Üretici ile market arasındaki fiyat farkı 9 kata çıktı

TZOB datalarına nazaran, temmuz ayında üretici ile market ortasındaki fiyat farkı 9 kata ulaştı. Elma, yüzde 766,5 ile şampiyon oldu.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, temmuz ayında üretici ile market ortasındaki fiyat farklılıklarını ve girdi fiyatlarını yaptığı manzaralı basın açıklamasında kıymetlendirdi. Bayraktar, temmuz ayında üretici ile market ortasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 766.5 ile elmada görüldüğünü belirterek, şöyle sürdürdü:

“Elmadaki fiyat farkını yüzde 325,5 ile marul, yüzde 304,8 ile kuru fasulye, yüzde 274,8 ile maydanoz, yüzde 267,4 ile yeşil mercimek, yüzde 243,8 ile kuru incir ve yüzde 238,6 ile nohut takip etti. Elma 8,7 kat, marul 4,2 kat, kuru fasulye 4 kat, maydanoz 3,8 kat, yeşil mercimek yüzde 3,7, kuru incir ve nohut 3,4 kat ve kuru üzüm 3 kat fazlaya tüketiciye satıldı. Üreticide 2 lira olan elma 17 lira 38 kuruşa, 2 lira 8 kuruş olan marul 8 lira 85 kuruşa, 7 lira 90 kuruş olan kuru fasulye 31 lira 98 kuruşa, 1 lira 7 kuruş olan maydanoz 4 lira 1 kuruşa, 8 lira 20 kuruş olan yeşil mercimek 30 lira 13 kuruşa, 32 lira olan kuru incir 110 lira 1 kuruşa, 8 lira 40 kuruş olan nohut 28 lira 44 kuruşa, 14 lira 50 kuruş olan kuru üzüm 43 lira 32 kuruşa markette satıldı.”

Reyondaki 36 eserin 25’inde fiyat artışı

Temmuz ayında markette 36 eserin 25’inde fiyat artışı, 11’inde ise fiyat azalışı görüldü. Markette fiyatı en fazla artan eser yüzde 72,7 ile limon oldu. Limondaki fiyat artışını yüzde 69,6 ile domates, yüzde 38,1 ile yumurta, yüzde 35,5 ile sivri biber, yüzde 33,8 ile kırmızı mercimek ve yüzde 28,5 ile marul takip etti. Markette fiyatı en fazla azalan eser ise yüzde 16,8 ile ıspanak oldu. Ispanaktaki fiyat düşüşünü yüzde 15,6 ile yeşil soğan, yüzde 10,2 ile patlıcan, yüzde 8,1 ile Antep fıstığı, yüzde 5,4 ile toz şeker, yüzde 5,3 ile ayçiçek yağı izledi.

Üreticide kuru soğanın fiyatı yüzde 90 arttı

Temmuz ayında üreticide fiyatı en fazla düşen eser yüzde 16,7 ile kuru kayısı oldu. Kuru kayısıdaki fiyat düşüşünü yüzde 2,5 ile yeşil soğan, yüzde 2,4 ile Antep fıstığı izledi. Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 89,7 ile kuru soğanda görüldü. Kuru soğandaki fiyat artışını yüzde 80 ile limon, yüzde 54,2 ile sivri biber, yüzde 45 ile yumurta, yüzde 44,4 ile patates, yüzde 40 ile domates, yüzde 38,1 ile salatalık, yüzde 37,5 ile ıspanak takip etti. Temmuz ayında üreticide 29 eserin 17’sinde fiyat artışı olurken, 6’sında fiyat düşüşü görüldü. 6 eserde ise fiyat değişimi olmadı. Üretici fiyatlarında elma, nohut, fındık, pirinç, kuru üzüm ve kuru incirde fiyat değişimi olmadı.”

