Diyarbakır’da Kürtçe Trafik Uyarıları Tartışması
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, yaya geçişleri ve trafik ışıklarının bulunduğu caddelerde, Kürtçe olarak yazılmış uyarı yazılarını, Diyarbakır Valiliği tarafından silinmesinin ardından yeniden yazma kararı aldı. Bu durum, valiliğin belediyenin Kürtçe yazılarına bir kez daha müdahale etmesine neden oldu.
Diyarbakır Barosu Başkan Yardımcısı Mehdi Özdemir, Türkiye’deki hukuki yapılar açısından farklı dillerde kamusal hizmete erişim sağlamanın bir problem teşkil etmediğini vurguladı. Özdemir, konuyla ilgili olarak şu ifadeleri kullandı:
“Belediyenin Temel Sorumluluk Alanlarından Biri”
Kürtçe trafik uyarı yazılarının son 15 yıldır kullanıldığını belirten Özdemir, şu şekilde devam etti: “5393 Sayılı Belediye Kanunu’nun 13. maddesi, belediyelerin hangi amaçlarla ve hangi görevlerle çalıştığını açıkça ortaya koymaktadır. Bu görevleri yerine getirirken, Kürtçe ya da başka bir dilde hizmet sunma konusunda yasaklayıcı bir hüküm bulunmamaktadır. Üstelik, Diyarbakır ve çevresindeki kentlerde son 15 yıldır Kürtçe uyarı işaretleri kullanılmaktadır. Son dönemde bu işaretlerin silinmesi üzerine, belediyenin yeni yönetimi, trafik kurallarına uyulmasını sağlamak amacıyla hem yayaların hem de sürücülerin dikkatini çekmek için bu uygulamayı tekrar başlatmıştır. Burada önemli olan, Kürtçe veya farklı dillerde kamusal hizmet sunmanın, belediyenin temel sorumluluklarından biri olduğudur.”
“Genelge Silinmesinin Emrini Vermekte”
Kürtçe yazıların silinmesine, İçişleri Bakanlığı’nın 26 Temmuz 2024’te yayımladığı genelgenin gerekçe gösterildiğini ifade eden Özdemir, şunları ekledi: “İçişleri Bakanlığı, yayımladığı genelge ile belli standartların uygulanmadığını belirtmiş olsa da, Kürtçe trafik işaretlerinin mevcut işaretlerle aynı nitelikte olduğunu gözlemliyoruz. Burada standart dışı olarak kabul edilen husus, aslında Kürtçe dilinin kullanımına yönelik bir tahammülsüzlüktür. Bu durum, Kürt kimliğinin inkârını ve Kürtçe dilinin kamusal alanda kullanılmasının engellenmesini beraberinde getirmektedir. Böylece, insanların anadillerinde toplumsal yaşam içerisinde Kürtçe dilini kullanmaları ve anadilde kamusal hizmete erişimleri de kısıtlanmaktadır.”
Özdemir, İçişleri Bakanlığı’nın 26 Temmuz 2024’te yayımladığı genelge ile, Karayolları Genel Müdürlüğü’nün belirlediği standartlara göre trafik işaretlerinin uygun hale getirilmesi gerektiğini, aksi takdirde gereğinin yapılmasının istendiğini kaydetti. “Bu genelgenin ardından, önce Van, ardından Diyarbakır, Batman ve Mardin gibi illerde valilikler tarafından Kürtçe yer işaretleri silinmeye başlanmıştır. Bu silme işleminin tamamı, valiliklerin yazışmalarının dayanağı olan İçişleri Bakanlığı’nın 26 Temmuz’daki genelgesine dayanmaktadır. Genelge, muğlak ifadelerle Kürtçe trafik işaretlerinin silinmesini emretmektedir.”
Diyarbakır Barosu Dava Açtı
Diyarbakır Barosu, belediyenin görev ve sorumluluklarını yerine getirdiğini ve farklı dillerde kamusal hizmet sunulmasının belediye mevzuatında ve Türkiye’deki diğer mevzuatlarda yasaklanmadığını vurgulayarak, valiliğin yaptığı işlemin hukuka aykırı olduğunu ifade etti. Baro, İçişleri Bakanlığı’nın genelgesinin iptalini talep etti. Özdemir, “Dosyanın incelemesi devam ediyor ve yakın bir zamanda bu konuda bir karar çıkmasını bekliyoruz. Yazılıp silinip tekrar yazılması, merkezi kararların yerelde uygulanmasıyla ilgilidir. Merkezde alınan karar, Kürtçe’ye yönelik bir tahammülsüzlük barındırıyor. Bu tahammülsüzlük ya politik bir mekanizma ile ortadan kaldırılacak ya da hukuki açıdan İçişleri Bakanlığı’nın genelgesi iptal edilerek, valiliklerin silme işlemlerine engel olunacaktır.” şeklinde konuştu.