Çin Savunma Bakanı Vey Fınghı, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Asya-Pasifik bölgesinde Çin’i çevrelemek üzere çatışma ve cepheleşme yaratmayı amaçladığını söyleyerek ABD’nin Hint-Pasifik stratejisinin ülkelerinin iradesini gasbetme teşebbüsü olduğunu söz etti.
Çin Savunma Bakanı Vey Fınghı, ABD’nin Asya-Pasifik bölgesinde Çin’i çevrelemek üzere çatışma ve cepheleşme yaratmayı amaçladığını, bunun için “çok taraflılık” manzarası altında küçük özel bir küme oluşturmaya çalıştığını bildirdi. Bakan Vey, Singapur’da düzenlenen Shangri-La Diyalogu Forumu’nda Çin’in “Bölgesel Güvenlik Vizyonu” başlıklı konuşma yaparak, ABD’nin Hint-Pasifik stratejisini eleştirdi.
‘Karalayıcı suçlamalar, tehditler’
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin‘in dün birebir forumda yaptığı konuşmada, Çin’e dair lisana getirdiği tenkitleri “karalayıcı suçlamalar ve tehditler” olarak niteleyen Vey, “ABD’nin Hint-Pasifik stratejisi, bize nazaran, ‘özgür ve açık Hint-Pasifik’ ismi altında özel bir küçük küme oluşturma, muhakkak bir ülkeyi amaç almak üzere bölge ülkelerinin iradesini gasbetme girişimidir” dedi.
‘Dünya’yı bölmekten diğer hiçbir işe yaramayacaktır’
Vey, hiçbir ülkenin kendi iradesini başkalarına dayatmaması ve çok taraflılık imgesi altında onları tehdit etmemesi gerektiğini belirterek, “Dışlayıcı blok oluşumlarına, cepheleşmeye, çevreleme siyasetlerine, ekonomik bağlantıları koparmaya ve tedarik zincirlerinin zedelenmesine hayır demeliyiz. Bölgelerin etrafını duvarlarla çevirmek ve paralel sistemler kurmak dünyayı bölmekten ve tüm ülkelerin ortak çıkarlarına ziyan vermekten öteki işe yaramayacaktır” diye konuştu.
İki dünya savaşının akabinde gelen Soğuk Savaş’ın yarattığı Doğu-Batı bölünmesinin, sonrasında 21. yüzyılda mahallî savaşlar, terörizm ve bölgesel istikrarsızlıkların insanlığa ağır bedeller ödettiğine dikkat çeken Vey, şunları kaydetti: “Tüm bunlar bize bölünme ve cepheleşmenin hiçbir yere götürmediğini, dayanışmanın ve iş birliğinin gerçek yol olduğunu gösterdi. Hegemonya ve güç siyaseti yerine barış içinde bir ortada yaşama ve kazan-kazan iş birliğini geliştirmeye çalışmalıyız. Global sorunlar tek bir ülkenin yahut küçük bir ülkeler kümesinin dikte etmesiyle değil, tüm paydaşların iştirakiyle tartışılmalı.”
Vey, Çin’e nazaran bir stratejinin pahasının, tarihi ve global eğilimlere ahengine, bölgesel barış ve istikrara, herkesin ortak çıkarına katkısına bağlı olduğu vurguladı.
‘Tayvan için sonuna kadar savaşacağız’
Konuşmasında Tayvan sıkıntısına da değinen Vey, Tayvan’ın Çin’in modülü ve iç işi olduğunu ve buraya yabancı müdahalesinin kabul edilemeyeceğini vurguladı. Vey, barışçı yine birleşmenin Çin halkının en büyük dileği olduğunu, bu tarafta her türlü çabayı içtenlikle göstereceklerini belirterek, “Çin muhakkak (Tayvan ile) yine birleşmeyi gerçekleştirecektir. Çin’in yine birleşmesi Çin ulusunun büyük idealidir ve hiç kimsenin, hiçbir gücün durduramayacağı tarihî eğilimdir. Tayvan sorunu, Çin ulusunun güçsüz olduğu bir düzensizlik periyodunun eseridir, Çin İç Savaşı’nın mirasıdır ve Çin ulusunun yine canlanmasıyla kesin tahlile ulaşacaktır” dedi.
