John Maynard Keynes kimdir? Keynesyen ekonomi nedir?

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin Grup Toplantısı'nda yaptığı konuşmanın ardından John Maynard Keynes'in kim olduğu merak edildi. Peki, John Maynard Keynes kimdir? Keynesyen ekonomi nedir?

JOHN MAYNARD KEYNES KİMDİR?

John Maynard Keynes (1883–1946), İngiliz bir ekonomist, düşünür ve devlet danışmanıdır. Ekonomi tarihindeki Yerini belirleyen en önemli eseri ise “The General Theory of Employment, Interest and Money” (İstihdam, Faiz ve Paranın Genel Teorisi) adlı kitabıdır.

Keynes’in ekonomi dünyasında öne çıkan katkıları:

Modern makroekonominin temellerini attı.

Büyük Buhran döneminde klasik ekonomik anlayışın krizleri açıklamakta yetersiz kaldığını gösterdi.

Ekonomide talep yetersizliğinin işsizliği artırdığını savundu.

Devletin aktif rol üstlenmesi gerektiğini bilimsel verilerle destekledi.

2. Dünya Savaşı sonrası Batı dünyasının ekonomik yapılanmasında etkili oldu.

Keynes, yalnızca bir teorisyen değil; aynı zamanda politika üreten, kriz dönemlerinde hükümetlere yön veren bir uygulamacıydı.

KEYNESYEN EKONOMİ NEDİR?

Keynesyen ekonomi, adını John Maynard Keynes'ten alan, bir ekonomideki toplam talebin (hükümet, hane halkları, işletmelerin toplam harcamaları) ekonomik büyümeyi ve istihdamı belirlemede en önemli rolü oynadığını savunan makroekonomik teoridir.

Keynesyen ekonominin temel ilkeleri ve özellikleri şunlardır:

1. TOPLAM TALEP VURGUSU

Temel Fikir: Bir ekonomideki toplam harcama (tüketim, yatırım, kamu harcaması), mal ve hizmetlerin üretim düzeyini belirler. Talep düşükse, işletmeler daha az üretim yapar ve işten çıkarmalar başlar, bu da bir durgunluğa yol açar.

Klasik Görüşe Karşı: Klasik ekonomistler arzın talebi yaratacağına inanırken, Keynes bunun tersini savunur.

2. Devlet Müdahalesi (Maliye Politikası)

Temel Çözüm: Ekonomik durgunluk veya kriz dönemlerinde, hane halkları ve işletmeler harcama yapmayı kestiğinde, toplam talepte oluşan boşluğu devletin doldurması gerekir.

Araçlar: Devlet, talebi artırmak için:

Kamu Harcamalarını Artırmalıdır (altyapı projeleri, sosyal programlar).

Vergileri Azaltmalıdır (tüketicilerin harcayabileceği parayı artırmak için).

Amaç: Bu müdahaleler ekonomiyi tam istihdama geri döndürür. Durgunluk geçince devlet müdahaleyi geri çekmelidir.

3. Esnek Olmayan Fiyatlar ve Ücretler

Klasik Görüş: Klasikler, durgunlukta ücret ve fiyatların düşeceğine, bunun da talebi ve istihdamı otomatik olarak artıracağına inanır.

Keynesyen Görüş: Keynes, fiyatların ve ücretlerin özellikle kısa vadede "yapışkan" veya esnek olmadığını; yani krizde kolay kolay düşmediğini savunur. Bu nedenle piyasaların kendi kendine düzelmesi uzun zaman alır ve bu sırada devlet müdahalesi şarttır.

4. Çarpan Etkisi (The Multiplier Effect)

Keynesyen teorinin önemli bir parçasıdır. Devletin yaptığı her bir birimlik harcamanın, ekonomide bu harcamadan çok daha büyük bir etki (çarpan etkisi) yaratacağını öne sürer. Örneğin, devlet bir yol yaptığında işçiler para kazanır, bu parayı harcar ve bu harcama döngüsü ekonomiyi başlangıçtaki harcama miktarından daha fazla büyütür.

Keynesyen ekonomi, özellikle 1930'lardaki Büyük Buhran'dan sonra Batı ekonomilerinde yaygın olarak benimsenmiş ve 1970'lere kadar birçok ülkenin temel ekonomik politikası olmuştur.