İnsanların inanmayı seçtiği 3 saç dökülme sebebi efsanesi

Saç dökülmesinin ardından yaşanan kellik sorunun pek çok sebebi var. Yüksek stres kelliğe neden olabilir mi? ya da kel erkekler daha doğurgan olabilir mi? Kelliğin tek sebebi anne tarafından aktarılan genler olabilir mi? Bu konuyu açıklığa kavuşturmak için, Popular Science uzmanlardan kelliğin yanlış bilinen sebeplerinden gerçek sebeplere kadar ayrıntılı görüş aldı.

Efsanelerden biri kelliğin anne tarafındaki genlerden miras kalması oluyor. New York Üniversitesinde dermatolog, saç dökülmesi ve alopesi uzmanı olan Dr. Jerry Shapiro, bunun en yaygın duyduğu efsanelerden biri olduğunu söylüyor. Ancak özellikle belirtiyor ki bu doğru değil.

Düzenli saç dökülmesi geni yalnızca annenizin tarafında görülmez.

Saç ekimi cerrahı olan Dr. Alan Bauman, androgenetik alopesi (erkek tipi kellik olarak da bilinir) ile bağlantılı temel genlerden birinin, erkeklerin annelerinden miras aldıkları X kromozomunda bulunduğunun doğru olduğunu söylüyor. Ancak bu, çok karmaşık bir bulmacanın sadece bir parçası.

Bauman, kelliğin her iki ebeveynden gelen birçok genin yanı sıra yaşam tarzı, hormonal ve çevresel faktörler ile şekillendiğini belirtiyor:

Babanız, büyükbabanız veya ailenizin diğer erkek üyeleri dayılar ve amcalar saç dökülmesi problemi yaşadıysa, riskiniz daha yüksek olabilir; ancak bu asla yalnızca anne tarafından gelen olduğu anlamına gelmez.

Saç ekimi cerrahı olan Dr. Mehmet Erdoğan da benzer şekilde düşünüyor:

Klinik uygulamada genellikle ailenin her iki tarafında da saç dökülmesi öyküsü görüyoruz.

STRES KELLİK YAPAR MI?

Stres tek başına kelliğe sebep olmaz ancak stres kişinin sindiriminden uyku düzenine kadar pek çok şeyi etkiler. Her ne kadar çok yıkıcı etkileri olsa da uzun vadeli kelliğin sebepleri arasında nadiren stres vardır. Dr. Alan Bauman'ın aktardığına göre kalıcı saç dökülmesine neden olan şeyler genellikle doğal afet, ailede ölüm veya ani diyetler gibi ciddi psikolojik veya fiziksel deneyimler olabilir.

Dr. Mehmet Erdoğan ise stresli olunduğunda genellikle saçların uzama, dinlenme ve dökülme dönemlerinin farklılaşmalar oluyor. Saçlar genellikle üç aşamadan geçer: anajen (uzama), katajen (dinlenme) ve telojen (dökülme). Bir stres etkeni sonrasında, anajen aşamasındaki saçlarınızın yüzde 70'e kadarı erken telojen faza girebilir. 'Telojen effluvium' olarak bilinen bu durum, geçici saç dökülmesine neden olur ve saç derinizin her yerindeki saçlarınız incelmeye başlar. Bu durum, genellikle saç çizgisinin gerilemesine veya tepede kel bir bölgeye neden olan erkek veya kadın tipi kellik için geçerlidir.

Stres doğrudan kelliğe neden olmasa da süreci hızlandırdığı bazı araştırmalar da bulunuyor. Androgenetik alopesisi olan 120 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada, yüksek stres yaşayanların, stres yaşamayanlara oranla daha hızlı saç kaybettiği görüldü.

Bir diğer efsane ise kelliğin yüksek doğurganlıkla bağlantılı olduğunun iddia edilmesidir. Bu insanların anlattığı bir hikaye olsa da bilimsel olarak bir dayanak bulunmuyor. Testosteron, sperm üretimi ve cinsel istek için gereklidir, ancak dihidrotestosteron (DHT) hormonuna dönüştüğünde dolaylı olarak saç dökülmesinde de rol oynar. Bazı erkekler, saç köklerini DHT'ye karşı daha hassas hale getiren androjen reseptör geninde genetik varyasyonlar taşıyabilir. Zamanla DHT, bu köklerin küçülmesine ve daha ince, daha zayıf saç telleri üretmesine neden olur ve sonunda saçların incelmesine ve kelliğe yol açar.

Kellik temelde saç köklerinin belirli hormonlara karşı daha hassas olması anlamına geliyor ancak bu kişinin vücudunun daha fazla hormon ürettiği anlamına gelmez. Hatta bazı araştırmalar bu efsanenin tam tersine işaret ediyor.

Araştırmalar, özellikle 30 yaşından önce erken yaşta kel kalan erkeklerin, saçları uzun olanlara göre daha düşük sperm sayısına ve daha düşük semen kalitesine sahip olma eğiliminde olduğunu gösteriyor. Bu bağlantı muhtemelen saç dökülmesine neden olan ve sperm üretimini de etkileyebilen aynı yüksek DHT seviyelerinden kaynaklanıyor olabilir. Ancak bu ilişki mutlak değil. Çünkü bunun aksine kelleşen erkekler sorunsuz çocuk sahibi olabiliyor.

Bilim insanları ve doktorların aktardığına göre kelliğin tek bir sebebi yok, yaş, yaşam tarzı ve genel sağlık faktörleri kel olma durumunu büyük oranda etkiliyor.