Pozitif düşünmenin gücünü artık hepimiz biliyoruz. “İyi düşün güzel olsun” deriz lakin ortada sırada aklımıza uğrayan ufak tefek negatif niyetlerin psikolojimizi nasıl bozduğunu, günlük hayatımızı ve bağlarımızı nasıl olumsuz etkilediğini fark etmiyor olabiliriz. Dahası, negatif niyetler ömrümüzü kısaltıyor bile olabilir!
2009 yılında yapılan ve Circulation mecmuasında yayınlanan bir araştırma, yaklaşık 100,000 bayan incelendi. Sonuçlara nazaran alaycı ve küçümseyici bir bakış açısına sahip bayanlar, daha olumlu düşünenlere kıyasla çok daha fazla kalp hastalıklarına yakalanma riski taşıyor. 2014 yılında yapılan öteki bir araştırma ise, kin hissinin ziyanlarını ortaya çıkardı. İnsanlara karşı düşmanca hisler beslemenin kronik gerilim, korku ve depresyon üzere durumları körüklediğini kanıtlayan araştırma, daha dost canlısı bir tavrı alışkanlık haline getirmenin ömrü uzattığı tarafında sonuçlar ortaya koydu.
Daha keyifli, sağlıklı ve uzun bir hayat sürmek için kurtulmamız gereken birtakım alışkanlıklarımız var. Uzmanların ikazlarını derledik; bizi hasta eden zehirli kanıları ve onlardan kurtulmanın yollarını sıraladık:
1- “Sonra yaparım”
Eğer vaktimiz varsa bir şeyleri ertelemek bize süreksiz bir huzur ve keyif verebilir. Fakat biriken işler, uzun vadede daha çok gerilime neden olarak üzerimize yığılır. Erteleme alışkanlığı, gerilimi en çok tetikleyen alışkanlıklar ortasında görülüyor. Bu alışkanlıktan kurtulmak kolay olmayabilir, bilhassa birinci adımı daima ertelemek durumundaysanız! Lakin kendinize ulaşılabilir, küçük gayeler koyarak başlayabilir ve motivasyonunuzu artırmak için kendi sisteminizi kuracak formda planlamalar yapabilirsiniz. Yapmanız gereken 10 tane şey varsa, bunlardan en kıymetli olan 5 adedini seçip kendinize bir vakit belirleyin. Küçük adımlarla başlamak her vakit kendinize karşı nazik olmanıza yardımcı olacak. “Ertelemeyi bırakmam lazım” diye kendinizi suçlamak yerine, “yavaş yavaş ertelemeyi bırakmaya başlıyorum” diyerek kendinizi cesaretlendirin.
2- “Dünyanın sonu geldi!”
Dünyanın dehşetli bir yer olduğuna inanmak güç değil. Tek yapmanız gereken şey dünyada ve hayatınızda olup biten negatif şeylere odaklanıp güzel şeyleri hiç görmeyerek bir mühlet karanlıklara kapılmak… Amerikalı psikoterapist Robyn Gold, “Olayları olduğundan daha berbat bir biçimde yorumlarsak yahut makus bir şey olduğunda daha berbat şeylerin olacağını düşünürsek duygusal bir kısır döngünün içine gireriz” diyor ve felaket senaryolarıyla düşünmenin ziyanları konusunda uyarıyor: “Diyelim ki bir imtihanda başarısız oldunuz. Makûs niyetlere kapılırsanız bu durumu sınıfta kalacağınız, asla mezun olamayacağınız, bir iş bulamayacağınız ve hayatınızın sonuna kadar ailenizle yaşamanız gerektiği halinde yorumlayabilirsiniz!” Felaket senaryoları döngüsüne girmemek için, güç bir süreçten geçerken kendinizi daha uygununu yapabileceğiniz ve bu süreçten bir şeyler öğreneceğiniz konusunda cesaretlendirmeyi deneyin.
3- “Ben yetersizim”
Bir şeylerin istediğiniz üzere gitmemesi her vakit sizin yetersiz olduğunuz manasına gelmez. Marifetlerinizi ve başarılarınızı asla küçümsemeyin ve her vakit elinizden gelenin en uygununu yapmaya çalıştığınızdan emin olun. Elinizden gelen bazen başarmak için kâfi olmayabilir. Yeniden de eksikliklerinize odaklanmak, zehirli kanıları beraberinde getirir ve motivasyonunuzu yerle bir eder. Sık sık âlâ ve başarılı bulduğunuz taraflarınızı kendi kendinize sıralayın ve sürekli kendinize karşı nazik olun. Bir dostunuza ‘sen yetersizsin’ demezsiniz değil mi? Bunun yerine onu cesaretlendirmeyi ve motive etmeyi tercih edersiniz. Kendiniz için de birebirini yapın.
