Kahramanmaraş’ta meydana gelen ve 10 ili daha etkileyen sarsıntı felaketi sonrasında bölgede zelzele fırtınası meydana gelmektedir. Kelam konusu zelzele fırtınası terimi ise son gelişmelerin akabinde merak edilerek Zelzele fırtınası neden olur? Zelzele …
Kahramanmaraş’ta meydana gelen ve 10 ili daha etkileyen zelzele felaketi sonrasında bölgede sarsıntı fırtınası meydana gelmektedir. Kelam konusu zelzele fırtınası terimi ise son gelişmelerin akabinde merak edilerek Zelzele fırtınası neden olur? Sarsıntı fırtınası ne demek? Zelzele Fırtınası ne vakit biter? İşte sarsıntı fırtınası ile ilgili bilgi ve detaylar
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Enstitüsü tarafından paylaşılan bilgiler şu halde;
Bir sarsıntı fırtınası, ufak bir bölgede, ekseriyetle birkaç gün ile birkaç hafta ortasındaki bir mühlet içinde meydana gelen çok sayıdaki sarsıntıdan oluşur. Bir fırtına oluşturan sarsıntı kümesinde hiçbir zelzele, büyüklük bakımından, başkalarına nazaran, besbelli olarak, ön plana çıkmaz.
Deprem fırtınalarının bir ana sarsıntı ile bir ilgisi de yoktur. Sarsıntı fırtınalarının, çoğunlukla, küçük ve orta büyüklüklerdeki sarsıntıların meydana geldiği derinliklerde, kayaların içindeki kırık, çatlak üzere gözeneklerde yer alan akışkanların etraflarına uyguladıkları basıncın artması sonucu meydana geldikleri gözlenmektedir.
Deprem fırtınaları, oluşacak bir ana sarsıntının mutlak bir habercisi olarak kabul edilmemelidir. Gerçekten Türkiye’nin birçok yöresinde bu tanıma uygun süreksiz zelzele aktiviteleri gözlenmekte ve makul bir mühlet sonra da bunlar kaybolmaktadır. Bu aktiviteler yakın yerleşim alanlarında hissedildiği takdirde, bir öncü aktivite olup olmadığı konusunda kuşku ve söylentilerin ortaya atılmasına yol açmakta ve haklı olarak o yörede yaşayanları huzursuz etmektedir.
Ancak rastgele bir zelzele ağırlaşmasının, bir öncü aktivite mi, yoksa bir mühlet sonra kaybolacak süreksiz bir sarsıntı fırtınası mı olduğunu belirlemek çok zordur. Genel olarak bakıldığından jeotermal bir alanda oluşan, baskın bir kırılma tarafı ve çeşidine sahip olmayan, daha evvelden belirlenmiş etkin bir fay zonu üzerinde olmadığı bilinen yoğunlaşmaların, süreksiz bir aktivite olma mümkünlüğü daha yüksektir.
Deprem fırtınalarından büsbütün farklı bir tıp olan öncü ve artçı zelzeleler ise, kendilerinden besbelli olarak daha büyük olan bir ana zelzele ile vakit ve yer bakımından sıkı bir münasebete sahiptir. Çabucak çabucak her büyük bir zelzelenin akabinde, kesinlikle bir artçı sarsıntı aktivitesi ortaya çıkmışsa da, öncü zelzeleler çok daha seyrek olarak gözlenmiştir.
Türkiye’deki örneklerden yola çıkılacak olursa, bilhassa olağan atımlı faylanma içeren büyük sarsıntıların kimilerinde (Örn. 1995 Dinar Depremi), yörede ‘öncü aktivite’ olarak nitelendirilebilecek sarsıntı ağırlaşmaları gözlenmiştir. Lakin bu müşahedeleri genellemek zordur.
Nitekim 2001-03 yılları ortasında Denizli, Milas-Güllük, Kula-Sığacık üzere yörelerde aktivitenin vakit zaman arttığı görülmüş, lakin hiçbirisinin akabinde (bugüne kadar) büyük bir zelzele izlenmemiştir. Yanal atılımlı büyük zelzelelerde öncü sarsıntı aktivitesi örnekleri daha da az gözlenmiştir.
Öncü sarsıntı aktifliği, vakit zaman ‘öncü zelzele fırtınası’ olarak da isimlendirilir. Bu tıp sarsıntıların oluşumunda da yüksek gözenek basıncının rol aldığına inanılmaktadır; fakat, oluşumları için düşünülen düzenek olağan zelzele fırtınalarınınkinden farklıdır. Sarsıntı fırtınaları ortasında ‘öncü’ ayrımı yapma teşebbüsünde bulunabilmek için, bu fırtınaların, çeşitli jeolojik özellikleri nedeniyle, evvelce, aday olarak belirlenmiş yerlerde meydana gelmeleri ve fırtınadaki zelzelelerin sayı-büyüklük alakalarının detaylı olarak incelenebilmiş olması taban zorunluluktur. Gelecekte, bilimsel araştırmaların gelişmesi ile birlikte, öncü sarsıntı fırtınaları tahminen de büyük bir sarsıntının evvelden kestirilmesinde potansiyel bir ipucu olarak düşünülecektir. Lakin, günümüz bilgi ve teknolojileri ile bunu belirlemek şimdilik imkansızdır.