Antik çağlardan günümüze kadar gelen mitolojik öyküler, kitaplara ve filmlere konu olmaya devam ediyor. Bu efsanevi öykülerden en çok dikkat çekeni ve akılda kalanı ise, Medusa’nın hikayesi… Yaşadığımız modern çağda, mitolojik bir karakter olmanın dışında sembolik bir figüre dönüşen Medusa, anlatılan hikayeye göre, güzelliğinden dolayı kurban edilmiş. Güzelliğinin bedelini nasıl ödediği, kim tarafından cezalandırıldığı, neden öldürüldüğü sorularına cevap verdiğimiz yazıda bu mitolojik öykünün pek çok versiyonu bulunduğunu da belirtelim.
Yunan Mitolojisinin ‘bahtsız’ ve ‘korkunç bir canavar’ olarak tasvir edilen karakteri, Medusa’nın hikayesine başlamadan önce isminin anlamını açıklayalım.
Medusa, yunan mitolojisine göre “koruyucu dişi” anlamına gelmekle birlikte “Gorgo” olarak da adlandırılır. Gorgo kelimesi ise, “berbat” veya “korkunç” anlamına gelmektedir. Bu nedenle korkunç bir canavar olarak tasvir edilmiştir. Oysa, Medusa güzelliğiyle dillere destandır. Evrenin en güzel kadını olarak bilinen Medusa, Tanrıların ve tanrıçaların kıskançlığı sebebiyle, korkunç yüzlü bir canavara dönüştürülmek istenmiştir.
Gelelim hikayemizin başına… Efsaneye göre, aralarında Medusa’nın da bulunduğu gorgonlar üç kız kardeştirler. Kardeşlerden ikisi ölümsüz, Medusa ise ölümlüdür. Phorcys ve Ceto’nun kızları olan üç kız kardeş Medusa, Stheno ve Euryale, savaş ve bilgelik tanrıçası Athena’nın tapınağında yaşamaktadır.
MEDUSA’NIN GÜZELLİĞİ
Rivayete göre, denizlerin tanrısı Poseidon, Athena’nın kocasıdır. Ve Medusa’nın büyüleyici güzelliği tapınaktaki herkesi mest etmektedir. Poseidon da bu sıra dışı güzellikten nasibini almıştır. Gözleri Medusa’nın üzerindedir ancak bir ölümlüye aşık olmayı kendine yakıştıramamış, bu aşkı gizlemeye çalışmıştır. Arzularına hakim olamayan Poseidon, zorla Medusa’ya sahip olmuştur.
ATHENA’NIN KISKANÇLIĞI
Olayı öğrenen Athena, büyük bir kıskançlığa kapılmış, Poseidon’u cezalandırması gereken yerde Medusa’ya nefret kusmuştur. Kıskançlığı yere göğe sığmayan Athena, Medusa’yı önce taşa çevirmek sonra da öldürmek istemiştir. Hiçbir günahı olmadığı halde cezalandırılan Medusa, Athena tarafından lanetlenmiştir. Kafası yılanlarla dolmuş, yüzü çirkinleşmiştir. Ve Athena onu lanetlerken, ona bakan her erkeğin taşa dönüşeceğini söylemiştir. Taşa dönüşmekten korkanlar, Medusa’nın yüzüne bakamaz olmuştur.
Stheno ve Euryale, kız kardeşlerinin hiçbir suçu olmadığını söyleyerek savunmaya çalıştığı için, hırsından gözü dönen Athena onları da cezalandırarak; kanatlı, yılan saçlı ve korkunç yüzlü canavarlara dönüştürmüştür.
Efsaneye göre, ölümlü olan Medusa, artık bir insandan çok yaratığa benzemektedir. Ve herhangi bir erkeğe de yakın olması mümkün değildir. Olaydan sonra, üç kız kardeşi de Hyperborea’ya sürgüne gönderen Athena’nın içindeki kıskançlık ateşi ve öfkesi yıllar sonra bile dinmemiştir. Medusa’yı öldürmeye karar vermiştir. Hikayenin tam bu noktasında Perseus devreye girmiştir.
Athena, üvey kardeşi Perseus ile işbirliği yaparak Medusa’nın kafasını kesmek üzere görevlendirmiştir. Perseus, Graeae’den aldığı ayna sayesinde gözlerine tutarak bir kalkan vazifesiyle korumuş ve Medusa’ya bu şekilde bakarak, taşa dönüşmeden kafasını kesebilmiştir.
Rivayete göre, Medusa hamiledir ve kesilen başından akan kanlardan kanatlı bir at olan Pegasus ve Chrisaor fışkırmıştır. Perseus, intikam almak peşine düşen gorgonlardan, Hades’in verdiği görünmezlik miğferi sayesinde kurtulmuştur. Ve Medusa’nın başını Athena’ya teslim etmiştir.
Athena, Medusa’nın başını kalkanına yerleştirerek, düşmanlarına karşı kullandığı gücü kendine mâl etmiştir. Medusa’nın başını kullanarak görenleri taşa çevirmektedir.
Medusa’nın mitolojik hikayesini kısaca özetledik. Ancak günümüzde de bu hikayenin sanat üzerinden ifade edildiği alanları görebilmek mümkün. Örnek vermek gerekirse, İtalyan sanatçı Luciano Garbati’nin yaptığı heykelden bahsedelim. Sanatçının 2008 yılında yaptığı heykel, Medusa’nın başını yeniden yorumluyor ve karşımıza ‘Perseus’un Kesik Başı’nı gördüğümüz heykel ile çıkıyor.
Hikayedeki süreci tam tersine çeviren sanatçı, hiçbir suçu olmadığı halde lanetlenerek öldürülen Medusa’nın intikamı niteliğinde bir eserle karşımızda… Tüm dünyada büyük ses getiren heykel, şu anda New York Ceza Mahkemesi önünde adalet simgesi olarak sergileniyor.
