Kahramanmaraş’ta 12 gün evvel yaşanan 2 büyük zelzele, Türkiye’yi yasa boğdu.
Depremin yaraları sarılırken, yapılara yönelik beton testleri için müracaatlar giderek artıyor.
İBB Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Buğra Gökçe, İstanbul’da mümkün bir zelzeleye karşı gerçekleştirilen hazırlıklar, risk tespit çalışmaları ve riskli binalardan gerçekleştirilecek tahliyeler kapsamında İstanbullulara sunulacak yardım ve takviyeler hakkında bilgi verdi.
İSTON’a ilişkin Yapı Laboratuvarı’nda basın toplantısı düzenlendi. Toplantıda, ‘Hızlı Tarama Sistemi’nde kullanılan gereç ve tekniklerin de tanıtımı yapıldı.
Her an çökebilir 318 binada 10 bin kişi yaşıyor
Tarama çalışmalarının 2019 yılından itibaren sürdüğünü belirten Gökçe, şunları söyledi:
“Hızlı bina taraması ismi altında İstanbul Teknik Üniversitesi’nden akademisyenlerin takviyeleriyle birlikte yürüttüğümüz bir bilimsel tahlil çalışması yapıyoruz. Bu çalışma ülkemizdeki 6306 sayılı riskli yapıların belirlenmesine ait mevzuattan, bir evvelki adım. Mevzuattaki riskli yapı tahlilimiz, eski yapının belirlenmesinden sonra altmış 60+30 günlük bir mühlet tanımlayarak 90 gün içerisinde yapının tahliyesine ve yıkımına ait bir süreci tanım ediyor. Hasebiyle 6306 sayılı yasa kapsamında müracaatta bulunan vatandaşlar risk durumunda konutlarını boşaltmak durumunda kalacakları için çoğunlukla bu müracaatta bulunmaktan imtina ediyorlar. Bizim süratli tarama olarak isimlendirdiğimiz ve yaklaşık üç buçuk yıldır uyguladığımız bu sistem bundan bir evvelki adım olduğu için binayı direkt riskli yapı olarak kodlamadığından vatandaşlarımız açısından bir fikir veren, öğüt veren ve bundan sonraki kademeyi hem belediyelere hem vatandaşa yol gösteren bir haritayı önüne koyan bir içerik taşıyor.
Bu, üç buçuk yılda yaklaşık 107 bin binaya gittiğimiz bir çalışma. Yani İBB olarak 2019 yılının Temmuz-Ağustos ayından 2022 yılı sonuna kadar 107 bin binaya gitmiş vaziyetteyiz. Ne yazık ki 2022 sonuna kadar bunların 29 bin 700’üne girebilmiş vaziyetteyiz. Binaların çok büyük bir kısmı yüzde 70’ten fazlası İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin, binasının sarsıntıya direnci tarafında bir süratli tarama yapmasına müsaade etmemiş vaziyette. Yüzde 30’a yakın kısmından da biz bir tahlil almışız. Analizlerimize nazaran 318 binamız durduğu yerde çökebilir durumda. E sınıfı bile değil. bin 525 tane binamız da D ve E sınıfı olarak yüksek riskli binalar olarak kodlanmış vaziyette ve biz bunun üzerinden bir hareket planı hayata koymaya karar verdik, kira yardımı yapılması tarafında. Bu 318 yapıda 10 bine yakın nüfus yaşıyor. Artık İBB bu 318 binadan başlayarak, ikinci kademede bu bin 525 binadan başlayarak kira yardımı verecek. Mevcut mevzuatta bu yardımlar sırf mesken sahibine yapılmakta, kiracıya kira yardımı yapılması konusunda bir düzenleme yok. Kiracıya sadece tek seferlik taşınma yardımı veriyor 6306 sayılı kanun uygulama yönetmeliği, biz düzenlememizle kiracıya da yardım vereceğiz. Kiracıların da riskli binaları boşaltması kapsamında 4 bin 500 liralık yardımı uygulayacağız. Bunun riskli yapıların boşaltılması kapsamında kıymetli bir açılım olduğunu düşünüyoruz.”
