Türkiye’de Maaşların Asgari Ücrete Yakınsaması ve Ekonomik Etkileri

Türkiye’de Maaşların Asgari Ücrete Yakınsaması Sorunları Beraberinde Getiriyor

TEPAV’ın tebliğler serisinde yayımlanan Türk-Alman Üniversitesi’nden iktisatçı Prof. Dr. Aykut Kibritçioğlu’nun gerçekleştirdiği araştırma, Türkiye’deki maaşların giderek asgari ücrete yaklaşmakta olduğunu ve bu durumun gelir dağılımında önemli sorunlara yol açarak ekonomik refahı tehdit ettiğini gözler önüne serdi. Araştırmaya göre, son yıllarda artan enflasyonun etkisiyle asgari ücret sürekli olarak yükselirken, diğer maaş ve ücret grupları bu artışa uyum sağlamakta yetersiz kaldı.

Araştırmada, kamu çalışanları, akademisyenler, imalat sanayi işçileri ve SGK emeklileri gibi farklı gelir gruplarının maaşları detaylı bir şekilde incelendi.

ASGARİ ÜCRETİN 4,7 KATINDAN 1,8 KATA GERİLEDİ

2001 yılında asgari ücretin 3,9 katı seviyesinde bulunan ortalama memur maaşı, 2023 itibarıyla 1,4 katına gerilemiştir. İmalat sanayiindeki ortalama ücret ise 2001’de 4,7 katından, 2022 yılında 1,8 kata düşmüştür. Çalışmada, Türkiye’deki asgari ücretin, özellikle son yıllarda artan enflasyonist baskılar altında, geniş bir çalışan kesimi için en düşük geçim standardı olarak belirlendiği vurgulanmaktadır. Ancak asgari ücretin sürekli olarak artırılmasına karşın, diğer ücret ve maaş gruplarının yeterince yükseltilmemesi, ekonomideki birçok maaş ve ücretin asgari ücrete doğru yakınsaması eleştirisini beraberinde getirmiştir. Bu durum, yüksek enflasyon ortamında geniş bir kesimin reel gelirlerinde kayıplara yol açmaktadır.

2014’TEN BERİ DÜŞÜŞ EĞİLİMİNDE

Kibritçioğlu’nun araştırmasında, kamu çalışanları, akademisyenler, imalat sanayi işçileri ve SGK emeklileri gibi farklı gelir gruplarının maaşlarının asgari ücret ve kişi başına düşen milli gelirle (GSYİH) olan ilişkisi detaylı bir şekilde incelenmiştir. Sonuçlar, 2000’li yıllardan itibaren, özellikle 2014 yılından sonra maaşların genel olarak asgari ücret seviyesine gerilediğini ve bazı durumlarda bu seviyenin de altına düştüğünü göstermektedir. Araştırma, özellikle emeklilerin aylıklarının yanı sıra imalat sanayi ve kamu çalışanlarının maaşlarının asgari ücretin ve kişi başına düşen milli gelirin de altında kaldığını ortaya koymuştur. Bu olumsuz gelişme, aylıkları dikkate alınan yaklaşık 20 milyon aktif ve pasif SGK sigortalısını kapsamaktadır.

Elde edilen bulgular, özellikle 2014’ten sonra maaşların genel olarak asgari ücret seviyesine (hatta onun da altına) doğru hızla gerilediğini göstermektedir. Kamu çalışanlarının maaşları, akademisyenlerin maaşları ve emeklilerin aylıkları, hem asgari ücretin hem de kişi başına GSYİH’nin altında bir seviyeye doğru düşüş göstermiştir.