Fed, son toplantısında 25 baz puan artırarak, 2018’den bu yana birinci kere faiz oranlarını artırarak fon maksat aralığını %0,25-0,50’ye çıkarmış ve 2022’de altı faiz artırımı daha sinyali vermişti. Fed Mart toplantısının tutanakları, “birçok” yetkilinin, yaptıkları çeyrek puanlık atak yerine oranları yarım puan artırmayı tercih edeceklerini, lakin Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ışığında bunu yapmamaya karar verdiklerini gösterdi. Merkez Bankası, son kırk yılın en sıcak enflasyonunu soğutmak için faiz oranlarını yükseltirken, devasa tahvil varlıklarını ayda azamî 95 milyar dolarlık bir süratte azaltacağının sinyalini verdi. Tutanaklarda öne çıkan detaylara bakacak olursak;
· Katılımcılar genel olarak Hazine menkul değerleri için aylık yaklaşık 60 milyar dolarlık ve MBS için yaklaşık 35 milyar dolarlık bir üst hududun uygun olacağı konusunda anlaştılar. (Fed 2017’den 2019’a kadar bilançosunu en son küçülttüğünde ayda 50 milyar dolarlık en yüksek dilimler kullanılmıştı.)
· Katılımcılar ayrıyeten genel olarak, üst sonların üç aylık bir müddet içinde yahut piyasa şartları müsaade verirse mütevazi bir formda daha uzun bir müddet içinde kademeli olarak uygulanabileceği konusunda anlaştılar.
· Katılımcılar planda değerli ilerleme kaydettiklerinde ve Komite’nin bilanço boyutunu küçültme sürecine Mayıs ayında yapılacak toplantının bitiminden çabucak sonra başlamak için âlâ bir pozisyonda olduğu konusunda anlaştılar.
· Birçok iştirakçi, enflasyonun Komite’nin amacının çok üzerinde, enflasyonist risklerin üst istikametli olması ve federal fon oranlarının iştirakçilerin uzun vadeli düzeyine ait iddialarının çok altında olması nedeniyle, maksatta 50 baz puanlık bir artışı tercih edeceklerini belirtti. Lakin, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile ilgili daha büyük kısa vadeli belirsizliğin ışığında, bu toplantıda 25 baz puanlık bir artışın uygun olacağına karar verdiler.
· Katılımcılar para siyaseti duruşunun hızla tarafsız bir duruşa gerçek kaydırılmasının uygun olacağına karar verdiler.
· Katılımcıların birden fazla, kuponlu menkul değerleri her ay üst sona kadar itfa etmenin ve Hazine bonolarını kupon anapara ödemelerinin üst hududun altında olduğu aylarda itfa etmenin uygun olacağına karar verdi.
Mayıs toplantısına dair olarak;
FOMC’nin 3-4 Mayıs’taki bir sonraki toplantısında bilanço indirimini onaylaması bekleniyor. Bilançoyu küçültme hareketi, Fed’in geçen ay pandemi takviyesini yumuşak bir biçimde azaltmaya çalışırken tahvil satın alması nedeniyle enflasyonla çabaya yanlışsız keskin bir dönüşü genişletecek. Yani faiz artırımına nazaran daha tesirli bir QT gerçekleştirilmiş olacak. Ekonomiyi Covid-19’dan korumak için agresif bir biçimde tahvil satın alarak 8,9 trilyon dolara yükselen bilançolarının boyutunu küçültmek de finansal şartların sıkılaşmasına yardımcı olacak. Fakat bunun bilançoyu pandemi öncesine hakikat indirmesi, Sistem Açık Piyasa Hesabı’ndan aylık 95 milyar dolarlık ve yıllık 1,14 trilyon dolarlık dilimler düşünüldüğünde, vakit alacak bir süreç. Bu süratte gidilirse, bilanço 43 ayda 4,3 trilyon dolar düzeyine düşüyor (pandemi öncesi). Hasebiyle, Fed’in 326 milyar dolarlık kısa vadeli Hazine bonoları stoğunu eritirken, uzun vadeli tahvillerden de direkt satış yaparak 3 aylık değerlendirmelerde üst sonu yükseltmesi ihtimali bulunuyor. Tutanaklar, daha yavaştan daha hızlıya gerçek değişen birden fazla bitiş senaryosu içermekte.
