Toplumda diz kireçlenmesi olarak bilinen diz artrozu yaşlı hastalığı olarak bilinse de her yaşta ortaya çıkabiliyor. Diz artrozunun birden teğe ortaya çıkmadığını lisana getiren Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı, artrozun 10-15 yıl kadar süren uzun bir sürecinin olduğunu belirterek buna karşı erken yaşlarda tedbir alınması gerektiği ihtarında bulundu.
Artroz bilhassa ileri safhalarda günlük hayatı ve çalışma hayatını büyük oranda etkileyen bir sorun. Bedenin çağdaş yaşama gereğince adapte olamamasına bağlı hastalıklar kategorisinde bedellendirilen diz artrozu bu yüzden “uyumsuzluk hastalığı” kümesinde kabul ediliyor. Endüstriyel çağda diz artrozunun görülme sıklığının manalı derecede arttığını gösteren çalışmalar olduğunu söyleyen Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı, toplumda yaşlı hastalığı olarak bilinse de diz kireçlenmesinin her yaşta ortaya çıkabildiğine dikkat çekti.
Prof. Dr. Hasan Bombacı, hareketsiz hayat şekli, obezite, metabolik hastalıklar, çok sigara kullanımı ve bilhassa de bilinçsizce yapılan spor aktivitelerinin bedenin yıpranmasına yol açarak, kıkırdakların daha erken periyotta bozulmasına neden olduğunu söyledi.
Diz artrozunun denetim edilebilen ve edilemeyen nedenleri vardır
Bilinen en kıymetli iki risk faktörünün yaşlanma ve şişmanlık olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Hasan Bombacı, yaşlanmanın önlenebilir bir risk faktörü olmadığını lakin şişmanlığın (obezite) baş edilmesi güç bir durum olsa da tedbir alınabilecek bir risk faktörü olduğunu belirtti. “Diğer bir deyişle diz artrozuna taban hazırlayan birtakım faktörleri etkilememiz mümkün olmasa da kimilerini değiştirmek mümkün olabilir” diye konuşan Prof. Dr. Bombacı, şunları da söyledi: “Diz artrozunun sebeplerini denetim edebildiklerimiz ve edemediklerimiz olarak esas 2 başlık altında inceleyebiliriz. Denetim edemeyeceğimiz faktörler içerisinde; yaşlanma, cinsiyet, genetik yatkınlıklar (inflamatuar (romatizmal) hastalıklar, hematolojik hastalıklar vs.) sayılabilir. Denetim edebileceğimiz faktörler ise en önemli 3 başlık altında incelenebilir; çok kilo, iş yahut sporla ilgili çok yüklenme ve travma. Bunların dışında cerrahi ile düzeltilebilecek durumlar da vardır. Bunlar ortopedik bir cerrahi süreç gerektirse de uygun hastalarda yapıldığında diz artrozunu geciktirmek ve korumak için çok tesirli formüllerdir.”
Her diz ağrısı artroz değildir
Diz artrozunun en kıymetli bulgusu olan diz ağrısı orta ve ileri yaşlarda doktorlara en sık müracaat sebepleri ortasında olduğunu lakin diz ağrısının artroz dışında diğer sebeplerinin de olabileceğine işaret eden Prof. Dr. Bombacı, mevzuyla ilgili şu bilgileri verdi:
“Bu şikâyetin bir sebebi diz etrafındaki yumuşak dokulardan (tendon, eklem zarı vs.) kaynaklanan sorunlar, diğer bir sebebi ise ‘yaşlanan diz’ olarak isimlendirilen, ilerleyen yaş ile birlikte eklemlerin doğal yıpranmasıdır. Diz artrozunun ağrı dışındaki klinik bulguları; ileri yaş, eklemde sertlik, ‘krepitasyon’ (eklemde sürtünme hissi), kemikte hassasiyet ve kemikte genişleme olarak sıralanabilir. Günümüzde yaygın rastlanan kalp ve şeker hastalıkları üzere kronik bir hastalık olan diz artrozuna da birinci belirtiler başlar başlamaz müdahale edilmesi pek çok ağrılı periyotların ve fonksiyon bozukluklarının geciktirilmesi ve önlenmesini sağlayabilir.”
Bilinçsiz yapılan spor gençlerdeki artrozun en değerli nedeni
Gençlerde bu hastalığa en sık bilinçsiz yapılan sportif aktivitelerin yol açtığını söz eden Prof. Dr. Hasan Bombacı, ayrıyeten romatizma, avasküler nekroz (kemiğin eklem yakın kısmında beslenme bozukluğu), menüsküs yırtığı üzere nedenlerin de diz kıkırdağının yok olmasına yol açabildiğini söyledi. Artrozun ortaya çıkmasında genetik faktörlerin tesiri konusunda araştırmaların devam ettiği bilgisini veren Prof. Dr. Bombacı, “Genetik araştırmacılar artrozla ilgili olabilecek genetik lokasyonlar tespit etseler de bunların tek başına tesirinin sonlu olduğunu düşünmektedirler. Bulgular artrozun gelişmesinin genetik faktörlerin yanı sıra beraberinde diğer fenotipik etkenlere de (obezite vb.) bağlı olduğu yönündedir” diye konuştu.
Tedavi şahıstan şahsa değişir!
Diz artrozu tedavisinde önceliğin konservatif teknikler olduğunu vurgulayan Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Prof. Dr. Bombacı, “Hasta, ömür biçimini değiştirerek bu rahatsızlıktan korunabiliyor. Kilo vermek, diz antrenmanlarıyla eklem etrafı kaslarını güçlendirmek, birinci kademede kafidir. Haftada 2-3 sefer yapılan, yaralanma riski olmayan, orta derecede idmanların birinci safhalarda artroza bağlı belirtilerin giderilmesinde tesirli olduğunu gösteren pek çok araştırma mevcuttur. Lakin bu şahsî tedbirlerden yarar görmeyen hastalar öteki artroz sebepleri açısından kıymetlendirilir. Detaylı fiziki muayene ile grafi denetimlerinin akabinde hastanın kemik ve kıkırdak yapısı, bacakların mekanik dizilimi ve hastanın beklentilerine nazaran en uygun tedavi yolu belirlenir. Bu tedaviler kolay bir antrenman programından tüm diz ekleminin yapay eklemle değiştirildiği diz protezlerine kadar geniş bir yelpazede yer alabilir” dedi.
Hibya Haber Ajansı