Eğitim sendikalarından ‘okul masrafı’ yansısı: Fırsat eşitsizliği derinleşiyor

Eğitim-İş Genel Başkanı Kadem Özbay ve Eğitim-Sen Genel Lideri Kemal Irmak, okulların açılmasına az bir mühlet kala eğitim masraflarındaki fahiş fiyatlara dikkat çekti. Özbay, “Veliler, çocuklarının temel eğitim muhtaçlıklarını karşılamakta bile zahmet çekiyor, bu da toplumun geleceğini şekillendirecek jenerasyonların eğitimden yoksun kalması riskini doğuruyor. Eğitim masraflarının bu kadar yükselmesi, eğitimde fırsat eşitsizliğini daha da derinleştirmekte” dedi. Irmak ise, “Maalesef yüksek enflasyon yoksulluğu daha da derinleştiriyor. Bunun sonucu yoksulluk da yaygınlaşıyor. Bu durum en fazla okul çağında öğrencileri olan fakir aileleri vuruyor” diye konuştu.

Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin imzasıyla yayımlanan “2024-2025 eğitim ve öğretim yılına ait iş ve işlemler” bahisli genelgeye nazaran, 2024-2025 eğitim öğretim yılı 9 Eylül 2024 Pazartesi günü başlayacak. Yeni eğitim öğretim devrinin başlamasına sayılı günler kala velilerin okul alışverişi telaşı artan enflasyon yükü altında devam ediyor. Üniforma, çanta, kırtasiye eserleri, okul fiyatları derken artan maliyetler karşısında veliler çocuklarının temel eğitim gereksinimlerini karşılamakta zahmet çekiyor.

Eğitim ve Bilim İşgörenleri Sendikası (Eğitim-İş) Başkanı Kadem Özbay ve Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim-Sen) Başkanı Kemal Irmak fahiş eğitim masraflarını, velilerin yaşadığı meseleleri ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından atılması gereken adımları Anka Haber Ajansı’na anlattı.

“FAHİŞ FİYATLAR, EĞİTİM HAKKINI TEHDİT EDİYOR”

Ekonomik kriz derinleştikçe, veliler için çocuklarını okula hazırlamanın her geçen gün daha da sıkıntı hale geldiğini söyleyen Eğitim-İş Başkanı Kadem Özbay, eğitim masraflarındaki fahiş artış, yalnızca ailelerin bütçelerini değil, birebir vakitte çocukların eğitim hakkını da önemli halde tehdit ediyor” dedi.

“VELİLER TEMEL MUHTAÇLIKLARI BİLE KARŞILAMAKTA ZAHMET ÇEKİYOR”

“Kırtasiye materyallerinden kıyafetlere, kitaplardan okul fiyatlarına kadar her alanda yaşanan artırımlar, bilhassa birden fazla çocuğu olan aileleri daha da güç bir durumda bırakıyor” tabirlerini kullanan Özbay, sendika olarak müşahedelerine nazaran eğitim masraflarındaki artışın enflasyon oranlarının çok üzerinde olduğunu şu sözlerle anlattı:

“Veliler, çocuklarının temel eğitim muhtaçlıklarını karşılamakta bile zahmet çekiyor, bu da toplumun geleceğini şekillendirecek jenerasyonların eğitimden yoksun kalması riskini doğuruyor. Birçok aile, temel muhtaçlıklarını dahi karşılayamaz hale gelmişken, eğitim masraflarının bu kadar yükselmesi, eğitimde fırsat eşitsizliğini daha da derinleştirmekte. Fiyatlandırmalar konusunda acil adımlar atılması gerekiyor. Eğitim gereçlerinin fiyatlarının denetim altında tutulması, temel gereksinimlerin devlet tarafından karşılanması ve okullarda velilerden kayıt fiyatı talep edilmesinin mutlaka yasaklanması, en öncelikli adımlar olmalı.”

“KAYIT FİYATI ANAYASA’YA AYKIRI”

Eğitimin her çocuğun hakkı olduğunu ve bu hakkın ekonomik kriz mazeret edilerek gasp edilemeyeceğini vurgulayan Özbay, “Bu kabus üzere ekonomik tablo yüzünden eğitimden geri kalan her çocuk, ülke geleceğinin parlaklığının biraz daha yitip gitmesi demektir. Devlet okullarında ‘kayıt ücreti’ ismi altında velilerden para talep edilmesi ise kabul edilemez bir durumdur. Bu, Anayasa’ya ve Ulusal Eğitim Temel Kanunu’na muhalif bir uygulamadır. Ücretsiz eğitim hakkı, her çocuğun temel hakkıdır ve bu hakkın ihlal edilmesine katiyen müsaade verilmemelidir” dedi.

