Borcu Olanlar Dikkat: Süre Doluyor

Emlak vergisinin birinci taksit ödemeleri 31 Mayıs’ta sona erecekken bu tarih, borçluları da yakından ilgilendiriyor. Geçmiş yıllara ilişkin emlak vergisi borcu bulunanlar da bu tarihe kadar başvurup, yapılandırma imkanlarından yararlanabilecek.

Ev, arsa, işyeri üzere milyonlarca gayrimenkul sahibinin ödemekle yükümlü olduğu emlak vergisinin bu yıla ilişkin birinci taksit ödemeleri 1 Mart prestijiyle başlamıştı. Ödemeler 31 Mayıs’a kadar devam edecek. Yani birinci taksidi ödemek ya da verginin tamamını peşin ödemek için son 11 gün kaldı. Borcunu ödemeyenler için gecikme durumunda yüzde 2.5 oranında faiz uygulanıyor. 31 Mayıs tarihi, sırf taksit ödemeleri için değil vergi borçluları için de kıymetli bir tarih. 31 Aralık 2022 öncesinden emlak vergisi borcu bulunanlar, bu tarihe kadar yapılandırmaya başvurabilecek.

FAİZİ SİLİNECEK

Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı yapılandırması olarak tanımlanan pakette emlak vergisi borçları da yer alıyor. Yapılandırmada 48 ay taksit imkanı sunulurken, 2 bin lirayı aşmayan borçlar da siliniyor, borçların birikmiş faizleri üzerinde değerli indirim sağlanıyor. Yapılandırma müracaatında bulunanların borçlarının gecikme faizi ve cezaları silinerek, yerine enflasyon farkı hesaplanacak. Peşin ödeme yapanların, gecikme faizi yerine hesaplanan enflasyon farkının yüzde 90’ı silinecek.

İKİNCİ TAKSİT KASIMDA

Emlak vergisini isteyenler peşin ödeyebileceği üzere isteyenler de taksitle ödüyor. İkinci taksit ödemeleri ise kasım ayı boyunca yapılıyor. Bu yıl, 2022 yılında mevcut gayrimenkulü bulunanlar ile 2022 yılında yeni bir gayrimenkul satın alanlar emlak vergi ödeyecek. Bu yıl gayrimenkulünü elden çıkaranlar ise bu yıla (2023) ilişkin olan verginin tamamını ödemekle yükümlü. Önümüzdeki yıl ödeme yapmayacaklar. Bu yıl gayrimenkul alanlar, 2024’te ödeme yapacak. Lakin yılsonuna kadar bulunduğu ilçenin belediyesine bildirim yapması gerekiyor.

ÖDEMELER NEREYE?

Emlak vergisi borcu olup olmadığını sorgulamak ve teyit etmek isteyenler, bu süreçleri bulundukları belediyelerden yahut e-Devlet aracılığıyla Gelir Yönetimi Başkanlığı’nın (GİB) sunduğu İnternet Vergi Dairesi hizmeti süreçlerinden öğrenebilir. Emlak vergisi taksitleri gayrimenkulün bağlı bulunduğu belediyeye direkt olarak yapılabilir. Ayrıyeten belediyelerin hesabının bulunduğu banka şubelerine de ödeme yapılabilir.

NASIL BELİRLENİYOR?

Emlak Vergisi bedeli, 4 yılda bir toplanan takdir kurullarınca belirleniyor. 2022-2025 emlak vergi kıymetlerinin hesabında dikkate alınacak olan arsa ve arazi metrekare ünite kıymetleri, Haziran 2021’de tespit edildi. Birinci yıl artış yapılmadan yeni pahalar üzerinden ödeme yapıldı. Orta yıllarda ise yine değerleme oranının yarısı (bu yıl yüzde 61.46) eklenerek hesap yapılıyor. Böylelikle verginin tahakkukunda temel alınacak emlak vergi kıymeti ortaya çıkıyor. Çıkan sonuçta 1.000 liraya kadar olan bedel dikkate alınmıyor.

