Van’da, özelleştirilen arıtma tesisinden Van Gölü’ne boşaltılan kanalizasyon suyu nedeniyle kıyı şeridinde gölün rengi kahverengiye boyandı. Tesisten göle deşarj noktasından numune alınmadığı öğrenilirken akan suyun kâfi oranda arıtılmadığı kuşkusu var. Bölgede yaşayan yurttaşlar, çıkan kokuya dayanamadıklarını belirterek tesisin önünde protesto düzenledi.
Van Su ve Kanalizasyon İdaresi’nin (VASKİ) Van’ın Tuşba ilçesine bağlı İskele Mahallesi’nde eski tesis yerine yaptığı yeni arıtma tesisi özelleştirildi. İskele Mahallesi’nde yaşayan yurttaşlar, tesis inşa edilirken parklar yapılacağı ve yeşil örtü ile yaşanılabilir bir alan oluşturulacağı, tesisten de kimsenin etkilenmeyeceği kelamı verildiğini aktardı. Lakin bu kelam tutulmadı ve tesisten makus koku yayılmaya başladı. Mahalleli, tesis önünde tekraren protesto düzenledi ve en son protestolarına CHP Van Vilayet Başkanlığı ve CHP Doğu Masası heyeti de katıldı.
‘Evimde oturamıyorum’
Yurttaşlar, tesisin havayı kirletmesi nedeniyle daima hastalandıklarını lisana getirirken, Vanlı bir bayan, “Evimde oturamıyorum. Kokuya dayanamıyorum. Biz de bu ülkenin çocuğuyuz. Ben bu ülkeye nasıl ‘devletim’ diyorsam o da bana baksın, sahip çıksın. Bu koku giderilsin” dedi. Öbür bir yurttaş da bölgelerinin önemsenmediğini ve kendilerinin koku ile yaşamaya mahkum edildiğini kaydederek, “Doğu Anadolu Bölgesi’ni hiç kimse önemsemiyor. Tahtta oturuyorlar lakin o tahta oturdukları vakit hiçbir yeri önemsemiyorlar. Biz, burada öğrenciyiz. Üst kata çıktığım vakit (koku nedeniyle) ders çalışamıyorum. Odaklanamıyorum. Bu sene üniversite imtihanım var” diye konuştu.
‘Bir gece gelsinler bakalım dayanabilecekler mi’
Bir öbür genç bayan da meskenlerine konuk bile çağıramadıklarını belirterek, “Ben, konutuma arkadaşlarımı çağıramıyorum. Öğrenciyim, konutumda ders bile çalışamıyorum. Hastayım, aylardır hastane hastane geziyorum. Cildimde habire alerjiler… ‘Neden oldu’ diyorum, adam bana ‘Nerede yaşıyorsun’ diyor. Tam da arıtmanın tabanında yaşıyorum… Pis koku, iğrenç bir koku. Yaşlılarımız nefes alamıyorlar. Hastalarımız var” dedi. Gece saat 23.00’te kokunun ağır olarak başladığını ve sabah 05.00’e kadar bitmediğini anlatan genç bayan, meskende cam açamadıklarını söyledi. Öteki bir yurttaş yetkilileri meskenine davet ederek, “Bir gece gelsinler, konuk olsunlar. Bakalım o kokuyu alacaklar mı? Dayanacaklar mı?” tabirlerini kullandı.
CHP heyeti tesise gitti
CHP Doğu Masası heyetinde yer alan CHP İstanbul Milletvekili Cihangir İslam, CHP Parti Meclisi üyeleri Devrim Barış Çelik, Nevaf Bilek ve Hasan Efe Uyar, mahallelinin problemlerini dinlemek için alana gitti. CHP heyeti, tesisi gezdi ve arıtmanın nasıl yapıldığını yerinde inceledi. CHP heyeti tesisi ziyaret ederken mahalleli de tesis yetkililerine yansısını sürdürdü. Tesis yetkililerinin çağırdığı çevik kuvvet grubu, tesisin kapasında güvenlik tedbiri aldı. Tesis yetkilileri ile mahalleli ortasında vakit zaman tartışma yaşandı.