4- “Kendini düşünmek bencilliktir”
Bencillikle ilgili bildiğimiz şeylerin birden fazla yanlış! Etrafınızdaki beşerler, aileniz ve işiniz için yararlı olabilmeniz, kendi istikrarınızı sağlayabilmenizi gerektirir. Bunun için öncelikle kendinizi düşünmeli, kendinize düzgün bakmalısınız. Siz daha yeterli olursanız, etrafınıza de daha çok yararınız dokunacaktır.
5- “Şu olursa keyifli olacağım”
Peki ya artık keyifli olamaz mısınız? 10 kilo verdiğinizde, bir sevgiliniz olduğunda, hayalinizdeki işte çalışmaya başladığınızda… Memnun olmanız için bir şeyin gerçekleşmesini beklemeniz bir müddet sonra şimdiki halinizden asla şad olamamanıza sebep olur. Artık, şu anda, elinizdeki imkânlarla nasıl memnun olabilirsiniz? Bunu keşfederseniz, ülkülerinizi gerçekleştirmek için daha sağlıklı bir motivasyon elde etmiş olursunuz. 10 kilo vermek için küçük adımlar atmak, kalbinizi aşka açmak, hayalinizdeki iş için kendinizi hazırlamak da sizi memnun edebilir. Bunların hiçbiri olmasa bile, dönüp baktığınızda bugünkü halinizde şükredecek pek çok şey olduğunu keşfedebilirsiniz. Şimdiki vakitte memnun olmanız ideallerinize giden yolda işinizi daha da kolaylaştıracaktır.
6- “Böyle hissetmemem gerekir.”
Duygularımızı gereğince tanıyor muyuz? Öfke, hayal kırıklığı, coşku, sevinç, kıskançlık… Bunlar üzere daha pek çok his var. Belli durumlarda bu hisleri hissetmek büsbütün olağan. Beşerler hislerini seçebiliyor olsaydı, her vakit memnun olmayı seçerdik, o denli değil mi? Elinizde olmadan kapıldığınız hisler için kendinizi suçlamak yerine, o hisleri tanımaya çalışın. Hislerinize müsaade verin. Hiç kimse, bir durumda ‘öyle’ hissettiği için birilerine açıklama borçlu değildir. Güzel ya da makûs, nasıl hissediyor olursanız olun, hislerinizi özgür bırakın. Siz hisleriniz için kendinizi suçladığınızda, diğerlerine da sizi suçlamaları için alan bırakmış olursunuz. Siz hislerinizle barıştığınızda ve kendinizi suçlamadığınızda, bu hislerin esiri olmak yerine onları yalnızca ‘hissedersiniz’. Ve bir şeyler hissetmek büsbütün normaldir!
7- “Hep benim başıma geliyor”
Algıda seçicilik diye bir şey duydunuz mu? Etrafta çok fazla kırmızı otomobil olduğunu birkaç kere söylerseniz, o gün nitekim de bir sürü kırmızı otomobil gördüğünüzü fark edersiniz. Makûs bir şey olduğunda bunun ne sıklıkla tekrarlandığına odaklanmak yerine, o anki hissinize ve mümkün tahlillere odaklanabilirsiniz. Birtakım şeylerin daima sizin başınıza geldiğini düşünmek, berbat bir alışkanlıktır ve bu alışkanlığın size neler yaptığını onu bırakmadan asla anlayamazsınız!
8- “Keşke onun üzere olsam”
Özenmek ve kıskanmak, büsbütün doğal ve çoğunlukla zararsız hislerdir. Lakin bu hislere ‘kapılmak’, bizi zehirli bir niyet döngüsüne sokabilir. Birinin sizden daha uygun olduğunu, daha hoş göründüğünü, daha özgüvenli olduğunu, daha memnun olduğunu düşünebilirsiniz. Tekrar de gördüğünüzün yalnızca bir ‘imaj’ olduğunu ve o kişi olmanın nasıl bir şey olduğunu bilemeyebilirsiniz. Siz yalnızca size gösterileni görüyorsunuz. Özenme ve kıskanma hislerini ilham alma motivasyonuna dönüştürmek elinizde. Beğendiğiniz, olağanüstü olduğunu düşündüğünüz birini ilham kaynağınız haline getirmek yerine onun üzere olamadığınıza üzülmeyi seçerseniz, alabileceğiniz ilhamı ziyan etmiş olursunuz!