Büyükşehir hudutlarındaki konutlarda ortaya çıkan bu vergi bedelinin binde 2’si, büyükşehir olmayan yerlerde ise binde 1’i hesaplanıyor. İşyerlerine ilişkin bedelin büyükşehirlerde binde 4’ü, öteki vilayetlerde binde 2’si, yerlerde büyükşehirlerde binde 6’sı, başka vilayetlerde binde 3’ü, topraklarda büyükşehirlerde binde 2’si, öbür vilayetlerde binde 1’i hesaplanıyor. Ödeme esnasında kültür hissesi ismi altında verginin yüzde 10’u kadar da katkı hissesi tahsil ediliyor.

KİMLER MUAF OLACAK?

Emlak Vergisi Kanunu’na nazaran, hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, gelirleri münhasıran kanunla kurulan toplumsal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, engellilerin, şehitlerin dul ve yetimlerinin Türkiye sonları içinde brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskeni olması (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) halinde, bu meskenlerine ilişkin vergi oranları sıfıra iniyor. Pay ile bile olsa birden fazla meskene sahip olanlar muafiyetten yararlanamıyor. Muafiyetten yararlanmak için belediyeye dilekçe verilmeli. Muaf olduğunu bilmeden ödeme yapanlar ise 5 yıl geriye dönük iade alabiliyor. Bunun için belediyeye ‘düzeltme dilekçesi’ verilmesi kâfi.

BU YIL EMEKLI OLDUYSA

Emlak vergisi muafiyetinden, 3 Mart prestijiyle emekli aylığı bağlatan EYT’liler de yararlanacak. Bu yıl içinde emekli olan EYT’liler emlak vergisi muafiyetinden gelecek yıldan itibaren yararlanmaya başlayacak. İlerleyen yıllarda emekli olan EYT’liler ise emeklilik tarihini izleyen yıldan itibaren (2024’te emekli olduysa 2025 yılında üzere…) yararlanacaklar. EYT’lilerin emlak vergisi muafiyetinden yararlanabilmesi için belediyelere müracaat yapması gerekiyor.

ÇALIŞANIN DURUMU

Muafiyette yalnızca emekli maaşı gelirinin olması temel alınıyor. Yani emeklilerin emlak vergisi muafiyetinden yararlanabilmesi için rastgele bir işte çalışmamaları ve faiz, temettü üzere her türlü sermaye iradı gelirlerinin bir evvelki yıl uygulanan gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan meblağı aşmaması gerekiyor. Buna nazaran, 2023’te emekli olan EYT’liler, bu yılki menkul sermaye iradı gelirleri 150 bin lirayı aşmamak kaidesiyle gelecek yıldan itibaren muafiyetten yararlanacak.

SOSYAL YARDIM ALANLARDA DURUM

Sosyal güvenlik kurumlarından dul, yetim, vefat ve maluliyet aylığı alanlar, geçen yıl elde ettikleri menkul sermaye iradı gelirleri 70 bin lirayı aşmamak kaydıyla bu yıl emlak vergisi muafiyetinden yararlanabilirler. EYT düzenlemesi kapsamında dul ve yetim aylığı bağlananlar da bu haktan yararlanabilecekler. Yetim aylığının yanı sıra boşandığı eşinden nafaka alınması, muafiyetten yararlanmaya pürüz teşkil etmez.

OTURMA KAİDESİ DA YOK

EYT’linin emlak vergisi muafiyetinden yararlanması için konutta şahsen oturma koşulu bulunmuyor. Buna nazaran, brüt 200 metrekareyi aşmayan konutun kiraya verilmeden boş tutulması, kiraya verilmiş olsa bile kendisinin de kirada oturması yahut bedel ödemeksizin aile üyeleri tarafından daimi olarak kullanılması emlak vergisi muafiyetinden yararlanmaya pürüz teşkil etmiyor. Muafiyetten, 200 metrekareyi aşmayan konutta payı bulunan EYT’li emekliler de yararlanabilir.

YAZLIKTA ORTA SIRA OTURUYORSA

EYT’li emeklinin yazlık meskeni de varsa muafiyet uygulanmaz. Zira muafiyetin kuralı tek konutun olmasıdır. Şayet yazlıktan diğer konut yoksa ve daima bu yazlık meskende ikamet ediliyorsa muafiyet uygulanır. Gelir getirmeyen işyeri, arsa ve yere sahip olmak emlak vergisi muafiyetinden yararlanmaya pürüz teşkil etmez.