Patronlar krizden çıkış için gözünü işçiye dikti: Faturayı emekçiye kesecekler

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, emek yoğun sektörlerin zor durumda olduğunu belirterek, tekstil/hazır giyim, deri/ayakkabı ve mobilya başta olmak üzere bazı sektörlere ek destekler verilmesini istedi. Hisarcıklıoğlu, “Pandemi döneminde olduğu gibi kolaylaştırılmış kısa çalışma ödeneği yeniden devreye alınmalı” dedi. Ancak “kısa çalışma” önerisi emekçilerin daha az ücret almaları, sigorta primlerinin bir süre ödenmemesi gibi sıkıntılı düzenlemeler içeriyor.

ŞARTLAR VAR

İşsizlik Sigortası Yasası’na göre, kısa çalışma yaptırılabilmesi için, “genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz, genel salgın ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması” koşulları gerekiyor.

ÜCRET FONDAN

Kısa çalışma halinde işçinin ücreti de işveren tarafından değil İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ödeniyor. Bu fon sigortalının prime esas aylık brüt kazancı üzerinden hesaplanan yüzde 2 işveren, yüzde 1 işçi ve yüzde 1 devlet payı gelirlerinden oluşuyor. İşçinin işsiz kaldığında aldığı işsizlik ödeneği de bu fondan ödeniyor. Ayrıca işçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için de şartlar var. Sigortalının kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son üç yılda en az 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekiyor.

ÜCRET DÜŞÜYOR

Kısa çalışmada işçinin ücreti de düşüyor. Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60’ı üzerinden hesaplanıyor. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini geçemiyor. Ayrıca kısa çalışma ödeneğinden damga vergisi de kesiliyor.

ÖDENEĞİ ETKİLİYOR

Kısa çalışma ödeneği olarak ödenen süreler, kısa çalışma başlama tarihinden itibaren 3 yıl içindeki hizmet akdi fesihlerine istinaden yapılacak işsizlik ödeneği ödemelerine ilişkin hak sahipliği sürelerinden de düşülür. Yani işçi işsiz kaldığında bir süre işsizlik ödeneği de alamıyor. Bunun dışında kısa çalışma döneminde işçinin sadece sağlık hakkından yararlanabilmesi için genel sağlık sigortası primleri yatırılıyor. Onun dışındaki emekliliğe etki eden prim ödemeleri de askıya alınıyor.