12 Eylül tarihi prestijiyle yeni eğitim öğretim yılı başlayacak. Öğrenciler ve veliler yeni eğitim yılına hazırlanıyor. Pekala, bir öğrencinin okula başlama maliyeti ne kadar?
Eğitim-İş Bursa Şubesi Lideri Yeliz Toy, “Bir ilkokul öğrencisinin okula başlama maliyeti 12 bin 500 TL’ye ulaşmış durumda. Dehşetli bir artış var. Ekonomik krizin ortasında, derin yoksulluk içinde okul hazırlığı yapan veliler büsbütün çaresizlikle karşılaşıyor” dedi.
2022-2023 eğitim öğretim yılının başlamasına sayılı günler kaldı. Okula hazırlık yapan öğrenci ve veliler kırtasiye gereçleri, ek kaynak kitapları, okul kıyafeti, servis hizmeti üzere eğitim muhtaçlıklarını karşılamaya çalışıyor. Lakin yüksek artırım oranları ve artan maliyetler karşısında veliler sıkıntı günler yaşıyor.
Eğitim-İş Bursa Şubesi Lideri Yeliz Toy, okula hazırlık sürecinde öğrenci ve velilerin yaşadığı maddi problemleri Bursada Bugün’e anlattı. Sabit gelire yönelik iyileştirmelerin enflasyon oranlarının altında kaldığına dikkat çeken Toy, ekonomik kriz ve yoksulluk ile gayret içerisindeki velilerin çaresiz durumda kaldığını aktardı.
“Okula başlama maliyeti 12 bin 500 TL’ye ulaştı”
Eğitim-İş olarak yeni öğretim yılına hazırlık sürecinde okulları ve öğrencileri yakından takip ettiklerini belirten Şubesi Lideri Yeliz Toy, 1 yıl içerisinde kırtasiye gereçlerine gelen yüksek artırım oranlarını şöyle açıkladı;
“Geçen yıl ve bu yılki okula başlama maliyetlerini karşılaştırdık. Okul öncesinde geçtiğimiz yıl eğitime başlama maliyeti bin 902 TL’ydi, bu yıl ise 7 bin 626 TL’ye ulaştı. İlkokulda ise geçtiğimiz yıl okula başlama maliyeti 3 bin 130 TL iken, bu yıl 12 bin 500 TL’ye ulaşmış durumda. Fecî bir artış var. Kırtasiyelere gittik ve öğrencilerin eğitim için ihtiyaç duyduğu temel araç gereçlerin fiyatlarını çıkardık. Defter, kalem, pastel boya, sulu boya, A4 kağıdı üzere temel eğitim kalemleri bunlar. TÜİK’te enflasyon yüzde 80, ama kırtasiyelerde yüzde 350-400’e dayanıyor. Bir kurşun kalemin fiyatı 3 kat arttı. Boya kalemlerinin fiyatı 4 kat arttı. Defterlerin fiyatı en az 3 kat arttı. Artırım şampiyonu da en çok muhtaçlık duyduğumuz A4 kağıdı oldu ve yüzde 500 zamlandı. Bunlar yalnızca okula başlamadan evvel kırtasiyeden alacakları temel araç gereçler. Okul forması fiyatı 3 kat arttı, ayakkabı tıpkı biçimde 3-4 arttı. Öğrencilerin servis fiyatları de var. Geçen yıl akaryakıt artırımlarından ötürü bir orta artırım yapılmıştı, yüzde 40 civarında. Bu yıl tekrar belirlenecek. Rehber bulundurma fiyatı var ayrıyeten.”
“Bu yıl okullarda öğrencileri açlık sorunu bekliyor”
Kırtasiye masraflarının yanı sıra besine gelen artırımlara da dikkat çeken Yeliz Toy, okullarda öğrencileri açlık sıkıntısının beklediğini söz ederek, “Geçtiğimiz yıl mayıs ayında Bursa’nın 17 ilçesinde kapsamlı olarak yaptığımız araştırmada, okullarda her 4 öğrenciden birinin aç olduğunu ortaya koymuştuk. Her dört öğrenciden biri aç. Öğrenci başına düşen günlük harçlık yalnızca 82 kuruş. Simit fiyatlarındaki artış ile öğrencilerin yaptığı harcamaları karşılaştırdığımızda 13 öğrenciye bir simit düşüyordu. Haziran artırımları, temmuz artırımları ve ağustos artırımları eklendiğinde bu yıl okullarda öğrencileri açlık sorunu bekliyor. Öğrenciler tüm gün okulda aç kalacaklar, beslenme sorunu olacak” diye konuştu.
“Üniversite öğrencileri özel yurtlara itiliyor”
Artan konut kiraları ve yurt fiyatları nedeniyle üniversite öğrencilerinin de okula hazırlık sürecinde barınma meselesiyle karşı karşıya olduğunu söz eden Yeliz Toy, devlet yurtlarının yetersiz olduğunu ve öğrencilerin özel yurtlara yönlendirildiğini söyledi;
“Yeterli devlet yurdunun olmayışı yani kontenjanın kâfi olmayışı öğrencileri çaresizce özel yurtlara itiyor, yönlendiriyor. Lakin özel yurt fiyatlarına gelen artırımlardan ötürü öğrenciler bu fiyatı karşılayamıyorlar. Hasebiyle kiralık konut arıyorlar. Ancak kiralara gelen artırımlar öğrencileri büsbütün çaresiz bırakıyor.”