Fiyat değişimlerinin sebepleri

Bayraktar, üretici ile marketteki fiyat değişimlerinin sebeplerini ise şöyle açıkladı:

“Temmuz ayında fiyatı en fazla artan eser markette limon, üreticide kuru soğan, fiyatı en fazla düşen eser ise markette ıspanak, üreticide kuru kayısı oldu. Üreticide, kuru soğan ve patates arzının yetersizliği fiyatları yükseltti. Sivri biber, salatalık, domates fiyatlarındaki artış, artan talep baskısı nedeniyle gerçekleşti. Depolardan piyasaya yatak limon arzının devam etmesi ve depo masraflarının artması limonda fiyatların yükselmesine yol açtı. Ispanakta havaların ısınması nedeniyle hasat edilen eser ölçüsündeki azalma fiyata yansıdı. Yumurtadaki fiyat artışı ise yem fiyatlarının yüksekliğinden kaynaklandı.”

‘Üretici maliyetlerinin aşağı çekilmesi gerekiyor’

En son yayınlanan TÜİK mayıs ayı girdi fiyat endeksi sayılarının mazot, gübre, elektrik, tohum, ilaç ve yem endeksindeki olağandışı artışları gösterdiğine dikkat çeken Bayraktar, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Bu durum, üretici fiyat artışlarının nedenine işaret ediyor. Zira üretici fiyatları endeksi yüzde 155 artarken, TÜİK bilgilerinde yer alan gübre endeksindeki artış yüzde 237’yi, mazot endeksindeki artış yüzde 184’ü buluyor. Girdi fiyatlarındaki artış ise raflarda fiyatları yükseltiyor. Üreticilerimizin maliyetlerini düşürmeden tüketicilerin de ucuz besine ulaşması mümkün değildir. Eserlerdeki fiyat artışlarına karşın üreticilerimiz sıkıntı durumdadır. Zira girdi fiyat endeksindeki artışlar ile ziraî üretici fiyat endeksi ortasında ki artışlar, üretici aleyhine giderek artan büyük farklar oluşturuyor. Üreticilerimiz maliyet artışlarını fiyatlara yansıtamıyor. Üreticilerimize verilecek takviye, tıpkı vakitte tüketiciye verilecek takviyedir. Üreticilerimizi destekleyerek, moralini yüksek tutalım. Üretimden kopmasına müsaade vermeyelim. Temmuz ayında, haziran ayına nazaran gübre fiyatları amonyum sülfatta yüzde 5,2 ve kalsiyum amonyum nitratta yüzde 2,7 azalırken, DAP gübresinde yüzde 6,8, 20.20.0 kompoze gübresinde yüzde 3,2, üre gübresinde yüzde 2,3 artış gösterdi. Geçen yılın temmuz ayına nazaran ise son bir yılda, üre gübresi yüzde 229, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 217, DAP gübresi yüzde 194, amonyum sülfat ve 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 190 oranında arttı. Mazot fiyatı aylık olarak yüzde 10,8 azalırken, son bir yıla nazaran ise yüzde 235 oranında arttı. Besi yemi temmuz ayında haziran ayına nazaran yüzde 4,3, süt yemi ise yüzde 2,4 azalırken, son bir yılda ise besi yemi yüzde 116,6, süt yemi ise yüzde 125,2 oranında arttı. Elektrik fiyatları son bir yılda yüzde 129,4 oranında arttı. Zirai ilaç fiyatları ise yüzde 300’e varan oranlarda artış gösterdi. Girdi fiyatları üretim dönemi boyunca var olan yüksek düzeyini sürdürüyor. Yüksek fiyatlar yeni üretim dönemine hazırlanacak çiftçilerimizi düşündürüyor Üreticilerimizin geleceği görmelerini, üretimde kalmalarını sağlamak için girdiler makul fiyatlardan üreticilere ulaştırılmalı, girdi dayanakları artırılmalı, ekimden evvel takviyeler açıklanmalı ve en kısa müddette üreticilerimize verilmelidir.”