Meyve ve Sebze Fiyatlarındaki Olağanüstü Artışlar

Meyve ve Sebzede Fiyat Artışları Tavan Yaptı

Yaz mevsiminin ortasında meyve ve sebze fiyatlarında yaşanan olağanüstü artışlar dikkat çekiyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) temmuz ayı enflasyon verilerine göre, fiyat artışlarının en yüksek olduğu alan sebze ve meyve oldu; artış oranı %58 olarak kaydedildi. Geçen yıl 20 TL’ye satılan biberin kilosu, bu yıl en düşük 60 TL’den başlıyor. Domatesin kilosu ise 20 TL’den başlayıp 60 TL’ye kadar çıkabiliyor. Salatalığın fiyatı geçen yıl 20 TL iken bu yıl 30 TL, fasulyenin kilosu ise 70 TL, pırasanın fiyatı 50 TL’den satılıyor. Limonun fiyatı ise geçen yıl 25 TL’yken, bu yıl %60 artışla 40 TL’ye yükseldi.

Yurttaşın Çaresizliği

Yüksek üretim maliyetleri, çiftçilerin toprağı terk etmesine neden olurken, tüketiciler de marketlerde ve pazarlarda düşmeyen fiyatlar yüzünden geçim mücadelesi veriyor. İstanbul Üsküdar’daki semt pazarında fiyat artışlarının nasıl karşılandığını görmek için dolaşırken, 51 yaşındaki emekli Zeynep Hanım, “Eşim ve ben emekliyiz. Toplamda 25 bin lira alıyoruz. Pazara yemeklik bir şeyler almak için geldim ama bak, pazar arabam boş. Eşim çalışmazsa nasıl geçinelim?” diyerek durumunu dile getiriyor.

Pazarcılar da Şikayetçi

Pazarcı esnafı da yüksek fiyatlardan yakınmakta. Engin Bey, maliyetlerdeki artışları hatırlatarak, “Sebze ve meyve bol ülkemizde ama maliyetler arttı. Tarladan sadece taşı getirsem maliyeti 17 lira. İşçi maliyetleri yüksek, mazot fiyatı aldı başını gidiyor. Ben nasıl geçen seneki fiyata satayım?” ifadelerini kullanıyor. Maliyetlerden yakınan bir başka pazarcı olan İsmet Bey, “Ben toptancıyım. Tarladan direkt mısırı getiriyorum. 6 taneyi 50 liraya satıyordum, bu yıl 7 taneyi 100 liraya satıyorum. Maliyet çok arttı. Geçen yıl 500 liraya işçi götürüyorduk tarlaya, bu yıl 1500 liraya işçi bulamıyorum.” diyor.

Fiyatlar Borsa Gibi Değişiyor

Esnaf Faruk Bey, fiyatlardaki dalgalanmanın nedenini şöyle açıklıyor: “Ürünlerde bir anda bolluk oluyor, bir anda kıtlık oluyor. Borsa gibiyiz. Örneğin geçen hafta kıvırcığın sandığı 40 TL’ydi, bu hafta 170 lira. Alım gücü düştü, emekliler bize kızıyor, ‘Alamıyoruz’ diyor. Sorumlusu ben miyim?”

Maliyetlere Göre Fiyatlar Ucuz

Türkiye Sebzeciler Meyveciler ve Seyyar Pazarcılar Federasyonu Başkanı Ali Karaca, maliyetlere bakıldığında fiyatların ucuz olduğunu belirtiyor. Karaca, “Tarladaki ürünün fiyatından bahsediliyor ama maliyetlere hiç bakılmıyor. İşçi yevmiyeleri arttı. Örneğin bir kadın işçi akşama kadar 60-70 kilo fasulye topluyor. Tarlada fasulyenin kilosu 20-25 lira. İşçinin maliyeti, mazot fiyatı, nakliye fiyatı, belediyeye verilen bedel, Ticaret Bakanlığı’ndan mal bildirim bedeli, yevmiyeler, poşet parası da arttı. Kısacası maliyetlere bakarsanız fiyatlar ucuz kalıyor.” şeklinde konuşuyor. Fiyatların borsa gibi inip çıkmasına da, “Türkiye tarihinde ilk kez bu kadar sıcak bir dönem geçiriyor. Kuraklıktan dolayı ürünlerin çoğu yandı.” yorumunu ekliyor.

Üretimde Planlama Şart

Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, “Bu yıl fiyatlar çok artmadı. Patates ve soğan mesela hiç yükselmedi. Marketlerde bile 15 lira değil. Şunu sorgulamamız lazım. Patates soğan şu an nasıl bu kadar ucuz olur? Üretici bunun altından nasıl kalkacak? Seneye üretici patates soğan ekmeyecek, bu sefer de ürün olmadığı için fiyatlar yükselecek. Üreticilerden bu konuda sürekli şikayet geliyor. Tarlada, bahçede maliyet fiyatına alamıyorlar. Dolayısıyla bazı ürünlerin bir kısmında üretim planlaması şart. Bizde ürün rastgele çıkıyor. Türkiye’nin ihtiyacı nedir? Nerelerde üretilirse doğru olur? Bunun planlaması yapılması lazım. Yoksa her yıl başka ürünü konuşuruz.” diyor.

Üreten Kahramandır

Tarlada yaşanan sorunlara üreticilerin tepkisi de artmakta. Önceki gün Bursa-İzmir Karayolu’nda “Hükümet istifa” sloganlarıyla düzenlenen eyleme katılan üreticilerden Bulut Kenar, ANKA’ya yaptığı açıklamada, üreticinin en az 20 TL’ye aldığı karpuzun tarlada 1 lira olduğunu belirtiyor. Burak Kaya, satamadıkları ürünü hayvanlara döktüklerini ifade ederek, “Bu memleketin tarım bakanı var mı, çiftçiyi görmüyor mu, nerede oturuyor, bunların görevi ne?” sorularını yöneltiyor. Hilvan Ziraat Odası Başkanı Hikmet İpar, “Çiftçi onurunu korumak için ekiyor. Bu şartlar altında eğer Türkiye’deki çiftçi hâlâ üretim yapabiliyorsa, Türkiye’deki çiftçilerin kahraman ilan edilmesi lazım.” şeklinde konuşuyor.