“Derin yoksulluk içinde okul hazırlığı yapan veliler çaresiz”
Sabit gelirlilere yapılan maaş düzenlemelerinin mevcut enflasyon oranlarının altında kaldığını vurgulayan Yeliz Toy, velilerin çocuklarını okula göndermek için kâfi maddi güce sahip olmadığını söz etti.
Birden fazla çocuğunu okula gönderecek olan velilerin daha büyük zorluklar yaşayacağını söyleyen Toy, “Hatırlayalım, kamu çalışanlarının aldığı artırım oranı yüzde 85,6’ydı. Enflasyon farkları da dahil. Yeniden minimum ücretlinin maaş oranındaki artış yüzde 94,6’ydı. Son olarak emekçi ve bağımsız çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 78,61 oranında artmıştı. Yani ortalama yüzde 80 oranında bir artış yaşadık. Ama yüzde 350-400’e dayanan bir kırtasiye sarfiyatından kelam ediyorum. Bu şartlarda, yani ekonomik krizin ortasında, derin yoksulluk içinde okul hazırlığı yapan veliler büsbütün çaresizlikle karşılaşıyor. Bir ailede birden fazla çocuğun da olabileceğini düşündüğümüzde, bugün 4 kişilik bir ailenin insan onuruna yaraşır bir ömür standardını yakalayabilmesi için en az yoksulluk sonu olan 22 bin TL ile geçiniyor olması gerekiyor” dedi.
“Sadece ders kitabı verecek eğitim yılına başlanamaz”
Öğrencilere sağlanan kaynak kitap dayanağının toplumsal devlet unsuruna nazaran kâfi olmadığını tabir eden Eğitim-İş Bursa Şubesi Lideri Yeliz Toy, şöyle konuştu;
“Yakın vakitte ikinci el okul materyali satılan tezgahlar göreceğiz. Kırtasiyelerde bunları ödeyemeyen veliler bizlere ulaşıp şikayette bulunuyorlar. Ama kırtasiyeler de diyor ki nakliye fiyatı, gelen artırımlar derken bizim açımızdan da yapılacak bir şey yok. Yani yanlış iktisat siyasetlerinin sonucu ya da öbür siyasetlerin sonucu ve toplumsal devlet unsuru olmanın gereğini yerine getirmeyen bir idare anlayışı öğrencilere yalnızca ders kitabı vererek onların eğitim öğretim yılına başlamasını bekleyemez. Zira ders kitabı dışında kalemden deftere, ayakkabıya kadar velilerin önemli bir bütçe ayırması gerekiyor. Lakin veli bu bütçeyi nasıl ayıramayacak, zira gelirinin büyük kısmını besin yatırıyor.”
“Kaynakları vakıflara değil öğrencilere ayırın”
Okula başlayacak olan öğrencilere yönelik devlet takviyelerinin arttırılması gerektiğini belirten Yeliz Toy, eğitim masraflarını karşılayamayan öğrencilerin okul terki tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu vurguladı.
Toy, “Okul ayakkabısı olmayan, kardeşinin ayakkabısıyla okula gelen öğrencileri biliyoruz. Simit alamayan öğrencileri biliyoruz. Bugüne kadar yaşadıklarımızın tamam bir kenara, bu yıl yaşayacaklarımız bizi önemli manada kaygılandırıyor. Büyük bir açlık krizi ile okullarda karşı karşıya kalacağız ve bu yoksulluk gitgide büyüyor. Biz yeniden taleplerimizi burada bir sefer daha söyleyelim. Hemen okula başlamak için öğrencilere takviye talep ediyoruz. Yalnızca ders kitabı vermek yetmez. Bakanlık kaynakları yandaşa ayıracağına bu mevzuda acil tedbir almalı. Vakıflara değil, öğrencileri ayırmalı. Bu krizde öğrencilerin eğitim hakkına ulaşması için bu dayanağın kesinlikle verilmesi gerekiyor. Şunu da göreceğiz, okul terki aslında hayli artmıştı, bu süreçte ekonomik krizle birlikte okul terki daha fazla artacak. Çok fazla öğrenci bu bütçeyi karşılayamayacağı için okulu bırakacak. Bu türlü bir sıkıntıyla karşı karşıyayız. Tekrar okuldaki açlık krizinin büyümemesi için geçen yıl mayıs ayında yaptığımız talebi yineliyoruz. Biz okul sütü uygulamasının tekrar başlamasını istiyoruz. Okulda çocuklar en azından gelişimleri için gerekli olan temel besine erişebilsinler” tabirlerini kullandı.
Eğitim-İş Bursa Şubesi Lideri Toy, eğitim öğretim hizmeti sınıfında bulunan öğretmenlere her sene başında Ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından öğretim yılına hazırlık ödeneği verildiğini de aktardı. Ödeneğin bir yılda 75 TL arttırıldığını tabir eden Toy, Meğer yüzde 350-400 oranında kırtasiyede artış var, biz öğretmenlerin aldığı eğitime yardım ödeneği ise yalnızca yüzde 6 oranında arttı. Hemen bunun da gözden geçirilerek yenilenmesi, kâfi hale getirilmesi gerekiyor” dedi.