‘Savaşmaktan kaçınmayacağız’
Fiili bağımsızlığa sahip adada iktidarda bulunan Demokrat İlerici Parti (DPP) otoritelerini, Tayvan’ın ve ana karanın tek Çin’e bağlı olduğu statükoyu değiştirmeye çalışmakla suçlayan Vey, “Şunu açıkça belirteyim; şayet ki birileri Tayvan’ı Çin’den koparmaya çalışırsa savaşmaktan kaçınmayacağız. Her ne değerine olursa olsun sonuna kadar savaşacağız. Bu, Çin’in tek seçimidir” tabirlerini kullandı.
Vey, ABD idaresinin Tayvan siyasetini da eleştirerek, “ABD, tek Çin ülkesine bağlılığını ihlal ediyor, ayrılıkçı güçlere takviye veriyor ve Tayvan Bağları Yasası’nı öne sürerek Çin’in iç işlerine müdahale ediyor. ABD de kendi birliğini sürdürmek için bir iç savaştan geçti. Biz bu türlü bir iç savaşı istemesek de Tayvan’ın bağımsızlığına yönelik her türlü teşebbüsü kararlılıkla ezeceğiz. Kimse Çin’i yine birleşme yolundan alıkoyamaz, kimse Çin Silahlı Kuvvetlerinin egemenliği ve toprak bütünlüğünün savunma kararlılığı ve kabiliyetini azımsamamalı” değerlendirmesinde bulundu.
‘Tayvan’ın bağımsızlığını desteklemiyoruz’
ABD Savunma Bakanı Llyod Austin, dün yaptığı konuşmada, Çin’in Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrara yönelik tehditlerinin arttığına dikkat çekerek, “Bölgeye uzun mühlet en uygun formda hizmet etmiş olan statükoyu müdafaa konusundaki kararlığımız sürüyor. Tayvan’daki statükoyu tek taraflı olarak değiştirecek her türlü teşebbüse kategorik olarak karşıyız. Tek Çin unsuruna bağlıyız. Tayvan’ın bağımsızlığını desteklemiyoruz. Taraflar ortasındaki uyuşmazlıkların barışçı sistemlerle çözülmesi gerektiği unsuruna sonuna kadar bağlıyız” sözlerini kullanmıştı.
Austin, ABD’nin “tek Çin” siyasetine bağlı kalmanın yanında, Tayvan Bağlantıları Maddesi’ndeki yükümlülüklerini de unutmadığının altını çizerek, Tayvan’ın kendisini savunmasına yetecek askeri kapasiteye sahip olmasını destekleyeceklerini, ayrıyeten Tayvan’ın güvenliğini, ekonomik ve toplumsal sistemini baskı yoluyla yahut güç kullanarak değiştirmeye yönelik her türlü teşebbüse karşı koymak üzere kendi kapasitelerini de koruma edeceklerini belirtmişti.
ABD’nin, son periyotta bölgede güvenlik alanında Hindistan, Japonya ve Avustralya ile Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD) ve İngiltere ile Avustralya’ya nükleer denizaltı teknolojisinin transferini öngören AUKUS üzere ittifaklar ve Çin’in Asya-Pasifik bölgesindeki ekonomik aktifliğini dengelemeyi ve tedarik güvenliğini sağlamayı amaçlayan Hint-Pasifik Ekonomik Çerçevesi (IPEF) üzere tekliflerle bölgedeki müttefikleriyle çok taraflı iştiraklerini geliştirmeyi hedeflediği gözleniyor.
Çin ve Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Şurasında Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik bağ tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Şurasında yapılan oylamada, Beijing (Pekin) hükümetinin Çin’in tek yasal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın milletlerarası örgütlerdeki pozisyonu bilinmeyen hale gelmişti.
Beijing idaresi, “Tek Çin” prensibini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının kesimi olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik bağlantılar kurmasına, BM’de ve öbür memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.
Biden: Çin saldırırsa savunuruz
ABD Lideri Joe Biden, mayıs ayı sonunda yaptığı Asya ziyaretleri kapsamında gittiği Japonya’da Rusya ve Çin hakkında konuşmuştu. Biden, Çin’in Tayvan’a saldırması durumunda, ABD’nin adayı savunacağını tabir etmişti.
‘Gözdağı ziyareti’
Uzmanlar ve analistler Biden’ın Asya ziyaretleri öncesinde yaptıkları değerlendirmede sözkonusu ziyaretlerin Rusya ve Ukrayna’daki durum üzerinden Çin’e Tayvan için “açık bir mesaj” niteliği taşıdığı yorumlarını yapmıştı.
Ajanslar/halktv.com.tr Dış Haberler Servisi