Tesis yetkilisi de kokudan rahatsız
Tesis yetkilisi, CHP heyetine sahayı gezdirdi ve bu sırada sorularını yanıtladı. Kameralar kapalıyken CHP heyetine bilgi verdiği sırada bölgede koku olduğunu kabul eden tesis yetkilisi, gazetecilerin “Koku olduğunu kabul ediyor musunuz” sorusuna, “Koku varsa sen de görüyorsun hemşerim. Bunu bana sorma” diye karşılık verdi. Birebir yetkili, CHP’li İslam’a, kokuyu kendilerinin de soluduklarını lisana getirdi.
Yeterli bakteri testi yapılmıyor
CHP’li İslam, arıtma sürecinden geçtikten sonra göle bırakılan suya ait yetkiliye, “Halen koku var bunda” dedi. Su arıtmasında koli basili bakterisi testi yapılıp yapılmadığını soran İslam’a tesisin mühendisi, bu testi yapmadıkları söyledi. İslam ise “Ama göle atacaksınız bu suyu. İçinde artık bunun farklı bakteriler de olabilir” dedi. Tesis mühendisi, kendilerinin Kentsel Atıksu Arıtma Yönetmeliği’ndeki kaidelere uyduğunu ve İslam’ın açıkladığı bakteri testlerini yapmadıklarını aktardı. İslam, “Yönetmeliğin güncellenmesi lazım değil mi? Bunda E. coli, tifo, dizanteri yok” diyerek kelamlarını sürdürdü.
Mühendis, içme suyu olmadığı için bunları yapmadıklarını yineledi. İslam ise “Göle giren beşerler var” derken mühendis, “Yönetmelik bizden neyi istiyorsa, bakanlık bizden neyi istiyorsa” diye karşılık verdi. Yetkili, İslam’a, göle bıraktıkları atık sudan numune almadıklarını da “Ona biz karışmıyoruz” diye açıkladı.
Gölün rengi değişti
CHP heyeti tesisi gezerken burada çalışa çalışanın de kollayıcı giysisi ve maskesi de olmadığı gözlendi. CHP heyetini uğurlamak için tesisin dışına çıkan yetkili ile mahalleli ortasında gerginlik yaşandı. Gerginliği yatıştıran CHP heyeti, daha sonra arıtmanın deşarj edildiği noktaya gitti. Deşarj noktasında Van Gölü’nün renginin değiştiği ve burada çocukların ve yurttaşların suya yaklaşmaması için tedbir alınmadığı görüldü. CHP’li İslam, burada, “Yeni arıtmanın göle kavuşan suyundan koku geliyor. Bunu tespit ediyoruz burada” dedi. Çocuklar, CHP’li İslam’a, atık suyun göl ile buluştuğu noktada oynadıklarını lisana getirdi. Atık arıtmasının yapıldığı yerin çabucak yanında hayvanların otlatıldığı da görüldü.
‘Çocuklarınızı uzak tutun’
İslam, tesisin önünde yurttaşları bilgilendirerek, “Tedbirler kâfi değil. Lakin çocuklarımızı ve kendimizi bu arıtma suyundan ve çamurdan uzak tutalım. Göle akıtılan, arıtıldıktan sonra dökülen son suyun mikrop tahlili yok. Buranın tertipli tahlillerini Etraf ve Şehircilik Müdürlüğü’nün yapması lazım ve bu şirketi bunlarla uyarması lazım. Yalnızca şirketin, yani hem işi yapanın tahlil yapması inançlı olmayabilir. O yüzden tarafsız bir gözün, hatta tarafsız laboratuvarların buraya gelip tahminen her gün mikrop tahlili, yalnızca kimyasal tahlil değil… Burada E. coli dediğimiz, insan dışkısındaki mikrobun olup olmadığını; tifonun, dizanteri mikrobunun taşınıp taşınmadığını öğrenmemiz lazım. O yüzden çocukları buradan uzak tutun diyorum, önlem olarak” dedi.
CHP heyeti sıkıntıları Meclis’e taşıyacağını söyledi.