Malatya Kayısı Üreticilerinin Zorlu Süreci
Malatya, Türkiye’nin kayısı üretiminde önemli bir rol oynamakta ve bu özelliğiyle adeta kayısı başkenti olarak anılmaktadır. Malatya’nın geçim kaynaklarının başında gelen kayısı, dünya kayısı üretiminin büyük bir kısmını karşılamaktadır. Ancak, 2024 yılı itibarıyla kayısı üreticileri oldukça zorlu bir dönemden geçmektedir. Ürün fiyatlarının düşüklüğü ve üretim girdilerinin artışı, üreticilerin ekonomik anlamda ciddi sıkıntılar yaşamasına neden olmaktadır.
Geçtiğimiz yıl yaşanan deprem felaketi sonrası yaralarımız henüz sarılmamışken, bu yıl da kayısı fiyatlarının beklenenden çok daha düşük kalması üreticiler arasında büyük bir hayal kırıklığı yaratmıştır. Piyasa koşulları, artan üretim zorlukları ve piyasada kayısı fiyatlarını manipüle etmeye çalışan birkaç kendini bilmez tüccar ve tefeci zihniyeti, kayısının fiyatını düşürmüş ve çiftçilerin emeklerini olumsuz yönde etkilemiştir. Kayısı fiyatlarındaki düşüş, özellikle küçük ölçekli üreticileri zor duruma sokmuş ve emeklerinin karşılığını alamamalarına yol açmıştır.
“TMO ADIM ATMADI, ÜRETİCİ ZORDA”
Malatya’daki kayısı üreticilerinin tefeci zihniyete teslim olduğuna dikkat çeken Aktaş, “Bu durumda çiftçi dostu olarak bilinen ve üreticinin yanında yer alması gereken Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) şu ana kadar hiçbir adım atmamıştır. Ulusal basında ve televizyonlarda gördüğümüz kadarıyla Fisko Birlik, Fındık Birliği, Toprak Mahsulleri ve ÇAYKUR gibi kuruluşlar, üreticiyi zor durumda bırakmamak için taban fiyatı açıklamışlardır. Ancak Malatya’da TMO, şu ana kadar hiçbir girişimde bulunmamıştır. Belirlenmeyen taban fiyatları nedeniyle Malatya kayısı üreticileri zor bir duruma itilmiştir” dedi.
“ÜRÜNÜ UCUZ SATMAYA ZORLUYORLAR”
Kayısı üreticilerinin karşılaştığı diğer sorunları da dile getiren Aktaş, “Gübre, ilaç, su ve enerji gibi tarımsal girdilerin fiyatları son yıllarda ciddi şekilde yükselmiştir. Özellikle gübre ve ilaç fiyatlarındaki artış, çiftçilerin maliyetlerini katlamış ve üretim süreçlerini zorlaştırmıştır. Ayrıca, işçilik maliyetlerindeki artış, kayısı üreticilerinin kar marjlarını daha da düşürmüştür. Geçen yıl itibarıyla kayısıda çalışan işçilerin bir günlük yevmiyesi 450 lira iken, bu yıl bu rakam bin 200 lira sınırlarına dayanmıştır. Geçen yıl 2023 kuru kayısının ortalama fiyatı en düşük 160,73 TL iken, bu yıl kuru kayısı fiyatlarıyla adeta dalga geçilmekte ve üreticiler perişan edilmektedir. Motorinin litre fiyatı geçen yıl mart ayında 19 lira 61 kuruştan satılırken, şu anda 46 lira seviyesine ulaşmıştır. Gübreden yakıta, diğer girdilere ve işçiliğe kadar her kalemde yaşanan fiyat artışları karşısında, üreticiler elde ettikleri kayısının karşılığını alamadıkları gibi ürünlerini ucuza satmak zorunda kalmaktadırlar. İlgili yetkililerin bu konuya bir an önce el atmaları ve çözüm bulmaları gerekmektedir” şeklinde konuştu.
ÜRETİCİ NE İSTİYOR?
Bayram Ali Aktaş, çiftçilerin taleplerini ise şu şekilde sıraladı:
- Kayısıda taban fiyatının bir an önce belirlenmesini istiyoruz.
- Üreticilerin borçlarının faizsiz olarak ertelenmesini ve onlara faizsiz kredi verilmesini talep ediyoruz.
- Üreticilerin kullandıkları mazotta, gübrede ve ilaçta ÖTV’nin kaldırılmasını bekliyoruz.
- Malatya kayısı üreticileri yalnız değildir; bu ilk etkinlik olmasına rağmen katılan herkese teşekkür ediyorum.
- Bir kişi dahi olsa yine gelip basın açıklamamızı yapacaktık. Bu bir başlangıçtır; devam edeceğiz ta ki yetkililer sesimizi duyuncaya kadar.
- Çocuklarımız yatağa aç girmeyene kadar etkinliklerimiz devam edecektir.