KREKSA Kültür ve Sanat Araştırmaları tarafından hazırlanan “Grafiklerle Türkiye’nin Kültür İktisadı 2022” raporuna nazaran, 2021’de kültür iktisadında değerli bir yeri olan şov sanatları, yarattığı yüksek katma bedelle turizm, besin, perakende üzere çok sayıda kesimi direkt etkiliyor. Besin ve turizm üzere çok sayıda kesimin iktisada sunduğu ünite ciro içinde katma bedel oranı ortalama %15 düzeyindeyken, bu oran kültür sanayisi kelam konusu olduğunda %26’ya yükseliyor. Kültür iktisadında en büyük ehemmiyete sahip şov sanatları ise tek başına %50 katma paha hissesi sunuyor. Raporda, kültür iktisadına yapılan yatırım ve takviyelerin, iktisadın canlandırılmasında tetikleyici bir güç oluşturacağı vurgulanıyor.
Müzik, sinema, tasarım, yayıncılık ve şov sanatları ile yayıncılık sanayisini bünyesinde barındıran kültür iktisadının Türkiye iktisadını besleyen en değerli gelir kaynakları ortasında yer aldığını belirten KREKSA Kültür ve Sanat Araştırmaları Kurucusu ve Sahibi Dr. Funda Lena, “Kültür iktisadının bel kemiğini oluşturan şov sanatları, yarattığı katma pahayla öbür alanlardan çok daha büyük bir potansiyele sahip bulunuyor. Şov sanatları alanına yapılan yatırımlar, yalnızca sanatı desteklemekle kalkmıyor, tıpkı vakitte ülke iktisadının kalkınmasında tetikleyici bir güç oluşturuyor” dedi.
Yalnızca gişeler değil turizm, besin, havacılık kesimleri de kazanıyor
Kültür iktisadının toplumsal ve ekonomik açıdan büyük potansiyele sahip olmasına karşın devlet bütçesinden aldığı hissenin hayli düşük kaldığına dikkat çeken Dr. Funda Lena, bahse ait şu değerlendirmede bulundu: “2021’de 6 milyar TL olan Kültür ve Turizm Bakanlığı bütçesinin genel bütçeden aldığı hisse %0,5 hududunda kaldı. Gelişmiş ülkelerde kültür alanına ayrılan devlet bütçesi en az %1 civarında. Ülkemizde bu oran 2019’da %0,6 düzeyindeyken, pandemi tesiriyle daha da geriledi. Halbuki kültürel bölümler direkt ve dolaylı olarak önemli bir ekonomik kıymet yaratıyor. Şenlik, bienal üzere sistemli organize edilen etkinlikler bölge ekonomilerini canlandırıyor. İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı’nın (İKSV) düzenlediği bienal ve şenlikler, Bozcaada Caz Şenliği, Kuşadası Gençlik Şenliği üzere tertipler her yıl yüz binlerce insanı ülkemizde buluşturarak turizm, ulaştırma, perakende ve besin üzere bölümlere dinamizm getiriyor. Tiyatro ve konser salonu üzere yeni aktiflik yerlerinin açılması, kültürel aktivitelerinin çeşitlendirilmesi turist trafiğini artırıyor. Sadece gişelerin değil, restoran, kafe, otel ve mağazaların, hatta taksi durakları üzere ulaşım noktalarının da gelirleri yükseliyor. Kapalıçarşı esnafı, James Bond sineması çekilirken elde ettiği karları unutmuyor” değerlendirmesinde bulundu.
Yatırımlar ekonomik kalkınma seviyesini daha ileri düzeylere taşıyacak
2021’de Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 6 milyar TL’lik bütçesinin %42’sinin ulusal kültürü hami ve yaygınlaştırıcı faaliyetlere harcandığına, sanat ve kültür iktisadının bütçeden %7,5 hisse aldığına değinen KREKSA Kültür ve Sanat Araştırmaları Kurucusu ve Sahibi Dr. Funda Lena “Gelişmiş ülkeler kültür ve sanat faaliyetlerinin sahip olduğu ekonomik potansiyeli epey verimli kullanıyor. Kültürel dallara yönelik projelere sağlanan takviyeler her geçen yıl artırılıyor. Türkiye’de de bu bölümlerin iktisada sağlayacağı mevcut ve potansiyel katkılar göz gerisi edilmemekle birlikte, bu hususta gidilmesi gereken daha çok yol var. Kültürel kesimlere yönelik yapılacak yatırım ve dayanakların, yalnız sanatın korunması ve gelişmesine değil, ekonomik kalkınmanın daha ileri düzeylere taşınmasına da hizmet edeceğine inanıyoruz” diye belirtti.