Hava yollarında daralmayla kendini gösteren ve ataklarla seyreden ‘astım’ dünyada ve ülkemizde epey sık görülen bir hastalık. O denli ki ülkemizde yaklaşık 4 milyon kişi astım hastalığıyla gayret ediyor. Kronik bir hastalık olan astımda ataklarla gelişen nefes darlığı, kuru öksürük, göğüste baskı hissi, hırıltılı yahut hışıltılı teneffüs üzere meseleler denetim altına alınamazsa hayat kalitesi önemli boyutlarda düşebiliyor, dahası hastanın hayatını kaybetmesiyle sonuçlanabiliyor. Acıbadem International Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, hemen her yaşta görülebilen astım hastalığında yaşanan atakların aslında gerçek ve tertipli tedaviyle denetim altında tutulabildiğine dikkat çekerek, “Ancak toplumda astım hakkında hakikat sanılan birtakım yanılgılı bilgiler hastaların tedavilerini aksatmalarına yol açabiliyor. Bu nedenle astımda takip ve tedavinin düzgün yapılabilmesi için her şeyden evvel hastanın hastalığı konusunda bilgi sahibi olması çok büyük kıymet taşıyor” diyor. Pekala hangi kusurlu fikirler astım hastalarının hayatlarını zorlaştırıyor? Acıbadem International Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, astım hakkında toplumda yanlışsız sanılan 10 yanlışlı bilgiyi anlattı; değerli teklifler ve ikazlarda bulundu.
Astım ilerleyici bir hastalıktır. Yanlış!
Doğrusu: KOAH’ın bilakis astım hastalığının vakitle ilerleme ihtimali az oluyor. Bilhassa yanlışsız ilaç kullanımı ve doktorun nizamlı takibiyle astım tam olarak denetim altına alınabiliyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, hastaların çok az bir kısmında inhaler ilaçların yanlışsız kullanımına karşın hastalığın olumsuz seyir gösterebildiğini vurgulayarak, bu hastaların sık olarak ağızdan yahut iğne halinde kortizon kullanmak zorunda kalabildiklerini söylüyor.
Astım yalnızca alerjik bünyeli şahıslarda olur. Yanlış!
Doğrusu: Toplumdaki yaygın inanışın tersine, tüm astım hastaları alerjik bünyeye sahip değiller. Astım hastalarının yüzde 30-40’ında ‘non-alerjik astım’ ismi verilen alerji dışı etkenlere bağlı astım gelişiyor. Bu şahıslarda sık geçirilen teneffüs yolu enfeksiyonları, mesleksel ve çevresel ziyanlı etkenlere maruziyet üzere etkenler nedeniyle hava yollarında çok hassaslık meydana geliyor ve bunun sonucunda astım gelişebiliyor.
Astımlı hastalar spor yapamazlar. Yanlış!
Doğrusu: Toplumda astımlı hastaların spor yapamayacaklarına ve aktivitelerini kısıtlamak zorunda olduklarına yönelik yaygın bir inanış var. Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, hastalık denetim altına alındıktan sonra astım hastalarının her türlü sporu yapabileceklerini belirterek, şöyle devam ediyor. “Örneğin yüzmek bedendeki tüm kasları çalıştırdığı için astımda bilhassa önerilen bir spordur” bilgisini veriyor.
Astım yalnızca nefes darlığı yapar. Yanlış!
Doğrusu: Astım kimi hastalarda nefes darlığı olmadan, yalnızca öksürükle seyredebiliyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, uzayan öksürük şikayetlerinde akla öksürük varyantlı astımın gelmesi gerektiğini vurgulayarak, “Astımın bu çeşidinde ekseriyetle gece uykudan uyandıran ve antrenman, sigara dumanı, parfüm ile yemek kokusu üzere ağır kokularla artış gösteren öksürük şikayeti oluyor” diyor.
Astım hastalarında daima nefes darlığı sorunu yaşanır. Yanlış!
Doğrusu: “Astımın en değerli özelliği değişken hava yolu tıkanıklığı yapmasıdır” bilgisini veren Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, “Dolayısıyla astım hastalarının daima nefes darlığı sorunu yaşadığına yönelik bilgi yanlışsız değildir. Bazen haftalar, hatta aylar boyunca hiçbir şikayeti olmayan astım hastasında, genelde bir viral enfeksiyon yahut fazla ölçüde alerjene maruz kalma sonucu astım belirtileri gelişmeye başlayabiliyor. Tüm astım hastalarının yüzde 5’ini oluşturan ağır astımlılarda daima nefes darlığı ve öksürük üzere problemler yaşanabiliyor. Hastaların yüzde 95’inde ise belirtiler aralıklı olarak görülüyor” diye konuşuyor.
