Asrın felaketinde 4 ay geride kaldı.
Kahramanmaraş merkezli yaşanan ve toplamda 11 vilayette tesirli olan yıkıcı zelzeleler, büyük kayıplara yok açtı.
Kentlerin adeta yerle bir olduğu afetin akabinde devletin tüm imkanları bölgeye seferber edildi.
Bölgede çalışmalar sürat kesmeden devam ederken, dirençli ve inançlı afet konutları da yükseliyor.
Çalışmalara zelzele bölgesinden başladı
Tarihi seçimlerin akabinde tekrar Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı olan Mehmet Özhaseki, çalışmalara sarsıntı bölgesinden başladı.
Vakit kaybetmeden ziyaretlere başlayan Özhaseki, birinci olarak geçtiğimiz hafta Adıyaman’a, evvelki gün de Malatya ve Kahramanmaraş’a gitti.
Dün de Hatay’a giden Özhaseki, bölgede incelemelerde bulundu.
Burada yaptığı incelemelerin akabinde AFAD Vilayet Uyum Merkezi’ndeki Planlama Çalışması Toplantısına katıldı.
“Yıkıl iş yeri ve depoların mali yükü 100 milyar dolar civarında”
Toplantı sonrasında televizyon kanallarının sorularını yanıtlayan Bakan Özhaseki, şu sözleri kullandı:
Hasarımız büyük, toplamda 680 bin konuttan bahsediyoruz. 170 bin civarında da iş yeri ve depo üzere yıkılan yerlerimiz var. Toplamda 850 bin yapı ediyor. Hepsinin mali yükü ise 100 milyar dolar civarındadır. Zira rezerv alanlara konutları yaptığımızda mecburen bu bölgelere yol istiyor, su istiyor, kanalizasyon istiyor; sonrasında konutlar etrafında toplumsal donatı alanları üzere tesisleri de istiyor. Bütün bunların hazırlanması için 100 milyar dolarlık bir maliyet gözüküyor. Biz bunun altından kalkarız.
“Formüller devreye girdiğinde yerinde dönüşümü gerçekleştireceğiz”
İlk etapta 170 bin kadar konutun ihalesi yapılıp, inşasının devam ettiği bilgisini veren Bakan Özhaseki, konut üretim işlerinin hızlandırılacağını söz ederek, şöyle konuştu:
Şehirlerin merkezinde yerinde dönüşümü temel alarak yeni bir çalışma başlatıyoruz. Gittiğimiz kentlerde, yörelerin insanlarıyla, bölüm temsilcileriyle ve kentin ileri gelenleriyle bir ortaya gelerek, yeni formüller arıyoruz. Formüller devreye girdiğinde, çok kısa mühlet içerisinde yerinde dönüşümü gerçekleştireceğiz. Bugün de Milletvekili arkadaşlarımızla, belediye liderlerimizle, STK’larımızla ve hatta kesimin temsilcileriyle bir ortaya geldik. Hatay için hazırladığımız planları arkadaşlarımız sundular. Neredeyse bütün arkadaşlarımız oybirliğiyle bu planların çok hoş olduğunu söz ederek, planlara onay verdiler. Planlar hayata geçecek. Merkezden başlayarak, etrafa yanlışsız yayılan ve en fazla beş katın geçerli olduğu taban artı 4, taban artı 3 ve yer artı 2 üzere bir planlama kelam konusu.
Bir taraftan rezerv alanlardaki konutlarımızı yapacak başka taraftan da kadim Hatay’ı tarihi ve kültürel dokusuna uygun olarak sağlam, inançlı ve yerinde dönüşümle ihya ve inşa edeceğiz. Bilhassa buranın tarihi gerçekliğini ve yöresel mimarisinin özelliklerini de ön plana çıkaran yeni bir dönüşüm modeli üzerinde arkadaşlarımızla mutabık kaldık. İnşallah, bu formül devreye girdiğinde ben çok kısa mühlet içerisinde Hatay’ın eski canlılığına kavuşacağını düşünüyorum.
Demiryolu sınırındaki çeliği bile bükecek yer hareketi yaşandığını hatırlatan Özhaseki, yapıya müsait olmayan alanlarda yapılaşmaya müsaade verilmeyeceğini ve yeni bir yönetmelik üzerinde çalışıp daha sıkı önlemlerle sürece devam edeceklerini de söz etti.
“Memnuniyet üst düzey”
Bakan Özhaseki, kelamlarına şöyle devam etti:
Yerelde yerinde dönüşümü teşvik ettiğimizde istihdam artıracak, ticari dallar ön plana çıkaracak. Örneğin; inşaat kesiminde 140’a yakın kalem var ve alt kümelerle birlikte harekete geçtiğinde kentin ticareti de canlanmış olacak. Bizim kontrolümüzde, insanların kendi yerinde konutlarını yapmalarını sağlayacak dönüşümü teşvik ettiğimizde, çok süratli bir halde herkes kendi bloğunda bu işe devam edebilecek. Beşerler, kendi konutlarını sağlamca yapmak istiyor. Zelzele bölgelerinde vatandaş kredi, hibe ve süreç dayanakları verip, işleri son evreye kadar getirdiğimizde bundan çok mutlu oluyor. Bunun önünü açacak bir yasa hazırlığını da getiriyoruz. Mevzuyu, birkaç gündür gittiğim bütün zelzele bölgelerinde ilgili kesim temsilcileriyle tartışıyorum.
Memnuniyet üst seviye, yerelde arkadaşlar bunu dört gözle bekliyor. Biz de bu manada sağlam, inançlı ve yerinde dönüşüm için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Tabi burada şunun altını çizmek istiyorum: Hibe ve krediyle dönüşüm için başlayacak projeleri biz hazırlayacağız ve adım adım takip edeceğiz. Çok titiz bir formda her bir evresini denetleyeceğiz. Ruhsattan mesken sürecine kadar bütün inşa ve imar sürecini, sarsıntı yönetmeliğine ve belirlenen kriterlere uygunluğunu sıkı bir formda kontrole tabi tutacağız.
“İnsanları anılarının olduğu yerlerden götürmek kolay değil”
Rezerv alanlarda yeni, hakikat ve inançlı konutlar yapmak, bu konutların altyapılarını hazırlamak ve sonra da hak sahiplerini bu konutlara taşımak gayemizdir. Lakin bir taraftan da kentin merkezinde ve yıkılmış halde bulunan, herkesin mülkiyetinde olan parseller var. Bunlar da hareketlenmek durumunda. İnsanları anılarının olduğu yerlerden öteki bir yere götürmek kolay değil. İnsanların birçok bunu bu türlü tercih etmiyor. Merkezi yerden ayrılıp 9-10 kilometre ötede yerde yaşamak istemiyor beşerler, haklılar da. Yerinde yapılan dönüşümle, mevcut imar planlarının gözden geçirilip, onların yine canlanmasını sağlamak gerekir. Bir taraftan da fay kırıklarının ve dere yataklarının olduğu yerler var, burada asla yapılaşmaya müsaade verilmeyecek. Zira o fay kırığı üzerine çelikten de bina inşa etseniz, bunu bükebilecek bir yer hareketiyle karşı karşıya kalır.
“Şehirlerimizi afetlere karşı dirençli hale getireceğiz”
Sonuç olarak; bizim kontrolümüzde, vatandaşın kendi meskenini yapmasına imkan verip bir an evvel kentin merkezinde yerinde dönüşümü sağlamış olacağız. Cumhurbaşkanımızın talimatı, 311 bin konutun bir senede teslim edilmesidir. 170 bininin ihalesini yaptık. Köy konutlarından teslim ettiklerimiz bile var. Bunun dışında, lokal aktörlerin devreye girmesiyle yeni hareketlenmeler de onların inşaat suratındaki maharetlerine bağlı. İsterlerse 1 sene içerisinde yapabilirler. Biz zati vatandaş kendi meskenini yapsın diye vatandaşa kredi de hibe dayanağı de vereceğiz. Onlar da inşallah, 1 ila 1,5 sene içerisinde tamamlanır diye düşünüyorum. İnşallah sağlam, inançlı ve yerinde dönüşümle kentlerimizi afetlere karşı dirençli ve eskisinden daha hoş, daha canlı hale getireceğiz. Bütün vatandaşlarımız ve sarsıntı bölgesindeki kardeşlerimiz rahat olsunlar, bu devlet büyük bir devlet.