Evrenin var oluş sırrı bulundu: “Girdap Atom” modeli keşfedildi

Evren neden var? Madde, antimaddeyle birlikte oluştuysa neden her şey yok olup gitmedi? Bu sorular fiziğin en büyük gizemlerinden biri olmaya devam ediyor. Japonya ve Almanya’dan bir grup bilim insanı, 150 yıl önce reddedilmiş bir atom modelinden yola çıkarak evrenin nasıl maddeyle dolduğunu açıklayabilecek bir teori geliştirdi. Bu modele göre, “kozmik düğümler” evrenin ilk saniyelerinde oluşarak tüm varoluşun atası olabilir.

UNUTULAN BİR FİKİR YENİDEN DOĞUYOR

1867 yılında Britanyalı fizikçi ve mühendis William Thompson atomların nasıl oluştuğuna dair sıra dışı bir fikir ortaya attı. Kelvin’e göre atomlar, uzayı doldurduğu düşünülen hayali bir madde olan “eter” içinde oluşan stabil girdaplardan ibaretti. Farklı elementler, bu girdapların farklı şekillerde “düğümlenmesiyle” ortaya çıkıyordu.

Bu fikir dönemi için devrim niteliğindeydi, ancak Michelson-Morley Deneyi ile eterin var olmadığı kanıtlanınca teori rafa kaldırıldı. Yine de, “düğümler” kavramı yıllar içinde matematikten sıvı dinamiğine kadar birçok alanda kullanılmaya devam etti.

FİZİKÇİLER ESKİ MODELİ EVRENİN DOĞUŞUNA UYGULADI

Hiroşima Üniversitesi ve Deutsches Elektronen-Synchrotron Enstitüsü’nden fizikçiler, Lord Kelvin’in fikirlerini modern fiziğin diline taşıdı. Yeni araştırmaya göre evrenin ilk anlarında, kozmik düğüm solitonları adı verilen karmaşık yapılar oluştu.

Bu “kozmik düğümler”, erken evrende madde ile antimadde arasındaki dengesizliği yaratmış olabilir. Normalde Büyük Patlama sırasında madde ve antimadde eşit miktarda üretilmeliydi. Ancak bugünkü evrenin var olabilmesi için maddenin çok az bir üstünlük sağlaması gerekiyordu her milyar antimadde parçacığına karşılık yalnızca bir fazla madde taneciği…

Araştırmayı yöneten fizikçi Muneto Nitta, bu farkın nedenini açıklamanın “evrenin neden var olduğunu” anlamak için kilit önemde olduğunu belirtiyor.

KOZMİK DÜĞÜMLER: EVRENİN BÜYÜKANNESİ

Ekip, yeni modellerinde simetri kırılmaları sonucu oluşan iplik benzeri yapıların zamanla düğümlenerek kararlı hale geldiğini, ardından “çözülürken” madde lehine bir dengesizlik yarattığını öne sürüyor.

Bu süreçte ortaya çıkan sağ elli nötrinolar, bozunarak hafif parçacıklara dönüşüyor ve maddenin lehine bir evrim yaratıyor.

EVRENİN GİZEMLERİ İÇİN YENİ BİR ANAHTAR MI?

Araştırmaya göre bu model yalnızca madde-antimadde dengesizliğini değil, aynı zamanda karanlık madde, nötrino kütleleri ve kuvvetli CP problemi gibi kozmolojinin diğer büyük sorularına da ışık tutabilir.

Nitta, sıradaki hedeflerinin teoriyi geliştirmek ve gelecekteki gözlemlerle test edilebilir hale getirmek olduğunu söylüyor.