Yapılan yeni bir araştırmaya nazaran şeker tüketmek çocukların öğrenme hünerlerini ve hafızayı zayıflatıyor!
Şekerin ziyanlarını duymayan artık kalmadı. Buna karşın eski alışkanlıklarla hala bebeklere ve çocuklara şekerli yiyecekler sunmada sakınca görmeyenler için araştırmalar aksini ispatlıyor. “Bebeklere şeker neden yasak?” sorusuyla doğumdan itibaren başlayan tartışmalar her gün yeni bir bilimsel çalışma ile yanıt buluyor. Bebeklik, çocukluk ve ergenlik periyodunda alınan rafine şekerin hafıza işlevlerini olumsuz etkilediğini deneyler ispatlıyor.
Çocuklar hala ek şekeri en çok tüketen küme. Yüksek şeker içeren beslenmenin diyabet, kalp hastalıkları, metabolik hastalıklar ve hafıza sorunlarıyla alakası herkesçe bilinse de çocukların şekerli besinler tüketmesinin önüne geçmek bebeklikten itibaren ebeveynleri zorluyor. Paketli besinlerin ek şeker içeriği hala yüksek olurken klasik yaklaşımlar da ön plana çıkabiliyor. Çocuğun şeker yemesinin ve gençlik periyodunda sık tüketilen ek şekerli içeceklerin ziyanları ise artık yeterlice ortaya konmuş durumda.
Şeker çocuğun beyin gelişimine zararlı!
ABD’de yapılan bir araştırma, şekerin öğrenme ve hafıza süreçlerinde rolü olan hipokampus bölgesine olumsuz tesirleri olduğunu ortaya koydu. Bulgulara nazaran şeker yalnızca hafızayı olumsuz etkilemiyor, tıpkı vakitte bağırsaklarda bakteri değişikliğine de sebep oluyor. Bağırsak sıhhati ise bilindiği üzere bağışıklık sistemiyle direkt alakalı.
Şeker, besinlerin içinde çeşitli formlarda bulunabiliyor. Sakaroz, esmer şeker, mısır şurubu, nişasta bazlı sıvı şeker, dekstroz, sorbitol, mannitol, xylitol, fruktoz, meyve şurubu, glikoz, glikoz şurubu, invert şeker, laktoz, maltoz, melas, şeker şurubu, turbinado, amazake üzere isimlerle etiketlerde bilhassa de hazır içecekler ve birtakım paketli besinlerde bulunan şeker içeriği çoğunlukla gözden kaçıyor. Şekerli içeceklerden alınan şeker ölçüsü, günlük kalori hesaplamalarının dışında tutulabiliyor. Bu da yalnızca obezite riskine değil, ders muvaffakiyetini etkilemeye kadar uzanabiliyor.
Yetişkinlik devri de etkileniyor
Georgia Üniversitesi ve Güney Kaliforniya Üniversitesi tarafından yürütülen yeni araştırma, ergenlik devrinde günlük şekerle tatlandırılmış içecek tüketiminin yetişkinlik periyodundaki öğrenme ve hafıza misyonundaki performansı bozduğu ortaya koydu. Bağırsaktaki bakterilerdeki değişikliklerin şekere bağlı hafıza bozukluğunun anahtarı olabileceği de bulundu.
Yüksek şeker tüketiminin, mide-bağırsak sistemindeki 100 trilyondan fazla mikroorganizma olan bağırsak mikrobiyomunda Parabacteroides bakterisinin yüksek düzeylere ulaşmasına yol açtığı belirlendi. Kelam konusu bakterinin düzeyi ne kadar yüksekse, hafıza ve öğrenme işlevlerinde o ölçüde zayıflama olduğu tespit edildi. Yani hayatın erken yaşlarında alınan şeker, bağırsaktaki Parabacteroides ismi verilen bakterileri arttırıyor. Bu bakterilerin bağırsaktaki artışı ise hafızayı zayıflatıyor. Bazen iştahsız ve zayıf çocukların beslenmelerine dahil edilen şekerli içecekler faydadan çok ziyan getirebiliyor.
Öğrenme ve hafızada tutma zorlaşıyor
Bilindiği üzere insanın beyin gelişimi çocukluk ve ergenlik boyunca devam ediyor. Öğrenme süreci, algılama, tanıma, ayırt etme, kavrama, akıl yürütme ve bellek üzere bilişsel süreçler aracılığıyla gerçekleşiyor. Yeni kuramlar, öğrenmeyi beyinde gerçekleşen biyokimyasal bir değişim olarak tanımlıyor. Hipokampus ise beyinde hafıza ile ilgili çalışan kısım. Hafızanın ise öğrenme ve elbette ders başarısıyla da ilgisi bulunuyor. Nörobilim çalışmaları, öğrenmenin birçok şeyden etkilendiğini ortaya koyuyor. Beslenme de bu etkenlerden biri.
Hipokampus, çeşitli bilişsel fonksiyonlarda büyük rol oynuyor ve geç ergenlik devrine kadar gelişimini sürdürüyor. Araştırmacılar bu gerçeği göz önünde bulundurarak, bağırsak mikrobiyotası yoluyla yüksek şeker içeren bir beslenme alışkanlığının hipokampusu nasıl etkilediğini anlamaya çalıştı. Sonuçlar, beynin sağlıklı bir biçimde büyümesi için ne cins bir iç ortama gereksinim duyduğu konusunda ipuçları verdi.
Çocuk ve gençlerin şeker tüketimini sınırlandırın!
Bebeklere yasak olan şeker, çocukluk periyoduyla birlikte çocuk beslenmesine çeşitli sebeplerle bir biçimde dahil oluyor. Şeker ekli içecekler ve paketli besinler çocukların bağırsak mikrobiyomundaki bakteri içeriğini hafıza ve bağışıklık sistemi aleyhine değiştiriyor.
Uzmanlar, ek şekerli içecekleri tüketmeye alışmış çocuk ve gençler için şeker alımını sonlandırma yollarından biri olarak günlük alınan kalori ölçüsünün yüzde 10’undan azıyla sonlandırmayı öneriyor. Bilhassa Amerika üzere ülkeler şeker tüketimiyle uzun müddettir gayret ediyor. Amerikan Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezlerinden elde edilen bilgiler, 9-18 yaşları ortasındaki Amerikalıların bu öneriyi aştığını gösteriyor; kalorilerin büyük kısmı şekerli içeceklerden geliyor. Bağırsak-beyin sinyalinin çalışma prensiplerini tanımak için yeni araştırmalar yapılacağı da söyleniyor. Fakat kesin olan şu ki, bağırsaktaki bakteri nüfusu beyin gelişimini direkt etkiliyor.