“DEVLET OKULLARINDA OKUMAK DA ÖNEMLİ MALİYET”

Bazı devlet okullarında sürdürülen “kayıt ücreti” uygulamasının eğitimi zedelediğini ve toplumsal eşitsizliği derinleştirdiğini söyleyen Özbay, şunları kaydetti:

“Bu anlayış yüzünden bir veli için devlet okullarına çocuğunu kaydetmek de orada okumaya devam etmesini sağlamak da önemli bir maliyet haline gelmiştir. Okullarda para toplanıyor olması sırf okul yönetimcilerinin üzerine atılarak geçiştirilemez, devlet okullarına yeteri kadar kaynak ayırmayan hatta neredeyse hiç ayırmayan adeta kendi bahtına terk eden ve okullarda para toplandığını bildiği halde başını kuma gömen, eğitimi satın alınabilir bir hizmet haline dönüştüren, kamuoyuna gerçek dışı açıklamalar yapan siyasi iktidar ve atadıkları MEB yetkilileridir.

“BAKANLIK ORTADAN SIYRILMAYA ÇALIŞIYOR”

Eskiden kayıt paraları yalnızca bağış ismi altında ve okul aile birliği aracılığıyla toplanırken artık MEB’in ‘adeta ne haliniz varsa görün’ dediği okul yöneticilerinin velilerden para almak için yeni usuller keşfettiğini görüyoruz. Kayıt paraları genelde bağış ismi altında okul aile birliği hesaplarına yatırılıyor. Okul aile birliği hesabı dışında servis, market, paklık eserleri mağazası üzere yerlerin hesaplarına yatırmaları isteniyor. Çeşitli mağaza ve marketler aracılığı ile kredi kartı ile ödeme alınıyor. Birçok okulda eğitim periyodu başlarken alınmayan kayıt parası, periyot başladıktan sonra aidat ismi altında da alınabiliyor. Böylelikle yalnızca devir başlangıcını inceleyen müfettişler de atlatılmış oluyor. Bakanlık, aslında kendi hallerine terk ettiği devlet okullarını bu kere ‘tüm gereksinimlerini giderdikleri’ söylemi üzerinden velilerle karşı karşıya getirmekte, ortadan sıyrılmaya çalışmaktadır. Bu yakışıksız tablonun sorumlusu, devlet okullarına adeta birer özel şirketlermiş üzere kendi ekonomilerini yaratmalarını dayatan, okulların en temel ve hayati gereksinimlerini bile görmezden gelen, eğitimi paralı okul idarelerini de tüccara çeviren bakanlıktır.”

EĞİTİM SEN: BU DURUM FAKİR AİLELERİ VURUYOR

Eğitim-Sen Genel Başkanı Kemal Irmak da çocukları için okul hazırlığı yapan velilerin masrafları karşılama konusunda zahmet çektiğini söyledi. Irmak, “Maalesef yüksek enflasyon yoksulluğu daha da derinleştiriyor. Bunun sonucu yoksulluk da yaygınlaşıyor. Bu durum en fazla okul çağında öğrencileri olan fakir aileleri vuruyor” dedi.

“MEB ELİYLE ENGELLENDİĞİNE ŞAHİT OLUYORUZ”

Okul gereksinimlerindeki artışın enflasyonun çok üstünde seyrettiğini belirten Irmak, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Ülkemizde okumak kadar aile bütçesine çok büyük yük olan öbür hiç bir kalem yok. Anayasanın 45 unsuru mecburî eğitimin herkes için parasız olduğunu söyler. Lakin gerçek hiç de bu türlü değil. Ülkemizde çalışanların neredeyse yüzde altmışı, yetmişi taban fiyatla çalışıyor. Taban fiyatın 17 bin TL olduğu gerçeğinde, araştırmalar birinci ve orta okula giden her bir öğrenci için aylık, 4 bin lira ile 11 bin lira ortasında okul harcaması yapıldığı gerçeğini ortaya koyuyor. Kıyafet, defter, kalem, kırtasiye masrafları, yemek, ulaşım en büyük masraf kalemi. Bütün bunlar yaşanırken, Milli Eğitim Bakanlığı, önce ikili eğitim yapan okullara taşımalı gelen öğrencilerin yemeğini kesti. Sonra Köy okullarında taşıma gelen ve öğrenci sayısı 10’un altında öğrencilerle, 30 kilometre uzakta olan öğrencileri taşımayacağı kararını aldı. Bu öğrenciler ya yurtlara yerleştirilecek ya da veliler kendi paraları ile çocukları okula gönderecekler. Öbür seçenek ise bu çocuklar okul dışında kalacaklar. Bu kadar yoksulluğun içinde Devletin asli vazifesi bu çocukların en güzel kurallarda okullaşmasını sağlamakken, tasarruf önlemleri doğrultusunda bilhassa fakir aile çocuklarının okuma hakkının şahsen MEB eliyle dolaylı da olsa engellendiğine şahit oluyoruz.”