Bu sorunun cevabı sürrealizmin ortak dili aslında… Başka bir dünya mümkün mü? Rüyalar ve hayaller aracılığıyla gerçek ortaya çıkabilir mi? Gerçeği anlamak için sadece akletmek (akıl etmek) yeterli mi? Ya düşler daha akıllıysa?… Tüm bu sorulara cevap olmak için ortaya çıkan sanat akımı sürrealizm, gerçek dışı anlamını uyandırsa da esasen gerçeği belki de kimsenin bakmadığı, baksa da görmediği yerde arıyor. Aklın sınırlarını zorlayan bu gerçeklik anlayışı sanılanın aksine gerçeğin karşısında değil, tam da içinde yer alıyor. Ve onu bulabilmek için düşsel bir dünyanın kapısını aralıyor. İşte sürrealist ressamların sınır tanımayan en güçlü eserleri…
20.yüzyılın başlarında ilk kez Fransa’da ortaya çıkan Sürrealizm, Türkçe adıyla “gerçeküstücülük” anlamına gelmektedir. Dadaizmin devamı niteliğinde olsa da, daha sonra bu akımdan ayrılmıştır. Akımın kurucusu “Sürrealizm Manifestosu” nu yayımlayan yazar ve şair André Breton’dur. Tıp ve psikiyatri alanında eğitim alan Breton, Sigmund Freud’un psikanaliz kuramından etkilenmiştir. Bilinçaltının bilinç üzerindeki etkisini anlamak için Freud’un görüşünden yola çıkarak geliştirdiği “otomatik yazı” tekniği resim sanatına ilham olmuştur.
İlk olarak André Breton’un öncülüğünde edebiyatta varlık gösteren sürrealizm akımı, bu yazı tekniği sayesinde tüm kurallardan özgürleşmenin güçlü bir ifadesi olmuştur. Breton’un adlandırdığı “otomatik yazı” tekniğinde, hiçbir dilbilgisi kuralına bağlı kalmayan yazar, düşünmeden aklına gelen her şeyi kaleme almaktadır. Yazdıklarını yorumlamaz, düzeltme yoluna gitmez. Bilinç dışından gelen her düşünceyi müdahale etmeden olduğu gibi kağıda döker. Bu sayede kuralların geçerli olduğu bilinci kapatarak, bilinçaltının dehlizlerine ulaşmış olur.
İnsanı kendine ve gerçeğe yaklaştırmak için tüm kalıplardan özgürleştiren sürrealizm, resim sanatında da aynı teknikle ilerlemiş, rüyalardan yardım almış, hayal dünyasının derinliklerine kendini bırakmıştır. Zira sürrealistlere göre, bilince ulaşmanın yolu onu dışında aramaktır. Öz benliğe ulaşmak ancak bu şekilde mümkündür.
Edebiyatta, sinemada, modada, mimaride, görsel sanatların her dalında ortaya çıkan bu akım sanat tarihinde, siyasette, felsefede, sosyolojide önemli bir iz bırakmıştır. Ve hala günümüzde de etkisi görülmektedir. Resim sanatında sürrealizmin başlıca temsilcileri Salvador Dali, André Masson, René Magritte, Max Ernst, Joan Miro, Giorgio De Chirico, Frida Kahlo, Yves Tanguy, Leonora Carrington, Paul Delvaux, Dorothea Tanning, Wolfgang Paalen, Dora Maar gibi önemli sanatçılardır.
SÜRREALİZMİN EN GÜÇLÜ ESERLERİ
Sürrealizm akımının başlıca dinamiklerini aktardığımız yazıyı burada tamamlıyor, bu alanda en güçlü eserlerini veren dünyaca ünlü sürrealist ressamların gerçek üstü tablolarıyla sizleri baş başa bırakıyoruz.
Salvador Dali – The Persistence of Memory (Belleğin Azmi)
André Masson – Automatic Drawing (Otomatik Çizim)
Rene Magritte – The False Mirror (Sahte Ayna)
Max Ernst – City with Animals (Hayvanlarla Şehir)
Joan Miró – The Harlequin’s Carnival (Harlequin’in Karnavalı)
Yves Tanguy – İndefinite Divisibility (Tanımsız Bölünebilirlik)
Giorgio De Chirico – The Disquieting Muses (Rahatsız Edici İlham Perileri)
Frida Kahlo – The Roots (Kökler)
Dorothea Tanning – Eine Kleine Nachtmusik (Küçük Bir Gece Müziği)
Bridget Bate Tichenor – İsimsiz
Salvador Dali – Juan de Pareja’nın Portresi
Paul Delvaux – The Viaduct (Viyadük)
René Magritte – Bu Bir Pipo Değildir
Stella Snead – Eclipse of the Moon (Ay Tutulması)
Wolfgang Paalen – La Balance
Yves Tanguy – Reply to Red (Kırmızıya Cevap)
Salvador Dali – The Three Sphinxes of Bikini (Bikini Adası’nın 3 Gizemi)
News
