Temmuz 2023 tarihine kadar geçerli olmak üzere süreksiz olarak uygulansa da, yeni Meclis’in yeni bir kanun ile bunu birebir yahut farklı bir oranla sınırlamasına, uzatmasına, kalıcı hale getirmesine tüzel bir mahzur bulunmuyor. Yeni Meclis, Yüksek Seçim Kurulu’nun kesin sonuçları ilan etmesinden 3 gün sonra toplanacak.

Seçimler 14 Mayıs’ta. Tahminimce Meclis yeni seçilen milletvekilleri ile fakat 2023 mayıs ayının sonlarına hakikat toplanabilir. Yemin merasimi, komitelerin oluşturulması vs derken de 1 ay kadar bir müddet geçer. Bu gidişata nazaran yeni Meclis Genel Kurulu’nun kira artış oranının yine yüzde 25 yahut daha fazla ya da düşük bir oranda sınırlayan yeni bir maddeyi görüşmesi ve kabul etmesi ve bunun Resmi Gazete’de yayımlanması 2 Temmuz 2023’e yetişir mi, şüpheliyim.

NASIL BİR DURUM OLUR?

Elbette Meclis’in 2 Temmuz 2023’ten sonrası bir tarihte uygulanacak halde kira sınırlamasını kabul etmesi halinde ise, şöyle bir durum ortaya çıkacak: 1 Temmuz 2023’te kiralar yüzde 25 artacak, sonra Meclis yeni bir yasa kabul edinceye kadar kiralar TÜFE oranında artacak, kabul edilen yasa yürürlüğe girince yine yasal sınırlamaya nazaran kira artışı olacak. Bu türlü karmaşık ve yasal baht – şanssızlık durumunun oluşmaması için yeni Meclis’in 2 Temmuz 2023 tarihinden evvel kâfi vakit olacak halde birinci ele alacağı husus kira artışı hakkında olmalı, ya da hiç olmamalı.

Benim kiracılara tavsiyem, kendilerini ve bütçelerini 2 Temmuz’da ve sonrasında kira artışını TÜFE oranında yapacakmış üzere hazırlamaları. Konut sahiplerinin ise tam bilakis kira gelirlerinin yeniden yüzde 25 artacağı ihtimaline nazaran şahsî bütçe yapmaları.