Çocukluk periyodunda oluşan astım hayat uzunluğu devam eder. Yanlış!
Doğrusu: Astım çocukluk çağında erkeklerde, erişkin periyotta ise bayanlarda daha fazla tespit edilen bir hastalık. Çocukluk devrinde ortaya çıkan astımda belirli yaş periyotlarında şikayetler büsbütün geçebiliyor. Örneğin akciğer gelişiminin olgunlaştığı 6-7 yaş aralığında yakınmalar ortadan kalkabiliyor. Şayet bu devirden sonra şikayetler devam ederse ergenlik çağından sonra bilhassa erkek çocuklarda astım şikayetlerinin büsbütün düzeldiği gözlemlenebiliyor.
Astım ileri yaşlarda görülmez. Yanlış!
Doğrusu: Astım çoklukla çocukluk ve gençlik devrinde başlıyor. Lakin bu durum ileri yaşlarda astımın gelişmeyeceği manasına gelmiyor. Astım orta yaş periyodunda başlayabileceği üzere, 60 yaş üstü popülasyonda da, çok hassas olan bronşların rastgele bir nedenle tetiklenmeleri sonucu başlayabiliyor.
Hamilelikte astım ilacı kullanılmaz. Yanlış!
Doğrusu: Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, hamilelikte astım ilaçlarının kıymetli bir kısmının kullanılabildiğine dikkat çekerek, “Astımlı gebelerin ilaç kullanmamaları nedeniyle daima nefes darlığı sorunu yaşamaları bebeği gerilime sokabiliyor ve oksijensiz kalmasına neden olabiliyor. Bunun sonucunda düşük, erken doğum ve bebeğin gereğince gelişememesi üzere önemli sonuçlar oluşabiliyor” diyor. Astımda teneffüs yoluyla alınan gerek kortizon gerekse bronş genişletici ilaçların hamilelik periyodunda de hastanın gereksinimi kadar kullanılmasında hiçbir sakınca olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, “Eğer astımlı gebenin burun şikayetleri varsa, burundan kullanılan sprey kortizon ve antihistaminik damlalar meseleye yol açmıyorlar. Daha ağır astımlı gebelerde gerekirse tablete yahut iğne yoluyla kortizona da başvurulabiliyor” diyor.
Astım tedavisinde kullanılan ilaçlar ziyan veriyor. Yanlış!
Doğrusu: Astım tedavisinde kullanılan kortizonlu spreyler olağan dozlarda kana karışıp, kalıcı bir yan tesire neden olmuyorlar. Ses kısıklığı ve ağız içinde oluşan yaralar üzere yan tesirlerin bilhassa hastanın ilacını kullandıktan sonra ağzını suyla çalkalamadığı durumlarda ortaya çıkabildiğini söyleyen Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, “Astım spreylerinde bulunabilen öbür küme, bronş genişletici ilaçlardır. Bu ilaçların da çarpıntı, titreme ve kas krampları yapma üzere yan tesirleri seyrek olarak görülebiliyor. Lakin bu yan tesirler ilaçlara kısa mühlet orta vermeyle geçebileceği üzere devam edildiği takdirde de bir müddet sonra azalmaya başlıyor” bilgisini veriyor.
İklimi hoş olan yerlere gitmek astım hastalığını geçirir. Yanlış!
Doğrusu: Kronik bir hastalık olan astım kimi iklim ve hava şartlarında daha ağır seyredebiliyor. Bilhassa çok rutubetli, trafik ve endüstriden kaynaklı olarak havası kirli bölgeler astım açısından kıymetli bir sorun oluşturuyor. Astım hastalarının bir kısmında yakınmalar bu çevresel etkenlerden uzaklaşıldığında bile düzeliyor. Lakin bu yeterlilik hali yalnızca hastaların o bölgede kaldıkları sürece geçerli. Hastalar hava kirliliği olan kente geri döndüklerinde yakınmaları çok kısa müddette eski haline dönüyor.
Hibya Haber Ajansı