Bütçe KÖİ ile artıyormuş: ‘Milletin aklıyla dalga geçtiler’

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun, CHP Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu’nun kamu özel işbirliği (KÖİ) projeleri hakkındaki soru önergesine verdiği yanıt dikkat çekti. KÖİ modelini öve öve bitiremeyen Uraloğlu, “KÖİ modeli devletin asli görevlerini yerine getirmek için gerekli bütçe imkanlarının artmasını sağlayan bir finansman modelidir” dedi. Oysa bu finansman modelinde gelir elde edilmek bir yana bütçeden şirketlere her yıl milyarlarca liralık garanti ödemesi yapılıyor. Bu ödeme yurttaşın vergileriyle oluşan bütçeden çıkıyor. Bu arada bakanın, Kuzey Marmara Otoyolu’nun Odayeri-Paşaköy kesiminin işletme süresi dolduğu halde neden hâlâ kamuya teslim edilmediği sorusuna hiçbir yanıt vermemesi de dikkat çekti.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün de (3.Boğaz Köprüsü) içerisinde yer aldığı Kuzey Marmara Otoyolu’nun Odayeri-Paşaköy kesiminin ihalesinin 20 Nisan 2012 tarihinde yapıldığını, ihaleyi İÇTAŞ (Türkiye) - ASTALDI (İtalya) firmalarının oluşturduğu ICA Ortak Girişimi Konsorsiyumu’nun kazandığını anımsattı. Firmanın 10 yıl 2 ay 20 gün ile en kısa süreyi teklif ederek ihaleyi kazandığına işaret eden Karasu, bu sürenin Hazine’nin 8 Mayıs 2014 tarihinde projeye garanti vermesi ile başladığını, 10 yıl 2 ay 20 günlük sürenin 28 Temmuz 2024 tarihinde sona erdiğini belirtti. Otoyol ve köprünün önergenin verildiği tarihte hâlâ bu şirketler tarafından işletildiğine dikkat çeken Karasu, “İhaledeki sözleşme süresi sona erdiği halde hâlâ kamuya devredilmemiştir. Şirketler her yıl 1 milyar doların üzerindeki parayı, devletten almaya devam etmektedir” dedi. Projenin 2028 yılında kamuya devredileceğinin açıklandığına işaret eden Karasu, “Sözünü ettiğiniz sürede, yapının devredilmesi halinde şirketlere 4.5 milyar dolar fazladan ödeme yapılmış olacaktır. İşçinin, emeklinin, memurun, asgari ücretlinin, esnafın, çiftçinin, öğrencinin kısacası halkın cebinden sadece bu proje için güncel kurla çıkacak tutar 180 milyar TL’yi bulmaktadır” değerlendirmesini yaptı.

BAKANA SORULAR

Karasu, önergesinde, Odayeri-Paşaköy kesiminin maliyeti, köprü için işletmeci firmalara verilen yıllık garanti tutarı, projenin yapım + işletme süresi olan 10 yıl 2 ay 20 günlük süre 28 Temmuz 2024 tarihinde dolmuş olmasına karşın kamuya devrinin gerçekleşmemiş olmasının gerekçesi, sözleşmede değişiklik yapılıp yapılmadığı, sürenin uzatılması nedeniyle kamu zararı oluşup oluşmadığı hakkında bilgi istedi.

BİLGİ VERMEDİ, KÖİ’Yİ ÖVDÜ

Bakan Uraloğlu ise yanıtında, kamuya neden devir yapılmadığı, sürenin neden uzatıldığı iddiaları konusunda hiçbir bilgi vermedi. Buna karşın KÖİ modelini övdü. Yanıtta KÖİ modelinin “devletin asli görevlerini yerine getirmek için gerekli bütçe olanaklarının artmasını sağlayan bir finansman modeli olduğu” iddia edildi. Garanti geçiş sayıları ve işletme süresinin, projenin finansal yapılabilirliği ile alınan kredilerin geri ödeme süresi dikkate alınarak tespit edildiği belirtildi. Yanıtta, KÖİ projelerinde köprüler ve otoyollarda uygulanacak geçiş ücretleri ile ödemelerine ilişkin tüm iş ve işlemlerin mevzuata uygun olarak, uygulama sözleşmelerinde yer alan hükümler çerçevesinde yürütüldüğü savunuldu.

PROJELERE MİLYARLARCA LİRALIK GARANTİ

Yanıtı değerlendiren Karasu, Odayeri-Paşaköy kesimin işletme süresi dolduğu halde neden hâlâ kamuya devredilmediği konusunda hiçbir bilgi verilmediğine dikkat çekti. Buna karşın yanıtta “KÖİ güzellemesi” yapıldığına işaret eden Karasu, “milletin cebinden bir kuruş çıkmayacak” denilerek savunulan bu projelere milyarlarca liralık garanti sağlandığını vurguladı.

‘TAM İBRETLİK’

“Üstelik, devlete devir tarihleri dolduğu halde sözleşme değişiklikleriyle kimi projeler devlete devredilmeyerek, çocuklarımız, torunlarımız bile bu şirketlere borçlu hale getiriliyor. Bakan verdiği cevapta KÖİ modelini öve öve bitiremiyor, sanki her şey toz pembeymiş gibi ‘bütçe imkanlarının artmasını sağlayan bir finansman modeli’ olarak tanımlanıyor. Tam ibretlik. Bakın, sadece yap işlet devret kapsamında karayolları bütçesinden geçen yıl ödenen garanti 60 milyar 294 milyon TL’ydi. Yani 1 milyar 839 milyon dolardı. Son 5 yılda yapılan ödeme ise 273 milyar lirayı aştı. 2019-2026 arasında yapılan ve yapılması planlanan garanti ödemeleri toplamı ise tamı tamına 13.5 milyar dolar. Yetmedi, şimdi de devletin elindeki köprüleri ve otoyolları özelleştirme girişiminde bulunuyorlar. Oysa bu paralarla neler neler yapılırdı. Milletin aklıyla adeta dalga geçiyorlar.”