1 ayda 1 milyar dolar kısa vadeli borç daha: %11 faiz de onları durduramadı

Kısa vadeli dış borç stoku nisan ayında yeni bir rekora imza atarak 1 milyar dolar artarak 182.4 milyar dolara çıktı. Ekonomistler, bu bilginin, CDS’teki yükselişin de tesiriyle yüzde 11’e çıkan döviz faizi nedeniyle kurlarda yeni artışın habercisi olduğu yorumunu yaptı.

Merkez Bankası’nın (TCMB) yayınladığı istatistiklere nazaran, 2022 Nisan sonu prestijiyle, yepyeni vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl yahut daha az kalmış dış borç verisi kullanılarak hesaplanan kalan vadeye nazaran kısa vadeli dış borç stoku, 182.4 milyar dolara yükseldi ve rekor tazeledi. Martta bu sayı 181.4 milyar dolardı. Dış borç stokunun 17.8 milyar dolarlık kısmı Türkiye’de yerleşik bankaların ve özel kesimin yurt dışı şubeleri ile iştiraklere olan borçlarından oluştu. Borçlu bazında değerlendirildiğinde, toplam stok içinde kamu kesiminin yüzde 19.4, Merkez Bankası’nın yüzde 16.1, özel kesimin ise yüzde 64.5 oranında hisseye sahip olduğu gözlendi.

Türkiye’nin 5 yıl vadeli borcunu iflasa karşı muhafazanın maliyetini gösteren kredi risk primi CDS oranları 830’ların üzerinde seyrettiği için döviz faizinin maliyeti de giderek artıyor. 5 yıllık Eurobond faizi de yüzde 11’in üzerine çıktı. Bu oran, Türkiye’yi savaştaki Ukrayna’nın akabinde dövizle borçlanma faizinin en yüksek olduğu ülke pozisyonuna taşıdı. Ekonomistler, Twitter’dan yaptıkları paylaşımlarda döviz kurlarındaki artışın hızlanabileceği yorumunu yaptılar. Mustafa Sönmez, “Kamu kesiminin %19.4, Merkez Bankası’nın %16.1, özel kesimin ise %64.5 oranında borç hissesine sahip olduğu gözleniyor. Mayısta 25 milyar doları bulması beklenen cari açık ile birlikte dövizi üst itecek” yorumunu yaptı. Evren İhtilal Zelyut da “20+ kaçış yok! Ülke dolar kazanamıyor, ihracat telaffuzları palavra oldu üstüne bakın Merkez’den ne haber geldi: 2022 Nisan sonunda, özgün vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl yahut daha az kalmış kısa vadeli dış borç stoku, 182,4 milyar ABD doları ile rekor kırdı” dedi.

4 ayda yüzde 9.6 arttı

Nisan sonu prestijiyle kısa vadeli dış borç stoku, 2021 yıl sonuna nazaran yüzde 9.6 oranında artışla 133.4 milyar dolara yükseldi. Bu sayı martta 132.3 milyar dolardı. Bu periyotta, bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku yüzde 7.3 oranında artarak 55,3 milyar dolar olurken, öteki dalların kısa vadeli dış borç stoku yüzde 10.2 oranında artarak 48.6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.

Bankaların yurt dışından kullandıkları kısa vadeli krediler, 2021 yıl sonuna nazaran yüzde 3.2 oranında artarak 11.5 milyar dolar oldu. Banka hariç yurt dışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesabı yüzde 1.4 oranında azalarak 15,1 milyar dolar, yurt dışı yerleşik bankaların mevduatı da yüzde 8.2 oranında artışla 16.9 milyar dolara yükseldi. Ayrıyeten yurt dışı yerleşiklerin TL cinsinden mevduatları geçen yıl sonuna nazaran yüzde 24.5 oranında artışla 11.8 milyar dolara ulaştı.

Diğer kesimler altında yer alan ithalat borçları, 2021 yıl sonuna nazaran yüzde 11 oranında artarak 43.1 milyar dolara yükseldi. Borçlu bazında incelendiğinde, tamamı kamu bankalarından oluşan kamu kesiminin kısa vadeli borcu 2021 yıl sonuna nazaran yüzde 10.4 oranında artarak 24.5 milyar dolar olurken, özel bölümün kısa vadeli dış borcu yüzde 8.1 oranında artarak 79,4 milyar dolara yükseldi.

Alacaklı bazında incelendiğinde, özel alacaklılar başlığı altındaki mali kuruluşlara olan kısa vadeli borçlar yıl sonuna nazaran yüzde 11.3 oranında artarak 70.8 milyar dolar, nakdî olmayan kuruluşlara olan borçlar yüzde 7.6 oranında artarak 62.1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.

2021 yıl sonunda 460 milyon dolar olan kısa vadeli tahvil ihraçları, 2022 Nisan sonu prestijiyle 459 milyon dolar olarak gerçekleşti. Birebir periyotta resmi alacaklılara olan kısa vadeli borçlar 74 milyon dolar olarak gerçekleşti.

2022 Nisan sonu prestijiyle, kısa vadeli dış borç stokunun döviz kompozisyonu yüzde 45.5’i dolar, yüzde 24.9’u Euro, yüzde 9.9’u TL ve yüzde 19.7’si başka döviz cinslerinden oluştu.