Başvuru sayısı 40 bini geçti
Başvurulara dair web sitesinin sarsıntı sonrası yaşanan yoğunlukla bir müddet çöktüğünü belirten Gökçe,
“Üç buçuk yılda 29 bin 700 civarında müracaata binalarda yaşayanların kapısına gidip birebir talep edip biz ulaşabilmişken, müracaat sayısı bu sabah prestiji ile 40 bin 379. Bu binalardan, binamızı süratlice inceleyin talebini almış vaziyetteyiz ve bu sayı her dakika da artıyor. Münasebetiyle üç buçuk yılda ulaştığımız sayıdan çok daha fazlasına altı günde ulaşmış vaziyetteyiz ve bu durumunun aciliyetini, vahametini de ortaya koyan çok büyük bir öncelik taşıyor. Bizim süratli bina tahlilimiz, 10 kata kadar yapılar için teknik olarak mümkün. İstanbul Teknik Üniversitesi’nin uzman akademisyenliğiyle çıkartılmış haliyle. Münasebetiyle yapı 10 katı geçtiğinde süratli bina tahlilinin akredite kuruluşlar tarafından karot numunesi alınmak şartıyla, basınçlı deneylerle laboratuvar ortamında ayrıyeten sonuçlandırılması gerekiyor. Bu bir teknik zorunluluktur, bundan sonra da yapamıyor olacağız zira teknik olarak mümkün değil. Bu vakte kadarki uygulamalarımız 99 zelzelesi öncesi yani 2000 yılından evvel inşa edilmiş binalar üzerineydi. Bugüne kadar 2000 sonrası binalarda müracaatları değerlendirmeye almadık. Lakin ülkemizin içinde bulunduğu koşullar açısından bakıldığında, en son yaşadığımız sarsıntılar bu müracaatları da almak için hazırlık yapmayı bir ödev olarak verdi, bu hazırlığı da yapıyoruz. Önümüzdeki dönemde müracaatları kiracılardan da alacağız. Bu müracaatları yeniden alanda apartman idaresi ya da mal sahibiyle birlikte incelememiz lazım”
dedi.
“Şu anki mevzuat, güçlendirmelere müsaade vermiyor”
Gökçe,
“Şu anda bilim şurasında konuşulan bir sorun de güçlendirmeler. Güçlendirmeler bizim ülkemizde binanın yıkılmayacağı biçimde güçlenmesi halinde okunuyor. Bu türlü olunca; çok sayıda kolon genişlikleri; 70 cm’den, 1 metreden 2 metre’ye çıkmış durumda oluyor ve güçlendirme maliyetleri de binanın tekrar üretim maliyetlerinin yüzde 70’ine, 80’ine geleceği durumlar oluşuyor. Hem fizibilite hem kullanışlılık açısından verimli kabul edilmediğinden çoğunlukla ülkemizde bu yola gidilmiyor. Dünyada ikinci bir güçlendirme süreci de var. Bu güçlendirme formu, yıkılmanın engellendiği bir sistem. Son sarsıntıda binaların bir kısmı bir hamburger üzere üst üste yıkılıyor, bir kısmı ise bu formda çökmüyor, taşıyıcı sisteminde ziyanlar var lakin insan ömrünü riske atmayacak formda hasar var. Şuan mevzuatımız, bu güçlendirmelere müsaade verir durumda değil, bilim konseyinde bunu tartıştırıyoruz. Şayet teklif olarak bilim şurası bu mevzuyu olgunlaştırılırsa liderimiz İBB’nin güçlendirmeye yönelik açılımlarını açıklayacak”
dedi.
İnternetten ücretsiz müracaat imkanı
İBB yetkilileri tarafından ‘Hızlı Tarama Yöntemi’ çalışmalarının devam ettiği, İstanbulluların internet üzerinden ücretsiz bir biçimde müracaat yapabileceği bilgisi de verildi.
