7 Ekim’den bu yana İsrail’in saldırılarının sürdüğü Gazze Şeridi’ndeki gerilim, 2024’ün ilk haftalarından itibaren bölgenin tamamına yayılma sinyali veriyor.
Orta Doğu’daki durum, bir kez daha ABD’nin dış politikasının odak noktası haline geldi.
merkezli Foreign Affairs dergisi ise Orta Doğu’daki olumsuz gidişatın, yine bölge ülkeleri tarafından düzeltilebileceğini yazdı.
Amerika sonrası bölgesel düzen
“Orta Doğu’yu yalnızca düzeltebilir” başlıklı analizde, “Amerika sonrası bölgesel düzene giden yol” ifadesi kullanıldı. Bölgede oluşması muhtemel yeni dengelerin, üzerinden kurgulandığı görüldü.
Orta Doğu’da yeni yol belirlemede Türkiye vurgusu
Mevcut bölgesel ve küresel dinamiklerin, Washington’un baskın rol oynamasını “çok zorlaştırdığı” belirtilerek şöyle denildi:
ABD’nin, uzun vadede büyük diplomatik ve güvenlik kaynaklarını Orta Doğu’ya aktaracağına dair bahse girmek akıllıca olmaz.
Bölgesel güçlerin, özellikle de Mısır ve Ürdün’ün yanı sıra savaşın başlangıcından bu yana koordinasyon sağlayan Katar, Suudi Arabistan, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE), ileriye doğru kolektif bir yol belirlemek için acilen harekete geçmesi gerekiyor.
Ankara’nın önerisi: Garantör sistemi
İsrail’in Gazze’ye saldırılarının sona erdirilmesi ve bölgede güvenliğin sağlanması konusunda Ankara’nın çabalarına işaret edildi:
Türkiye, bölgedeki devletlerin Filistin’in güvenliğini ve yönetimini koruduğu ve desteklediği; ABD ve Avrupa ülkelerinin İsrail’e güvenlik garantileri sağladığı çok ülkeli garantör sistemi kavramını gündeme getirdi.
Hem İsrail hem de İran’la ilişkileri var
Tüm bölgeyi kapsayan forum fikrine şüpheyle yaklaşıldığı bir dönemde, yeni iş birliğine dayalı güvenlik mekanizmaları oluşturabileceği ifade edildi.
Analizde ayrıca, Türkiye’nin hem İsrail hem de İran ile ilişkilere sahip olduğu, bu iki ülkenin muhtemel bir foruma katılmalarının “değerli” olacağı vurgulandı.
Bu an, Türkiye ile yakalanmalı
Bölgede gerilimin devam ediyor olmasına rağmen, uzlaşının sağlanması ve güvenliğin artırılması için bir “yeniden başlatma anı” yakalanabileceğinden söz edildi.
“Türkiye gibi bölgesel güçlerle birlikte bu an yakalanmalı.” denilerek şunlar aktarıldı:
Orta Doğu bir hesaplaşmayla karşı karşıya. Gazze’de dökülen korkunç kan nedeniyle kriz ve çatışma daha da derinleşebilir ya da farklı bir gelecek inşa edilebilir.