Ay, bilim insanları için büyük bir ilgi kaynağıdır. Ay yüzeyi, Güneş sisteminin erken dönemlerine dair önemli bilgileri koruyan bir “zamanda kapsülü” gibidir.
Ay görevleri, Ay’ın jeolojisi, mineraloji ve tarihi hakkında önemli bilimsel veriler toplamamıza yardımcı oluyor.
Ay, gelecekte daha uzak hedeflere, örneğin Mars’a veya diğer güneş dışı gezegenlere yolculuklar için bir üs olarak kullanılabilir.
Örneğin NASA, gelecek yıllardaki Artemis görevi kapsamında Ay’ı bir durak noktası olarak kullanıp, buradan Mars’a yolculuk etmenin planlarını yapıyor.
Peki şimdiye kadar hangi ülkeler Ay’a araç göndermeyi başardı? Gelin bu sorunun cevabına yakından bakalım:
1. ABD
ABD, 1969’da Apollo 11 göreviyle Ay’a ilk insanları gönderdi. Neil Armstrong ve Buzz Aldrin Ay yüzeyine iniş yaparak tarihi bir adım attılar. Apollo Programı toplamda altı iniş gerçekleştirdi (Apollo 11, 12, 14, 15, 16 ve 17) ve bu görevler bilimsel çalışmalar yaparak Ay yüzeyini keşfettiler.
ABD, 2020’lerin başlarında Artemis programını başlattı. Bu program kapsamında Ay’a dönüş ve uzun vadeli Ay misyonları planlanıyor. Bu görevler, insanları tekrar Ay’a göndermeyi ve bu kez daha uzun süre kalmayı amaçlıyor.
2. Çin
Çin, 2013 yılında Ay’a bir uzay aracı olan Chang’e 3’ü başarıyla gönderdi. Bu görev, Yutu adı verilen bir uzay aracını Ay yüzeyine indirdi ve Ay’ın yüzeyini keşfe başladı.
Çin, daha sonra Chang’e 4 ve Chang’e 5 gibi görevlerle Ay’a daha fazla uzay aracı gönderdi.
Çin’in “Chang’e 5” keşif aracı, Ay’dan topladığı toprak ve taş örneklerini geçtiğimiz yıl sonunda paraşütle Dünya’ya bırakmış ve yolculuğuna devam etmişti.
Chang’e 5, şu anda Dünya ve Güneş’e yönelik bir dizi gözlem ve deney yapıyor. Bunların gelecekteki görevler için bilgi sağlayabileceği düşünülüyor.
Çinli bilim insanları, Chang’e 5’in bulunduğu noktadaki gözlemlerini tamamladıktan sonra yeni hedeflere doğru yol alabileceğini söylüyor.
2019’da Ay’ın uzak yüzüne uzay aracı indiren ilk ülke olan Çin, 15 Mayıs 2021’de ise ABD’den sonra Mars’a uzay aracı indiren ikinci ülke unvanını almıştı.
3. Sovyetler Birliği
Sovyetler Birliği tarafından uzaya fırlatılan Luna 2, 14 Eylül 1959’da Ay’ın yüzeyine çarptığında Dünya dışındaki bir gökcismine ulaşan insan yapımı ilk uzay aracı olarak tarihe geçti.
4. Hindistan
Ay’a son iniş girişimi Chandrayaan-2’nin kazayla sonuçlanmasının ardından harekete geçen Hindistan, geçtiğimiz günlerde Chandrayaan-3 uzay aracını Ay yüzeyine tek parça halinde indirmeyi başardı.
2008 ve 2019 yıllarında farklı görevler için uzaya fırlatılan Chandrayaan’ın 1. ve 2. denemeleri, Ay’ın yüzeyine iniş yapamamıştı.
Hindistan, bu görevle birlikte Ay’ın güney kutbuna iniş yapan ilk ülken olurken ABD, eski Sovyetler Birliği ve Çin’in ardından Ay’a iniş yapan dördüncü ülke olarak adını uzay tarihine yazdırdı.