Avantajları ve dezavantajları ile 10 soruda yatırım fonları

Sık sık duyuyoruz “Yatırım fonu” sözünü. Kimilerimiz bu yatırım araçlarını tüm tarafları ile biliyor. Kimilerimiz ise bahse yabancı.

O vakit yatırım fonları ile ilgili hazırlanan 10 soru ve yanıta birlikte göz atalım:

Türkiye’de son yıllarda sermaye piyasalarına olan ilgi besbelli bir halde artarken, yatırımcıların farklı finansal araçlara ilgisi de sermaye piyasalarının gelişimini olumlu etkiliyor.

Yatırımcıların cüzi ölçülerle dahi çeşitli finansal varlıklara yatırım yapmasını sağlayan yatırım fonları, sunduğu avantajlarla yatırımcıların ilgisini çekmeye devam ediyor.

Tanımı

Fonlar halktan toplanan paralar karşılığında iştirak hissesi, tahvil üzere sermaye piyasası araçlarından ve değerli madenlerden oluşan portföyleri yöneten malvarlığı olarak tanımlanıyor.

Soru ve yanıtlarla yatırım fonu

Son devirlerde yatırımcıların ilgisinin bir epey geliştiği fon yatırımları hakkında Onur His, sorulara karşılık verdi:

Fon nedir ve nasıl çalışır?

Fonlar halktan toplanan paralar karşılığında paydaşlık hissesi, tahvil üzere sermaye piyasası araçlarından ve değerli madenlerden oluşan portföyleri yöneten malvarlığı olarak tanımlanmaktadır. Temel olarak fonlar gerek finansal eserler ve piyasadaki gelişmelere hakim olamayan bireylere, gerekse ferdi portföy büyüklüğü ile şahısların yatırım imkanı bulunmadığı eserlerde birden fazla yatırımcıyla yatırım yapmaya imkan sağlıyor.

Fonların avantajları ve dezavantajları neler?

Fonların sunmuş olduğu temel avantaj finansal piyasalarda birikimleri pahalandırmak isteyenler için uzman/profesyonel portföy yöneticilerine erişim kolaylığı sağlamasıdır. Küçük fiyatlarla bile tüm finansal yatırım araçlarına erişimle birlikte fiyat ve vergi avantajı sunan fonlar, bunun yanında tek bir varlık yerine çeşitlendirilmiş portföye yatırım yapma imkanı sunuyor.

Öte yandan fonların valörlü çalışması (satış tarihinden bir yahut iki gün sonra paranın yatırım hesabına geçmesi) ve günlük tek bir fiyattan süreç gördüğü için gün içinde piyasalarda oluşan al/sat fırsatlarının fon üzerinden kıymetlendirmek mümkün olmuyor.

Yatırımcılar fonları nasıl alabilir-satabilir?

Tüm fonlar yatırımcıların banka ve aracı kurumlardaki yatırım hesaplarından alınıp satılabilir. Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu’nda (TEFAS) süreç gören tüm fonlar incelenebilir.

Merak edenler için 10 soruda yatırım fonları

Fonlarla hangi varlıklara yatırım yapılabilir?

Fonlarla sermaye piyasalarında kamu ve özel dal borçlanma araçları, yerli ve yabancı pay senetleri, altın/gümüş üzere bedelli metaller, iştirak temeline dayalı kira sertifikaları, öteki fonların katılma hisseleri ve mevduat/katılma hesabına yatırım yapılabilir.

Yatırımcılar hangi fonu alacağına nasıl karar verecek?

Yatırım vadesi ve alınabilecek risk belirlendikten sonra yatırım yapılmak istenen varlık yahut varlıkların belirlenmesi gerekiyor. Fonların geçmiş getirilerde en yeterli olanları belirleyip onlara yatırım yapmak beklenen sonuçları vermeyebilir. Fonlara yatırım ile ilgili olarak banka/aracı kurumlar ve portföy idare şirketlerinin aylık/haftalık raporlarının okunması yatırım yapılacak fonu yahut fonlarının belirlenmesi için yararlı olabilir.

Fon tipleri neler?

Kıymetli Madenler Fonları, Borçlanma Araçları Fonları, Pay Senedi Fonları, Para Piyasası Fonları, İştirak Fonları, Karma Fonlar, Fon Sepeti Fonları, Hür Fonlar ve Değişken Fonlar.

Fonların riskleri neler ve nasıl yönetilmeli?

Fonlar finansal varlık olarak konumlandığından finansal piyasalarda oluşabilecek her riske tabidir. Fonun içindeki varlığın bedelini kaybetmesi, fonun batması yahut finansal kurumların yükümlülüklerini yerine getirememesi de fon için risk oluşturur.

Fonların portföy idare şirketlerinde istihdam edilmiş Risk İdaresi çalışanı ile ilgili düzenleyici ve denetleyici otorite tarafından günlük olarak izlenmektir. Fonun içinde de bir risk oluşmaması için portföy sınırlamaları ve muhakkak varlık/ihraççıda ağırlaşma denetim edilmektedir. Fonun malvarlığı, fon kurucusu olan portföy idare şirketinden başkadır ve portföy idare şirketi ile ilgili olumsuz bir şartta dahi fon ve içindeki varlıklar yaşamaya devam edebilir.

Fonların vergi durumu ve yasal düzenlemeleri nasıl?

Fon alım/satım çıkarlarına gerçek bireylere yüzde 10 stopaj uygulanır.

Tüzel şahıslarda stopaj yüzde 0 olmakla birlikte, yeniden fon yatırımını teşvik etmek için unvanında TL ibaresi geçen fonlar kurumlar vergisinden de istisna tutulmuştur.

Fonlarda idare fiyatları ve başka masraflar neler?

Fonlarda fon içinden kesilen bir idare fiyatı bulunmakla birlikte, bu fiyat fon fiyatına yansıdığı için yatırımcıdan ek bir komite kesintisi yapılmamaktadır. İdare fiyatları fonun nevi ve içeriğine nazaran değişmekle birlikte yıllık yüzde 0,25 ile yüzde 3 ortasında değişebilmektedir.

Fonların likidite durumu nedir?

Fonların en likit finansal varlıklardan olması onların en büyük avantajlarından biridir. Fon tipi ve içindeki varlıklara nazaran alım/satımlar muhakkak valörlerde gerçekleşir.

kaynak