Türkiye’de Şubat ayında cari süreçler istikrarı, artan güç fiyatları nedeniyle üst üste dördüncü ay açık verdi. Aylık bazda 5,15 milyar dolar olarak açıklanan cari açık rakamı57,3 milyar dolar açık olan piyasa beklentisine ve 5,6 milyar dolar olan bizim beklentimize paralel gerçekleşmiştir. Cari istikrar açığı, aylık periyotta ise geçen yılın Şubat ayındaki 2,45 milyar USD olan açığa kıyasla artmıştır. 12 aylık bazda ise cari açık 19,1 milyar dolardan 21,8 milyar dolara genişledi.
Cari süreçler hesabında en belirleyici ögelere baktığımız vakit; Güç ithalat maliyetlerindeki artışın tesiriyle mal ticaretindeki açık, bir evvelki yıla nazaran 2,1 milyar dolardan 6 milyar dolara yükseldi. Hizmetler, turizm gelirinde 1,24 milyar dolara ulaşan artışın tesiriyle 1,61 milyar dolar fazla verdi. Güç maliyetlerindeki artışın son periyottaki belirleyici tesirlerini görüyoruz. Brent petrol fiyatına dair cari istikrar ile alakalı yaptığımız hesaplamalarda, her 10 dolarlık değişimin cari istikrar üzerinde 4,4 milyar dolarlık, cari istikrar / GSYH oranında ise yarım puanlık bir tesirde bulunduğu sonucuna varmaktayız. Bu yılki ani fiyat değişimlerinde ise, güç fiyatlarında doğalgaz fiyatlarındaki Brent petrol fiyatının çok üzerinde bir oranda katlanmanın bu etkiyi çok daha öteye taşıması kelam mevzusudur. Gerçekten, geçen yılın birinci 3 aylık devrinde 8,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiş güç ithalatının, öncü dış ticaret bilgiler ekseninde de baktığımızda birinci çeyrekte 25 milyar dolarlık bir meblağa ulaşarak neredeyse 3 kat arttığını gözlemliyoruz.
Finansman tarafında direkt yatırım kaynaklı net girişler Şubat ayında 4 milyon dolar olarak gerçekleşirken, portföy tarafında risk iştahındaki değerli bozulma çerçevesinde 765 milyon dolar net çıkış olduğu görülmektedir. Pay senetlerinde net satış 228 milyon dolar olurken, borçlanma araçlarında ise 573 milyon dolarlık net satış yapılmıştır. Özel dalın dış borç geri dönüş oranı görece düşük performans gösterirken, finans kesiminde borç çevirme oranlarının daha güçlü olduğunu gözlemliyoruz. Resmi rezervler yüksek cari açığın getirdiği zayıf finansman kabiliyeti nedeniyle 2,22 milyar dolar azaldı. Yılın birinci iki ayında rezervlerdeki düşüş böylelikle 3,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Net kusur ve noksan yahut kaynağı bilinmeyen sermaye hareketleri, aylık 511 milyon dolarlık sonlu bir çıkış gösterdi.
Cari süreçler dengesi… Kaynak: TCMB, Bloomberg
Güç maliyetlerinin tesiriyle dış ticaret profilindeki bozulmanın Mart ayından sonra da devam ettiği gözlemlenmekte, ki Mart periyodu Rusya krizinin devreye girmesi nedeniyle bu piyasada yeni bir kırılmaya işaret ediyor. Münasebetiyle, cari süreçler istikrarının de Mart ayını takip eden devirde daha fazla ziyan görebileceği riski mevcuttur. Öncü datalar, Mart ayında güç ithalatının 8,4 milyar dolar olarak gerçekleştiğini, dış ticaret açığının da 8,2 milyar dolara yükseldiğini (geçen yılın tıpkı periyodu 4,7 milyar dolar) göstermektedir. Jeopolitik riskler, güç fiyatlarının yüksek seyretmesine neden olurken, birebir vakitte turizm dalındaki potansiyel kayıplar ve hem risklerin direkt tesiri, hem de küresel iktisatların yavaşlama risklerinin ihracata baskı yapması cari açığı daha da genişletebilir. Bu süreçte, riskleri negatif tarafta kıymetlendiriyoruz.
Tüm bu koşullar altında, yılsonu cari açık projeksiyonlarımızı şayet doğalgaz başta olmak üzere güç fiyatlarında bir olağanlaşma olmazsa 51 milyar dolar üzere piyasanın genel beklentisinden daha yüksek bir düzeyde tutmaktayız.
Merkez Bankası, iktisadın Ocak ayında büyük açık vermesinin akabinde Mart ayındaki faiz karar metninden cari fazla varsayımını kaldırmıştı. Bu süreçte, bilhassa yurtiçinde uygulanan iktisat siyasetlerinin hem mali hem de mali manada genişleyici olup büyüme patikasının desteklenmesinin istenmesi liranın kıymet kayıplarından kaynaklı ithalat faturası tesirini katmanlayabilir. Merkez Bankası, Perşembe günü Sn. Kavcıoğlu başkanlığında faiz oranı toplantısını gerçekleştirecek. Bankanın siyaset faizini %14’te tutmasını bekleriz.
Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı