Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, toplumsal konut projesine borcu bitmeyenin meskenini satamayacağını söyledi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, toplumsal konut projesine ait merak edilen soruları yanıtladı.
Kurum, “Borcu bitmeden konutunu satamayacak. Teslim ettikten sonra 1 ay sonra borcunu bitirirse vatandaşımız satabilir” dedi. Konut taksitinin memur maaşına endeksli olarak artışına ait de konuşan Bakan Kurum, “Geçmiş yıllardaki örneklere baktığımızda totalde yüzde 80 enflasyon çerçevesinde memurlarımıza artırım yapıldı. Minimum fiyata 70 civarında yapıldı. Biz yüzde 25 artış yaptık. Daha evvelki yıllara bakın memur maaşına yüzde 17-20 artırım geldi, biz yüzde 8’de kalmışız” sözlerini kullandı.
‘514 bin genç başvurdu’
Habertürk TV’de Mehmet Akif Ersoy moderatörlüğünde gazetecilerin sorularını yanıtlayan Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyle:
“Tüm Türkiye’yi heyecana sevk eden, umutlandıran ve gençlerimizin, emeklilerimizin, engelli kardeşlerimizin, şehit, gazi ailelerimizin, toplumun tüm bölümlerinin konut alabileceği kampanyayı sunuyor olmaktan büyük onur duyuyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımız 13 Eylül’de tüm Türkiye’ye bu projeyi ilan ettiler.
Duyulduğu andan itibaren tüm Türkiye sevince boğuldu. Vilayetlerden, ilçelerden bu noktada ‘Bu vilayetimizde, ilçemizde proje nerede yapılıyor? Ayrıntıları nasıldır?’ diye birçok soruyla karşılaştık. Geriye dönük baktığımızda son 20 yılda TOKİ eliyle 1 milyon 170 bin, 26 bin bu konutları toplumsal donatıları yapmış bir iradeyiz. Bu iradeyi ortaya koyan sayın Cumhurbaşkanımızdır. 13 Eylül’de lansmanı yapılan ‘İlk Konutum, Birinci İşyerim Projesi’ bu noktada çok çok kıymetli. Müracaat sürecimizde 1 milyon 500 binin üzerinde kardeşimiz başvurmuş durumda. Müracaatlarımızın 514 binini genç kardeşlerimiz oluşturuyor.
Gerek gelir düzeyine baktığımız, ikametine, nüfus kaydını incelediğimiz bir kuyumcu hassasiyetiyle bu süreci yönetiyor olacağız. Gençlerimize yüzde 20 kontenjan ayırmamızın sebebi, 18-30 yaş ortasında 14 milyon gencimiz var. 18 yaş altına baktığımızda yaklaşık 10 milyon gencimiz var. 0-30 yaş ortasında 24 milyon vatandaşımız yaşıyor. Bu da neredeyse nüfusumuzun yüzde 40’ı. Kentlerimizde kentleşme oranı artıyor. Genç nüfusumuz var. 81 ile 450’yi aşkın ziyarette bulundum. Gençlerimizin taleplerini aldım. Bizden, devletimizden, Cumhurbaşkanımızdan beklentileriniz nedir diye istişarede bulunduk. 18 yaşına geldiklerinde kendi hayatlarını kurabilecekleri bir gelecek bekliyorlar. Bu noktada da gençlerimize kontenjan ayırmamız çok çok kıymetliydi.
Ailesinin mal varlığının olması o genci ilgilendirmiyor. Hepimizin ailesi var, hepimizin Allah uzun ömür versin, ailesinden kalacak konutları ve yerleri var. 18 yaşını geçtikten sonra evlenelim, konut kuralım, yeni hayata başlıyoruz. Kendi ayaklarının üzerinde, ufkunu çizebileceği, ailesine yük olmadan, meskenini, barkını, işini, aşını kurabileceği anlayışla süreci yönetmeye çalışıyoruz. Biz 18 yaş bireyi bağımsız birey olarak kıymetlendiriyoruz. Kendi hayatını kurabileceği kurallarda meskeni yoksa konut alma hakkını tanımış olduk bu kampanyada.
İstanbul’a en büyük dilimi vermeliydik. 50 bin konut yapıyoruz. Bunun muhakkak kısmı Anadolu, öbür kısmı Avrupa yakasında olacak. Avrupa yakasında Başakşehir, Esenler, Silivri, Çatalca, Arnavutköy. Anadolu yakası Tuzla, Pendik, Kartal, Maltepe’de alanlarımızı çalışıyoruz. Bugün itibariyle İstanbul’daki toplam müracaat 394 bin, Ankara’da 70 bin, İzmir’de toplamda 70 bin 800 müracaat var. İstanbul, Ankara, İzmir’de nüfus yoğunluğuna nazaran projelerimize dağıttık. Gaziantep’te 10 bin, Konya’da 7 bin 500 konut yapıyoruz. ‘İlinizde, ilçenizde, beldenizde talep nedir’ sorularını daima sorduk. Cumhuriyet tarihinin en büyük toplumsal konut kampanyası bu türlü doldu.
İstanbul’da konut alan bir vatandaşımız esasen bizim tüm vilayetlerdeki çalışmalarımıza baktığımızda tüm Türkiye’nin muhtaçlığına yanıt verecek nitelikte projedir bu. Birinci etabında 250 bin konut ve 10 bin işyerinden ibaret. Aslında maliyet üzerinden yüzde 40-50 indirim yapmış durumdayız. Kurada konutu çıkan vatandaşımız o manada da konutunu gerekirse kiraya verebilecek. Kira geliriyle kendi oturduğu konutun kirasını karşılayabilecek. Projenin konutuna, mahallesine yakınlığından çok kendisine bu projeden konut alması daha değerli diye düşündük. Yayılabildiğimiz her alana eşit uzaklıkta, insanlarımızın işine, konutuna yakın olabilecek halde çalıştık.
Borcu bitmeden meskenini satamayacak. Teslim ettikten sonra 1 ay sonra borcunu bitirirse vatandaşımız satabilir. Vatandaşımızın aldığı konut piyasa rayicinin yüzde 40-50 altında. Buna fiyat farkı KDV’yi eklediğinizde daha da inecek. Memurun maaşına nazaran taksitlerini artıracağız diyoruz. TOKİ’ye borçlu olan vatandaşlarımıza bir yıl içerisinde yüzde 25 artırım yaptık. 2-3 yıl sonra borcunu kapatacak diyelim, toplu borcunu kapatmak isteyen vatandaşlarımıza indirim de yapacağız. Enflasyona nazaran oranlar belirleyeceğiz. Vatandaşımız isterse borcunu, eline birikim geçebilir, ailesinden para kalabilir, borcunu kapatabilir. Esasen konutu pahalanıyor, prim yapıyor. Borcumu bitirdin meskenini aldın, satamazsın demek bize hakkaniyetli gelmiyor.
Başvuru kurallarını belirledik. 18 bin 16 binin altında olması, nüfusa kayıtlı olduğu vilayette olması, tek hane halkından 1 kişinin konut alması, üzerine tapuda kayıtlı konutun olmaması, arsa alacaksa tapuda üzerine kayıtlı rastgele yerinin olmaması, işyeri alacaksa üzerinde işyerinin olmaması gerekiyor. Biz hassasiyetle inceleyeceğiz, bu koşullara uyuyor mu, uymuyor mu? Bu kurallara uymayanlara aslında vermeyeceğiz, ki bunları didik didik inceleyeceğiz. TOKİ ve Tapu Kadastro’daki datalarla müracaatları tek tek inceleyeceğiz. Bu çerçeveye uyuyorsa, art planda diğeriyle başvurdun, aldın ettin deme hakkımız kanunen olamaz. Kaidelere uyuyorsanız, âlâ niyetiniz çerçevesinde devlet vatandaşına güvenir.
Borcunu bitirip, kapatıp satacak, kiraya verecek, o vatandaşımızın özgürlüğü ve hürriyetidir. Düzgün niyet ve hakkaniyet çerçevesinde bütün müracaatları inceleyeceğiz. Burada yüzde 40 indirimli olması, vilayetler bazında birtakım vilayetlerde yüzde 60-70’lere gelebilecek.
‘Eve gücü yetmezse arsa alsın’
Biz meskeni teslim ettikten sonra vatandaşımız borcunu kapatıyorsa satma hakkına sahip. Niçin bu gelir kümeleri başvuruyor ona bakmak lazım. Koşullara uyuyorsa esasen konut alma hakkına sahip oluyor. Münasebetiyle vatandaşımız ister kendisi oturur, ister kiraya verir. Tahminen sıkıntı duruma düştü, memleketinde mesken alacak diyelim. “Niye satıyorsunuz” diye sorgulamadık. Vatandaşımıza biz güvendik. Koşullara uyanlara sen niçin uyuyorsun deme hakkımız olamaz. Hak edilmiş bir eserde, projede kendi hakkını, tasarrufunu kullanmakta özgür vatandaşımız. Aslolan muhtaçlığı olan vatandaşımız alıyor.
Ankara’da Gölbaşı’nda minimum fiyatta çalışan kardeşimiz 157 bin liraya 150 metre kare arsa hisseyi alabilecek. 15 bin 750 bin lira peşinat ödeyecek. Taban fiyatlı kardeşimiz diyelim ki Van Edremit’te 112 bin liralık bedelle alacak. Müstakile bakalım 192 bin 500 liraya 350 metre kareye arsa alıp tek katlı konut inşa edebilecek.
Bu kampanyada 2 bin 200 lira ödenebilecek meblağ. Diyelim ki gücü yetmedi, birikimi yok. Eşinden dostundan istemeye utandı. Gidip yere başvurabilir. 1200 lira taksitle yerini alıp, kendi meskenini yapabilir.
Buraya başvuracak vatandaşımızın konutu, yeri olmayacak. Bu fiyatlarla birlikte piyasayı regüle etmiş olacağız. Piyasaya arzı arttırıyoruz. TOKİ ile yüzde 8-10’du. 2 yılda yaklaşık 350 bin konuttan bahsediyoruz. Türkiye’de yıllık 600 bin konut yapılıyor. Yüzde 20’nin üzerinden arzı devlet vatandaşına konut alabilsin diye sunuyor.
Ne kadar talep varsa o kadar arz olur. Şu an vatandaşımızın talebini arz talep istikrarında fiyat artışını bir düzeye getiriyoruz. Arz sayısı geçmişe baktığımızda azaldığı için konut fiyatları yükseliyor. Talep fazla, konut tıpkı, kira artıyor. Biz burada arzı arttırarak konut ve kira fiyatında düşüşe sebebiyet vereceğiz.
Pandemi devrine karşın projelerimizi kararlılıkla yaptık. Türkiye bu noktada güçlü. Totalde 2 trilyon büyüklüğe veren hacme varacak. 250 alt dalı destekleyecek. Fayansçı, mobilya, avize, çatıcısı sirkülasyonu devam edecek. Sonuçta insanlara istihdam oluşturacağız. Birinci evvel 100 bin ek 100 bin.
İstihdama katkı sağlayacak. Vatandaşımız gidecek, burada emekçi, mühendis, mimar, elektrikçi çalışacak.
‘Sosyal devlet anlayışının rafa kaldırıldığı bir devirden geçiyoruz’
Geçmiş yıllara baktığımızda yüzde 1’in altında ödeyememe durumu kelam konusu. Orada da vatandaşımızın niyetine bakıyoruz. Peşinatını ödemiş, taksitlerini ödemiş, 2 yıl sonra kahra girmiş, olabilir. İhtar çekiyoruz. Yapan oluyoruz. Burada aslolan gereksinimi var imkanı yok. Ödemedin, geciktirdin konutunu alıyorum, olur mu o denli şey! Arka niyet kelam konusu ise gereğini yapıyoruz.
Geçmiş yıllardaki örneklere baktığımızda totalde yüzde 80 enflasyon çerçevesinde memurlarımıza artırım yapıldı. Minimum fiyata 70 civarında yapıldı. Biz yüzde 25 artış yaptık. Daha evvelki yıllara bakın memur maaşına yüzde 17-20 artırım geldi, biz yüzde 8’de kalmışız.
Bu bizim tavanımız. Orada illa bu artırımı yapacağız diye düstur yok. Geçen sene 80 olmuş biz yüzde 25 yapmışız. Önümüzdeki sene 40 oldu varsayalım, burada makul oranı yapmamız lazım. Bu toplumsal devlet unsuru gereği yapılan bir proje. Bütün dünyada toplumsal devlet anlayışının rafa kaldırıldığı periyottan geçiyoruz. Biz milletimize sayın Cumhurbaşkanımız 250 bin konut, 100 bin arsa, 10 bin işyeri diyor. Bu toplumsal devletin gereği. Barınma hakkı devletin vatandaşa sunması gereken en kıymetli haklardan bir adedidir.
Bunu sunan irade vatandaşının ödeme zahmeti yaşayacağı periyotta niçin ısrarla ‘Böyle artırım yapacağım’ desin. Taksitler azamî memur maaş artış oranında yapılacak. 1 milyon 70 bin vatandaşımız var. Onların hepsiyle görüşebilirsiniz. Daima biz veren ve takviye olan tarafta kaldık. O denli olmaya da devam edeceğiz.
Arsaların altyapısını hazırlayacağız, imar planı sonrasında elektrik, su üzere altyapı imalatlarını tamamlayacağız. Vatandaşlarımıza teslim ettikten sonra 2 yıl içerisinde konutlarını yapmalarını isteyeceğiz. İmar planında oturum alanı, yüksekliği herşeyi net. İmar yönetmeliği gereği ahşap, çelik, betonarme yapailir.
Kendisi bizim imar planımıza, yönetmeliğimize uygun proje geliştirecek. İsterse bölgesel projelerle dayanak olacağız. Vatandaşımız salonum büyük, mutfağım büyük olsun üzere taleplerini kendisi mimari proje çizip ruhsatı alacak, inşaatını biz altyapıyı kendisine teslim ettikten sonra 2 yıl içinde tamamlamasını isteyeceğiz.
‘CHP’li belediyelerin orada yapıyoruz’
Arsanın devranı kelam konusu değil, devredemez ve burada 10 yıl faizsiz bir imkan sunuyoruz. Vatandaşlarımız kendi konutunu arzuladığı halde yapsın istiyoruz. Bunu yaparken orada örnek şehircilik modelini yansıtacağımız imara uygun, kaçak olmayacak formda süreci yeneteceğiz. Her türlü teknik takviyesi vereceğiz. Diyelim ki müşterek bir ortaya geldi vatandaşlarımız, üretimi sürecinde bizden takviye talep etti, her türlü dayanağı vereceğiz.
Altyapı noktasında bizim ulaşımımızın erişemediği arsa kelam konusu değil. Tuzla’ya kadar metromuz gidiyor. 3. Havalimanı’na kadar metromuz gidiyor. Başakşehir bugün İstanbul’un en değerli cazibe merkezlerinden biri haline gelmiş. Esenler birebir formda. 2 bin konutu teslim ettik. Bölgede yapılan binalara baktığınızda kentin merkezi olmuş durumda. Ankara’da Eskişehir yolu üzerinde yapıyoruz. Gölbaşı’nda yapıyoruz. Sincan’da yapıyoruz. Öbür tarafta Pursaklar tarafında emlakımız var. İzmir’e baktığımızda diyelim ki CHP’li belediyelerin orada yapıyoruz. Arsa, müsaitlik durumu nereyse oraya yapıyoruz.
Altyapısı hazır, bu noktada vatandaşlarımızın ulaşabileceği, erişebileceği tüm alanları değerlendirdik. Bu noktada toplu ulaşımı düşünmüyoruz. Orada bir hayat alanı inşa edeceğiz. Toplumsal donatı, hastane, okul ne muhtaçlığı varsa. Bugüne kadar 26 bin toplumsal donatı yapmışız TOKİ eliyle. Vatandaşlarımız buralarda huzurla yaşıyorlar.
Biz son 20 yılda yalnızca yüzde 90 fiyatı alt gelir kümesine hitap eden konutlar yaptık. 1 milyon 70 bin konut yapmışız. TOKİ’miz gerekli liyakat, deneyim ve birikime sahip kuruluşumuz. Bu çerçevede bakanlığımız, ulusal emlak genel müdürlüğü ile birlikte ahenk içerisinde planlama, üretim sürecini birlikte yürütüyoruz.
‘Söz verip de yapmadığımız hiçbir iş olmadı’
4 yılı aşkındır bakanım, bu güne kadar milletimize kelam verip de yapamadığımız hiçbir iş olmadı. Tahminen gecikmeler olmuştur, süreçte sorunlar yaşanmıştır. 2 yıl demişiz de 2,5 yıl, 3 yıl olmuştur. Vatandaşımız kurada kendisine mesken çıktıysa er ya da geç almıştır. Tüzel süreçler var kamulaştırma sorunlar, lokal belediye ile problemler yaşıyorsunuz. Kanun, yönetmelik, kural var. Bunlara uymak zorundasınız. Bu noktada çok hassasız. Planı yapıyouz, altyapısını hazırlıyoruz, biz yapıyoruz belediye altyapıyı, doğalgazı getiremiyor. O denli bir projemiz oldu ki, bitirdik doğalgazın, elektriğin gelmesini bekledik. Bu sıkıntılarla karşılaşabiliyoruz.
Bitmeyen projelerde ne bitmemiş? 57 bin konutun büyük kısmını vatandaşımıza teslim ettik. 100 bin toplumsal konutun 95 bini ihale edildi, bir kısmı teslim edildi, bir kısmı üretim kademesinde. Bolu’da arkadaşlarımız yerle ilgili kasvet yaşamışlar. Mersin’de altyapı ile ilgili sorun yaşanmış. Muğla’da arazi üretmek kolay değil. Pandemi sürecinde yapmışız konutları. Siz bunu hangi parayla yapacaksınız, yetişecek mi diyorlar. Bu irade 2019 yılında 100 bin toplumsal konut ihale etmiş bir irade. 95 binin bir kısmı teslim edildi, bir kısmı yapılıyor.
Samsun’da konutlarımızı yapıyoruz. Yerelle görüşeceğiz. İstanbul’da imar planını yapmışız. Odalar dava açmış. Bu çabayı de veriyoruz. Belediye dava açmış. Vatandaşımıza kelamımız var demişiz ve bir daha plan yapmışız.
Burada belediyenin ahenk noktasında ne istediğine bağlı. 81 vilayetimizde belediyelerimizle eşgüdüm içerisinde gidelim istiyoruz. Yeri geliyor Mimarlar Odası ‘siz buraya konut yapmayın’ diyor. Siz burada karar verici değilsiniz, kusura bakmayın. Hukuksal çabalarla birlikte 95 binini ihale etmişiz. Sonuçta bugüne kadar bizden kura çekmiş, mesken almamış vatandaşımız yok. Lakin yerde sorun çıkabilir, yerde sorun çıkmış öbür yerde yapmışız.
‘Vatandaş güvenmese bu kadar müracaat olur mu?’
Bu sene 70 milyar hak ediş ödeyecek bir irade. Bu irade bu projeleri yapmış. Vatandaşın tasası yok. Kaynak Türkiye, milletimiz. Vatandaş güvenmese bu kadar müracaat olur mu?
İzmir Bayraklı’da zelzeleden sonra seferberlik ilan ettik. Mahalle mahalle gezmek suretiyle vatandaşlarımızı dinledik, hala dinliyoruz. Orada dönüşüm derneğimiz var. Faiz oranını takviye noktasında arttırdık. Üretimde takviye veriyoruz. Ne talep geliyorsa tüm talepleri karşılamaya çalışıyoruz. Sarsıntı oldu Malatya, Elazığ, Kastamonu’da ne yaptıysak hoş İzmirimiz de nitekim insanı, sokakları, Kordon’u, boyozuyla hoş İzmirimize birebir biçimde yaklaştık. 5 bin 500 konutluk proje başlattık. Bayraklı’da 2 bin 300 konutu teslim ettik. 6 ay içerisinde ettiğimiz de var 1 yılı biraz geçen de var.
Menemen’e yakın deniz görüntülü bir projeyi hazırladık. Yıl sonunda İzmir’de hiçbir afetzede kardeşimiz dışarıda kalmayacak. Ağır hasar görmüş, hak sahibi olduğu süreçte 2022 yılının içerisinde konutlarına girecekler. Orada örneklerimiz, oturan kardeşlerimizle bir gidin görüşün. Oraya nasıl paha katmış. Birlikte hüzünlendiğimiz kardeşlerimizin mutluluklarına şahit oluyoruz. Bu yıl meskenine girmemiş depremzede kardeşimiz İzmir’de kalmayacak.