Mide yanmasına iyi ve kötü gelen yiyecekler neler?

Genellikle göğüste yanma hissi olarak ortaya çıkan mide yanması, hazımsızlığın ana belirtilerinden biridir ve asit reflüsünden kaynaklanır.

İngiltere'deki Royal London Hastanesi'nde gastroenteroloji uzmanı ve Queen Mary Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olan Dr. Philip Woodland şöyle açıklıyor:

Asit reflüsü, asidik olan mide sularının mideden yemek borusuna (gırtlak) doğru yukarı hareket etmesidir. Yemek borusu genellikle asidik madde içermez. Mide yanması, belki de asit reflüsünün en yaygın belirtisidir ve göğüs kemiğinin arkasında yanma hissi olarak hissedilir.

Mide yanmasına yol açan yiyecekler hangileri?

Woodland, "En yaygın tetikleyicileri, mide basıncını artırdığı için büyük öğünlerdir" diye açıklıyor.

Yağ oranı yüksek yemekler reflüyü daha da kötüleştirebilir. Alkol (özellikle beyaz şarap) kapakçık kasının daha fazla gevşemesine ve asit reflüsünün artmasına neden olabilir. Bazı kişilerde kafein ve çikolata da tetikleyici olabilir. Bazı kişiler baharatlı yiyeceklerin semptomları kötüleştirdiğini düşünüyor. İlginç bir şekilde, bunlar mutlaka asit reflüsünü kötüleştirmez, ancak baharatlı yiyeceklerdeki kapsaisin, asit ile aynı sinir reseptörlerini tetikler.

İngiltere'deki Royal Berkshire Hastanesi ve Reading Üniversitesi'nde gastroenteroloji uzmanı ve akademik araştırma görevlisi olan Dr. James Kennedy, gazlı içeceklerin de yaygın bir tetikleyici olduğunu söylüyor.

Bazı şeylerin sindirim sorunlarına neden olması hakkında Kennedy, "Bazı yiyecekler mide içeriğinin pH'ını düşürerek daha asidik hale getirebilir" diyor.

Çikolata gibi diğer yiyecekler için yapılan çalışmalar, bunların yemek borusu ile mide arasındaki birleşim yerindeki kasları gevşeterek, mide içeriğinin daha kolay yukarı akmasına izin verebileceğini gösteriyor.

Peki, midenizin yanmasına hangi yiyeceklerin neden olduğunu nasıl anlayabilirsiniz?

Kennedy, rahatsızlık verenleri bulmak için yiyecekleri eleme yöntemiyle tüketmeyi öneriyor, ama uyarıyor:

Eliminasyon diyetinde olduğu gibi, her şeyi birden kesmemek önemli. Bir seferde tek bir şeyi bırakın. Eğer belirtiler yiyecek bırakıldığında ortadan kalkıyorsa ve daha da önemlisi tekrar eklendiğinde geri dönüyorsa, muhtemelen bir tetikleyicidir.

Bazı yiyecekler mide yanmasını iyileştirebilir mi?

Woodland, "Ne yazık ki, reflüyü iyileştiren belirli yiyecekler yok" diyor ancak, "özellikle yatmaya yakın saatlerde büyük yağlı yemeklerden kaçınmayı" öneriyor. Bu, mide ve yemek borusu arasındaki basınç farkını azaltır ve reflüyü de önleyebilir.

Hem Woodland hem de Kennedy, mide yanmasını beslenme yoluyla önlemenin, semptomları durdurmaya çalışmaktan çok daha etkili olduğunu belirtiyor.

Woodland, "İnternetin büyük bir kısmı, güvenilirliği şüpheli anekdotlarla dolu" diyor.

Tetikleyici gıdaları azaltmanın yanı sıra, sağlıklı beslenmenin reflüye karşı koruma sağlayabilecek başka faydaları da var. Örneğin, Akdeniz tipi beslenmede genellikle doymuş yağ oranı düşük, bitkisel ürünler bol ve alkol oranı azdır. Bunlar genellikle daha düşük obezite seviyeleriyle ilişkilendirilir. Obezite, asit reflüsü için büyük bir risk faktörüdür. Bunun nedeni çoğunlukla karın içi basıncının artması ve bunun da asidin yemek borusuna doğru 'itilmesini' teşvik etmesidir.

Kennedy, beslenme ve reflüye odaklanırken, yiyecek eklemek yerine çıkarmanın önemli olduğunu belirtiyor ve ekliyor:

Meyve, sebze, tam tahıl, balık ve kümes hayvanları açısından zengin 'ölçülü' bir diyetin, diğer yaşam tarzı faktörleriyle birleştirildiğinde reflü semptomlarını azaltabileceğini gösteren bazı kanıtlar var, ancak bunun neden böyle olduğu açık değil. Akdeniz tipi beslenme genellikle ölçülü beslenmeye göre daha fazla meyve, sebze, baklagil ve daha az işlenmiş kırmızı et içerir ve ayrıca mide-yemek borusu reflü hastalığı oranlarının düşük olmasıyla ilişkilendirilmiştir.

Kennedy, yaygın olarak kullanılan bitkisel bir sindirim ilacının mide yanması söz konusu olduğunda uygun olmayabileceğini söylüyor:

Nane çayı veya nane yağı ilginç bir örnek; bağırsak duvarlarındaki düz kasları gevşettiği için karın krampları, şişkinlik ve gaz gibi gastrointestinal semptomlarda çok faydalı bir rol oynar. Ancak bu, mide-yemek borusu kavşağındaki kasları da gevşeteceği anlamına gelir ki bu da teorik olarak daha fazla asidin yukarı çıkmasına ve semptomların kötüleşmesine neden olacaktır.

Bazı kişilerde mide yanması daha mı sık görülür?

Woodland, "Obezitede olduğu gibi, hamilelikte de asit reflüsü çok daha fazladır. Bu karın içi basıncının artmasından kaynaklanır. Neyse ki, bebek doğduktan sonra bu durum düzelir" diyor.

Yaşlandıkça asit reflüsü biraz daha yaygın hale gelir, ancak yaşın çok büyük bir etkisi yok. Zamanla mide fıtığı geliştirme olasılığınız artabilir ve bu kesinlikle reflüyü artırır. Bu, midenin küçük bir kısmının diyaframdan yukarı kayarak göğüs boşluğuna yerleşmesidir. Bu, yemek borusunun reflüye karşı bariyer gücünü önemli ölçüde azaltır.

Yaygın olmasına rağmen, Kennedy yeni semptomların ciddiye alınması gerektiği konusunda uyarıyor.

55 yaş üstü yeni başlayan reflü semptomları göz ardı edilmemeli ve daha ciddi bir hastalığın belirtisi olabileceği için doktora başvurulmalıdır.

Kennedy, bazı durumlarda semptomların daha ciddi bir tanıya işaret edebileceğini, bu yüzden aile hekimine başvurmak gerektiğini söylüyor:

Önemli kilo kaybı yaşayan veya mide ekşimesi veya asit reflü gibi yeni başlayan üst mide-bağırsak semptomları olan, yutma güçlüğü (disfaji) çeken, mide bulantısı veya kusma hissi olan, çok sık geğirme ve yemek yerken çok çabuk tokluk hissi gibi hazımsızlık semptomları olan herkes aile hekimine danışmalıdır, çünkü bazı durumlarda bunlar daha ciddi bir tanıya işaret edebilir.