Asgari ücrette son durum! 2023 Temmuz asgari ücret mesaisi başladı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, "enflasyon ve fiyat artışlarına karşı vatandaşı ezdirmeyeceğiz" kelamı minimum fiyata bir orta artırım ihtimalini doğurmuştu.
Asgari Fiyat Tespit Kurulu, bu maksatla bugün birinci toplantısını saat 14.00’te Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı’nda gerçekleştirdi.
İlk toplantıda bilgiler konuşuldu
Bugünkü toplantı birinci toplantı olduğu için, enflasyonun ve alım gücünün bilgilerle ortaya konulacağı ancak tarafların orta artırım oranına ait bir sayı söylem etmeyeceği bekleniyordu.
İlk toplantı Bakanlıkta
Toplantıya Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı mesken sahipliği yaptı. Çalışma Genel Müdürü Sadettin Akyıl başkanlığındaki toplantı yönetti. Bundan sonraki toplantıların, daha evvel de olduğu üzere öteki tarafların binalarında yapılması bekleniyor.
Yapılacak toplantı sayısı
Komisyon, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı tarafından toplantıya çağrılıyor ve yeni minimum fiyatı belirleme çalışmaları kapsamında teamül üzerine aralık ayında dört defa toplanıyor.
Komisyonda 3 kısmın 5’er temsilcisi var
Asgari Fiyat Tespit Komisyonu'nunda personel, patron ve hükümetten 5'er temsilci yer alıyor. Komite böylelikle toplam 15 bireyden oluşuyor.
İşçi kesitini en çok üyeye sahip teşkilat olması açasından TÜRK-İŞ, patronları de Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) temsil ediyor.
Komisyon, en az 10 üyenin iştirakiyle toplanıp oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde Kurul liderin bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı karar kabul ediliyor.
Çoğunluğun kararı Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunulacak
Asgari Fiyat Tespit Kurulu, çoğunluk kararıyla belirliyor. Kurulun son toplantısından çıkan karar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a iletilecek.
TÜRK-İŞ görüşü: Minimum fiyat Kurban Bayramı öncesinde muhakkak olsun
Toplantıda TÜRK-İŞ Heyet Başkanlığını, Türk Haber İş Sendikası Genel Lideri Veli Solak yaparak, şu açıklamada bulundu:
Kurban Bayramı'ndan evvel bir an evvel bitmesini istiyoruz. Toplantı her an yarın olabilir, akşam olabilir, sonraki gün olabilir rastgele bir tarih yok. Bizim TÜRK-İŞ olarak talebimiz Türkiye Yüzyılı'na yakışır bir an evvel bu toplantının bitmesi. Minimum fiyatlı çalışan kardeşlerimizin günün koşullarına nazaran, yaşanan ekonomik krize nazaran, mesken kiralarına nazaran, hayat pahalılığına nazaran güncellenmesini istiyoruz. Resmi evraklar istendi. Önümüzdeki günlerde ilerleyen saatlerde açıklama yapacağız. Rastgele bir sayı yok.
TİSK’in görüşü: Burası Türkiye Cumhuriyeti, biz TL konuşacağız
İlk toplantı öncesinde dün, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, TİSK Lideri Özgür Burak Akkol ile görüştü.
Akkol toplantnın bitiminde yaptığı basın açıklamasında, orta artırım konusunda mutabık olduklarını belirterek, şu değerlendirmede bulundu:
Görüşümüz süratli biçimde süratli ve 3'lü mutabakatla bu süreci tamamlamak dileğindeyiz. Şahsi arzum bayram sürecine girmeden bu sürecin tamamlanmasıdır.
Kendisine maaşların 500 dolara endekslenmesi sorulunca da “Burası Türkiye Cumhuriyeti, biz TL konuşacağız.” formunda yanıtladı.
Cevdet Yılmaz’ın açıklaması: Çalışanları enflasyona ezdirmemek temel ilkemizdir
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, minimum fiyat çalışmalarıyla ilgili olarak toplantı öncesinde şu formda konuşmuştu:
Çalışanları enflasyona ezdirmemek temel prensibimizdir. Daima bu politikayı izledik tıpkı doğrultuda devam edeceğiz. Minimum fiyat müzakereleri başlayacak. Yaşanan ekonomik gelişmeler pahalandırılacak ve uzlaşmayla sonuçlandırılacak.
