Mukbang’ın psikolojisi: Neden başkalarının yemek yemesini izliyoruz?

Son yıllarda sosyal medyada en hızlı büyüyen içerik türlerinden biri olan mukbang videoları, kamera karşısında çok büyük porsiyonlar yiyen içerik üreticilerinin milyonlarca izlenme aldığı bir fenomen hâline geldi. Peki insanlar neden başkalarının yemek yemesini izliyor? Uzmanlara göre yanıt, modern hayatın yalnızlığından dijital kaçış arayışına kadar uzanan çok katmanlı bir psikolojide saklı.

YALNIZ YEMEK YEME KÜLTÜRÜNE KARŞI DİJİTAL EŞLİK

Sosyologlara göre özellikle büyük şehirlerde yalnız yaşayanların oranı arttıkça “eşlik edilme” ihtiyacı da büyüyor. Mukbang videoları, izleyicinin ekran karşısında yemek yerken kendini yalnız hissetmemesini sağlıyor. Bu durum özellikle pandemi döneminde belirginleşti; araştırmalar, insanların yemek saatlerinde birinin varlığını dijital olarak da olsa hissedebilmek için bu videolara yöneldiğini gösteriyor.

DUYGU DÜZENLEME VE STRES AZALTMA ETKİSİ

Psikiyatristler, mukbang içeriklerinin rahatlatıcı bir yanı olduğuna dikkat çekiyor. Yeme sesleri, ritmik çiğneme ve “ASMR etkisi”, stres hormonu kortizolun düşmesine yardımcı olabiliyor. Bazı izleyiciler bu videoları uykuya dalmak, zihinlerini boşaltmak ya da günün yorgunluğunu atmak için tercih ediyor.

YASAKLI HAZZA TANIKLIK ETME DUYGUSU

Bir diğer önemli motivasyon ise sosyal psikoloji alanında “yasaklı hazza tanıklık” olarak tanımlanıyor. Aşırı büyük porsiyonların sağlıksız olduğunu bilmesine rağmen, birey kendi yemeden başkasının yemesini izleyerek bir tür dolaylı haz yaşıyor. Bu durum, özellikle diyet yapan veya yeme düzenini kontrol etmeye çalışan bireylerde daha sık rastlanan bir davranış olarak kaydediliyor.

GÖSTERİ KÜLTÜRÜ VE ABARTILI TÜKETİMİN CAZİBESİ

Uzmanlar, internet çağının “aşırılık kültürünü” beslediğine dikkat çekiyor. Daha büyük porsiyonlar, daha yoğun soslar, daha parlak renkler… Bu tür videolar, görsel şov niteliği taşıdığı için özellikle genç izleyiciler tarafından ilgi görüyor. Dijital çağın hızla tüketilen görsel içerik kültürü, mukbang videolarını adeta bir “yeme performansı” hâline getiriyor.

EKONOMİK ETKENLER: KAÇIŞIN YENİ ADRESİ

Ekonomik kriz ve artan yaşam maliyetleriyle birlikte, bazı bireyler için bu videolar bir tür “kaçış alanı” olarak görülüyor. Evinde aynı yiyecekleri tüketemeyen izleyici, dijital ortamda o deneyime dahil oluyormuş hissi yaşayabiliyor.