Anayasa Mahkemesi, yataklı tedavi kurumları, seyyar hastaneler, ağız ve diş sıhhati merkezleri, aile sıhhati merkezleri, toplum sıhhati merkezleri ve 112 acil sıhhat hizmetlerinde çalışan işçinin, icap nöbetlerinde 120 saatten fazlasına fiyat verilemeyeceğini öngören kanun kararını Anayasa’ya alışılmamış bularak iptal etti.
Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yer alan karara nazaran, Samsun 2. Yönetim Mahkemesi, baktığı bir davada, sağlıkçıların icap nöbetini düzenleyen 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun, 5947 sayılı Kanun’un 10’uncu unsuruyla değiştirilen ek 33’üncü hususundaki kelam konusu kararın iptali için Anayasa Mahkemesine başvurdu.
Başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, kararın Anayasa’nın 18’inci hususuna karşıt olduğu gerekçesiyle iptaline karar verdi. İptal kararının ise 6 ay sonra yürürlüğe girmesi kararlaştırıldı.
Kararın gerekçesinden
Anayasa Mahkemesinin kararında, Anayasa’nın 18’inci unsurunda hiç kimsenin zorla çalıştırılamayacağının belirtildiği, angaryanın da yasak olduğu kaydedildi.
Belirtilen kanunun, sıhhat hizmetlerinde olağan çalışma saatleri dışındaki çalışmaları özel olarak düzenlediği, bunlardan birinin de icap nöbeti olduğu aktarılan kararda, icap nöbetinin çalışma yerine şahsen giderek değil meskenden de tutulabildiği lakin çağrılması halinde işçinin iş yerine gitmesinin mecburî olduğu tabir edildi.
Kural olarak icap nöbeti tutan çalışana müsaade kullandırılacağının belirtildiği, müsaade kullandırmanın mümkün olmaması halinde ise 120 saate kadar fiyat ödeneceğinin karar altına alındığı aktarılan kararda, 120 saati geçen çalışmalarda ise fiyat ödenmeyeceğinin öngörüldüğü bildirildi.
İptali istenen kararın icap nöbetine bir hudut getirmediği ve 120 saati aşması halinde fiyat ödenmeyeceğini içerdiği, bunun Anayasa’nın 18’inci unsuruna alışılmamış olduğu söz edilen kararda, şunlara yer verildi:
“İtiraz konusu kural, sıhhat çalışanlarının yükümlü tutulacağı icap nöbetine bir üst hudut getirmediği üzere kelam konusu hududun aşılmasının makul karşılanabildiği, işçi temininde zahmet çekilmesi halindeki çok istisnai hallerde bu fazla çalışmayı telafi edecek bir fiyatın ödenmesini de teminat altına almamaktadır. Kural, fiyat ödenmesini 120 saatle sınırlamakta, bu mühletin aşıldığı durumlarda rastgele bir fiyat ödenmeksizin icap nöbeti tutulmasını gerektirmektedir. Bu haliyle icap nöbeti yükümlülüğünün Anayasa’nın 18. unsurunun gerekliliklerini karşılamadığı ve sıhhat çalışanlarına orantısız bir külfet yüklediği anlaşılmıştır. Anayasa Mahkemesi açıklanan münasebetlerle kuralın Anayasa’ya muhalif olduğuna ve iptaline karar vermiştir.”