Eski Bakan Vedat Alım ne demişti: Aşağı üst 500 dolar bazında bir oran olacak
Eski Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, minimum fiyata temmuz artırımı için “Aşağı üst 500 dolar bazında bir oran olacak.” açıklamasını yapmıştı. Bu kelamla de kamuoyunda bir beklenti hakim oldu.
Refah hissesi talebi
Toplantıların ilerleyen süreçlerinde emekçi temsilcilerinin, düşen enflasyon oranlarının üzerine refah hissesi talebini masaya getirmesi bekleniyor.
Asgari fiyat nereden nereye geldi?
Asgari fiyat Ocak 2020'de 2 bin 324 lira idi, Ocak 2021'de 2 bin 825 lira oldu, Ocak 2022'de 4 bin 263 liraya yükseldi. Temmuz 2022'de 6 bin 500 lira oldu ve en son olarak da Ocak 2023'te 8 bin 506 lira 80 kuruş olarak uygulanıyor.
Şu andaki taban ücret
Günümüzde minimum fiyat, aylık brüt 10 bin 8 lira, vergiler ve kesintiler düşüldüğünde net 8 bin 506 lira 80 kuruş olarak uygulanıyor.
Asgari fiyatın patrona maliyeti
Şu anda uygulanan taban fiyatın patrona toplam maliyeti, bir emekçi için 11 bin 759 lira 40 kuruş. Bunun 10 bin 8 lirasını brüt taban fiyat, 1.551 lira 24 kuruşunu toplumsal güvenlik primi, 200 lira 16 kuruşunu patron işsizlik sigorta fonu oluşturuyor.
Asgari fiyatta minimum fiyat farkı
Asgari fiyat senaryolarında enflasyon verisi çok kıymetli. Gerek minimum fiyata gerekse memur maaşlarında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından, açıklanan 6 aylık enflasyon oranı belirleyici olacak. Şu ana kadar mutlaklaşan 5 aylık enflasyon farkı yüzde 15,26 olarak gerçekleşti.
Haziran ayı enflasyon dataları ise TÜİK tarafından 3 Temmuz 2023 Pazartesi günü saat 10.00'da açıklanacak. Haziran ayı enflasyon farkının yüzde 20'lere yaklaşacağı düşünülüyor. Fakat minimum fiyata yüzde 20'nin dışında bir refah hissesi getirilmesi beklenerek olasılıklar hesaplanıyor.
Olası senaryolar, farklı minimum fiyat sayıları:
Asgari fiyata farklı yüzdelerle yansıyacak artırım oranları şöyle:
Yüzde 20 artırımla: Net 10 bin 208 TL, brüt taban fiyat 12 bin 10 TL, patron maliyeti 14 bin 111 TL
Yüzde 25 artırımla: Net 10 bin 634 TL, brüt 12 bin 510 TL
Yüzde 30 artırımla: Net 11 bin 58 TL, brüt 13 bin 10 TL
Yüzde 40 artırımla: Net 11 bin 910 TL, brüt taban fiyat 14 bin 11 TL, patron maliyeti 16 bin 463 TL
500 dolar olması için yüzde 37 artırım gerek
Asgari fiyatta “500 dolar” amacının tutturulması için yüzde 37’lik bir artırıma gereksinim var.
Kamuoyunda dillendirilen maaş artırım oranı
Daha muhtemel görülen yüzde 30-35 aralığında bir artırımla da net 11 bin-12 bin TL bandında bir minimum fiyat belirlenmiş olacak.
2 hafta içinde belirlenmesi bekleniyor
Asgari fiyatta orta artırımın, 2 haftalık bir süreç içinde belirlenmesi bekleniyor.
Akıldaki sorular
Asgari fiyata enflasyon farkı dışında refah hissesi gelecek mi?
Asgari fiyat ne kadar olacak?
İşveren dayanağı devam edecek mi?
İşveren dayanağı devam edersen, devlet takviyesi ne kadar olacak?
Asgari fiyatla değişecek rakamlar
7 milyon vatandaşı direkt, başka tüm vatandaşları ise dolaylı yoldan etkileyecek olan taban fiyatta orta artırım neleri değiştirecek?
Asgari fiyat sayısı; işsizlik maaşı, kıdem tazminatı, GSS primleri, askerlik ve doğum borçlanması, isteğe bağlı sigorta primleri, staj fiyatları, taban ücretlilerin rapor fiyatlarının de ortalarında olduğu birçok kalemi etkiliyor.