Avrupa, Kuzey Amerika, Avustralya ve Asya’da görülen maymun çiçeği virüsünde müspet sonuç veren testlerin yapıldığı ülke sayısı, 18’e çıktı.
Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, yeni, duyulmayan ya da çok az görülen hastalıkların ansızın görülebileceğini belirtti.
Ceyhan, “Bunun birincil nedeni, pandemi sırasında kendimizi iyi muhafazamız, hastalıklardan uzak durmamız, o nedenle de bu tip hastalıklara karşı bağışıklığımızın tam gelişmemesi, sonra da ansızın bütün önlemleri kaldırmamız. Bu türlü olunca da bağışıklığı yetersiz olan, ansızın temasa son derece açık toplum haline geldik. Maymun çiçeği hastalığı da aslında beşerde çiçek yapan, sonra ortadan kaldırılan; ancak milyonları öldüren, kör bırakan virüsün akraba virüslerinden bir tanesi. İzole edildiği hayvanın ismi ile anılan, ‘sığır çiçeği’, ‘maymun çiçeği’, ‘domuz çiçeği’ diye isimlendirdiğimiz değişik akrabaları var. Bu maymun çiçeği virüsü de maymunlarda ağır olarak hastalık yapmış; fakat sonra kemirgenler dahil birçok öteki hayvandan da bulaştığı gösterilmiş. Genelde endemik salgın halinde değil tek tek olaylar biçiminde görülen hastalık oluşturdu. Pandeminin akabinde ABD ve Avrupa’ya sıçradı. Onlar olaylarını sıkı takip ettikleri için rapor ettiler. Muhtemelen dünyanın öbür yerlerinde de hastalık var” dedi.
“Her ülke aşısını saklamış”
DHA’nın haberine nazaran; Prof. Dr. Ceyhan, maymun çiçeği için özel aşı olmadığını; lakin öbür akrabaları olan virüsler için geliştirilmiş aşıların yaklaşık yüzde 85 esirgeyici olduğunu vurgulayarak, “Bunların içinde tabi en yaygın kullanılanı insan çiçek virüsü aşısı, sığır çiçek virüsü aşısı. Normalde insanların elinde çiçek aşısı olmaması gerekir; zira çiçek hastalığı ortadan kaldırıldıktan sonra 1972’deki son görülen hadiseden sonra bütün dünya, Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) liderliğinde ülke önderleri bir ortaya geldi, kararlar imzalandı. Bunların yok edileceğine dair bütün ülkeler kelam verdi. DSÖ, laboratuvarları denetledi; çiçek aşısı, çiçek virüsü olmadığına dair kontroller yapıldı. Birinci kere bunun hakikat olmadığını 1990’da Körfez krizinde gördük. Bütün dünyada bir laf çıktı ‘Saddam’ın elinde biyolojik silah olarak hazırlanmış çiçek virüsü’ olduğuna dair. Bu müthiş bir şey; bir hastalığı ortadan kaldırmış, sonra tedbirleri ortadan kaldırmışsınız. O vahşi virüsü ortama salarsanız çok sayıda insan ölür. Bunun üzerine bakıldı ki ABD aşı hazırladı, Batı Avrupa ülkeleri çabucak çiçek aşısı üretmeye başladı. Öğrendik ki kelamlar tutulmamış. Her ülke aşısını saklamış” diye konuştu.
“Türkiye’de de 1 aşı saklanmış, lakin ölmüş”
Prof. Dr. Ceyhan, o yıllarda Türkiye’de kendisinin de içinde olduğu bir komite kurulduğunu kaydederek, “Biz gerekli önlemleri aldık. O ortada da o vaktin ismiyle Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi’nde bir çiçek aşısının çok az ölçüde saklandığını söylediler sonra onu çoğaltmaya kalktık, çoğalmadı; çünkü canlı değildi virüs. Bizim elimizde yoktu yani. Dünyanın kimi ülkelerinde bu virüsün yasak olmasına karşın saklandığını o periyot öğrendik. Şu anda ABD ve Batı ülkelerinin birkaç tanesi bu aşıyı geliştirip çoğaltabilme imkanına sahip fakat şimdilik daha çok sığır çiçeği virüsü kullanılıyor. Daha fazla yayılım gösterilirse insan çiçek virüsü de geliştirip aşı halinde uygulanabilecek durumda. Herkes ne olur ne olmaz, diye saklamış virüsü. Şu anda bizim elimizde canlı çiçek virüsü yok, hasebiyle aşı geliştirecek bir virüs yok elimizde ve diğer bir ülke de size vermiyor aşıyı. Bu türlü bir tehlike durumunda evvel kendisini aşılıyor. Gerekirse belirli gruplara herkese değil pandemide olduğu üzere herkesin aşılanması durumu kelam konusu olmaz. Bilhassa hayvan temaslılarına, risk atında bulunan hayvanat bahçesi çalışanları, yurt dışında bu işin yaygın olduğu bölgelere gidip gelenlere uygulanması lazım fakat çabucak bir protokol oluşturulup, turizm dönemi başladığı için eğer o yolla girerse bizde de yayılabilir, buna yönelik tedbirler de alınması lazım” dedi.
“Türkiye’ye gelmeyecek manasına gelmez”
Prof. Dr. Ceyhan, şu anda Türkiye’de olay olma mümkünlüğünün çok yüksek olmadığını da belirterek, “Ama bu Türkiye’ye gelemeyecek manasına gelmez özellikle insan teması olaylar gelebilir. Bunun için kesinlikle ülkeye giriş çıkışlarda yeterli önlemler almalıyız. Yırtıcı hayvanlardan uzak durmak birincil önlem. Maymun beslemek, kemirgenler beslemek, bunlar riskli. Bir de bu hayvanların doğal ömür alanlarına yerleşim merkezi kurmak sıhhat açısından çok akla yatkın değil. Onlardan beşere bulaşacak yüzlerce virüs var” diye konuştu.