Burada ne kadar süratli ilerlerse likidite şartlarını o kadar sıkılaştırmış olacak. Münasebetiyle finansal sistem ve kredi sisteminin kilitlenerek bir ekonomik sakinliğe sebep vermemesi açısından Fed bu limitleri sonlu ölçüde artırabilecektir, birebir vakitte bunun negatif tesirlerinden kaçınmak için repo penceresi üzere tedbirler devreye alınmış durumda. 2017-19 ortasında bile en üst hudut olarak 50 milyar dolar biçiminde ilerlenmişti.
Sistem Açık Piyasa Hesabı İç Menkul Kıymetler… Kaynak: Federal Reserve Bank of New York
İktisadın bu sıkılaşmaya nasıl girdiğine bakacak olursak; Tüketici fiyat endeksi Şubat ayında %7,9 ile 1982’den bu yana en süratli yükselişini gerçekleştirdi. Bu ortada ABD işgücü piyasaları, patronların 431K iş eklemesiyle ve işsizlik oranının geçen ay %3,6’ya düşmesiyle güçlü kalmaya devam ediyor. Mart ayının güçlü işgücü piyasası raporu, FOMC’nin enflasyona karşı kararlı adımlar atmasının önünü açıyor. Fed’in enflasyonu yaklaşık %2 gayesine geri döndürme konusundaki kararlılığı daha süratli hareket etmesini gerektiriyor. Savaşın uzaması ise elbette iktisadın büyümesi açısından bir risk, lakin enflasyonun büyümesi açısından da büyük bir risk. Ve enflasyon fiyatlama ve tüketici davranışlarını etkileyip talep ve üretim şoklarına da neden olabilir. Bu tesirlerden de elbette kaçınmak gerekli.
Piyasa iki ana tema etrafında birleşmeye devam ediyor: Ukrayna savaşı ve sıkı para siyaseti, fakat artan faiz oranları fikri etrafında piyasa hassaslığı arttı. Fed şahinleri giderek daha belgisiz bir global tabanla karşı karşıya. Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline ait raporlar, tırmanma ve tansiyonu azaltma ortasında gidip geliyor. Rusya ve Ukrayna ortasındaki barış görüşmeleri de birtakım yıpranmış hudutları yatıştırmaya yardımcı oldu. Lakin Ukrayna savaşıyla ilgili gelişmeler epeyce bilinmeyen olsa da, enflasyon ve münasebetiyle merkez bankası siyaseti üzerindeki tesir hayli besbelli.
Tutanaklar, Mayıs’ta 50 baz puan faiz artışına yol vermesi, Haziran açısından 50 baz puanlık bir artışı daha radarda tutması ve bilanço küçültme planından ötürü şahin. Siyaset yapıcılar, utangaç davrandıkları ve 50 bps artıştan kaçındıkları Mart FOMC’den sonra Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin besin ve güç fiyatlarını yükseltmesi gözlemlediler. Akabinde siyasette daha süratli hareket edebileceklerini söylediler ve Fed liderleri son açıklamalarında 50 bps faiz artışlarını gündeme getirdiler. Powell da açıklamalarında, 3-4 Mayıs için gerekirse yarım puanlık bir artışın masada olduğunu ilan etmişti. Yatırımcılar, enflasyon baskıları yayıldıkça 2022’de yediden fazla faiz artışı mümkünlüğünü fiyatladılar ve Fed’in önümüzdeki ay faiz oranlarını yarım puan artırma mümkünlüğünü yaklaşık %85 olarak görüyorlar.
Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı