İnternet sansürünün tablosu ağırlaştı: 2024’te yüz binlerce içerik engellendi!

Veriler Ne Diyor? 2024 İnternet Sansürü Raporu, Türkiye’de dijital alanda uygulanan erişim engellerinin ulaştığı boyutu gözler önüne serdi.

Rapora göre, bir yıl içinde yüz binlerce alan adı, binlerce haber, sosyal medya paylaşımı ve gazeteci hesabı erişime kapatıldı. Sansür kararlarının özellikle kamuoyunu ilgilendiren haberlerde yoğunlaşması ise dikkat çekti.

Buna göre, 2024 yılında toplam 758 bin 716 URL’e erişim engeli getirildi.

Bu engellerin 740 bin 624’ü alan adlarını, 8 bin 762’si haberleri, 7 bin 218’i sosyal medya paylaşımlarını ve 1.897’si sosyal medya hesaplarını kapsadı. Alan adları ve haberlerin yanı sıra Google Haritalar yorumları, mobil uygulamalar ve arama motoru sonuçları da sansür kapsamına alındı.

EN ÇOK ENGELLENEN HABERLER: YOLSUZLUK VE USULSÜZLÜK

Engellenen haberlerin konu başlıklarına bakıldığında ilk sırada yolsuzluk ve usulsüzlük yer aldı. 2024’te bu başlık altında 1.834 haber erişime kapatıldı. Yolsuzluk ve usulsüzlüğü magazin ve kadına yönelik şiddet haberleri izledi. Ancak raporun ortaya koyduğu asıl çarpıcı tablo, bu haberlerin kimler hakkında olduğunda ortaya çıktı.

KAMU GÖREVLİLERİ SANSÜRÜN MERKEZİNDE

Rapora göre, yolsuzluk ve usulsüzlük konulu olup erişim engeli getirilen 1.834 haberin 804’ü kamu görevlileri hakkındaydı. Kamu görevlilerini şirketler ve iş insanları izledi. Bu veri, kamu gücünü kullanan isimlerle ilgili haberlerin diğer tüm aktörlere kıyasla çok daha fazla sansüre uğradığını gösterdi.

Genel toplamda erişim engeli getirilen 8 bin 762 haberin büyük bölümünün de yine kamu görevlileri hakkında olduğu belirtildi. Raporda, kamuoyunun denetim hakkını ilgilendiren içeriklerin sistematik biçimde görünmez kılındığına dikkat çekildi.

KADINA ŞİDDET HABERLERİNDE DE AYNI TABLO

Kadına yönelik şiddet konulu 891 haber de 2024’te erişime engellendi. Bu haberlerin 447’sinde, şiddeti uyguladığı iddia edilen kişilerin AKP’ye yakın isimler olduğu rapora yansıdı. Böylece hem yolsuzluk hem de kadına şiddet haberlerinde siyasi ve kamusal bağlantıların öne çıktığı görüldü.

ERİŞİM ENGELİ KARARLARINDA İSTANBUL AĞIRLIĞI

2024 yılında haberler için 127 farklı merci tarafından 288 erişim engeli kararı verildi. En fazla karar veren ilk 10 merciin 9’unun İstanbul’daki sulh ceza hakimlikleri olduğu raporda yer aldı. İstanbul dışından ilk 10’a giren tek merci Adana 6. Sulh Ceza Hakimliği oldu. Bu durum, erişim engeli kararlarında belirgin bir merkezileşmeye işaret etti.

“KİŞİLİK HAKLARI” GİTTİ, “MİLLİ GÜVENLİK” GELDİ

Engellenen haberlerin büyük bölümü “kişilik hakları ihlali” gerekçesiyle erişime kapatıldı. 2024’te 8 bin 587 haber bu gerekçeyle engellendi. Ancak bu gerekçeye dayanak oluşturan düzenleme, Anayasa Mahkemesi’nin 10 Ekim 2024 tarihli kararıyla yürürlükten kaldırıldı.

Bu kararın ardından başvuruların yöneldiği yeni gerekçe dikkat çekti: “Milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması.” Rapora göre, bu gerekçeyle erişime engellenen 133 haberin 96’sının kararı, AYM kararından sonra alındı.

GAZETECİLERİN HESAPLARI DA HEDEF ALINDI

Sansür yalnızca haberlerle sınırlı kalmadı. 2024’te 1.897 sosyal medya hesabı erişime engellendi. Bunların 51’i gazetecilere, gazetelere ya da televizyon kanallarına aitti. Bu hesaplar 45 farklı gazeteci ve medya kuruluşu arasında dağıldı.

Gazetecilere ait hesapların büyük bölümünde gerekçe yine “milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması” oldu.

SANSÜRÜ HABER YAPAN HABERLER DE SANSÜRLENDİ

Raporda öne çıkan örneklerden biri, Bilal Erdoğan’ın lise arkadaşının kazandığı ihaleye ilişkin haberler oldu. İhaleyi konu alan haberlerin ardından, bu haberlerin engellendiğini duyuran haberler de erişime kapatıldı. Süreç, aynı konuya ilişkin altıncı erişim engeli kararının alınmasına kadar uzandı.

Veriler Ne Diyor? 2024 İnternet Sansürü Raporu, erişim engellerinin özellikle kamu görevlileri hakkında yapılan haberlerde yoğunlaştığını, yolsuzluk, usulsüzlük ve kamusal denetim içeren içeriklerin sistematik biçimde hedef alındığını ortaya koydu. Rapora göre, sansür yalnızca haberleri değil, bu sansürü görünür kılmaya çalışan gazeteciliği de kapsayacak biçimde genişledi.