Bankalar kâr rekoru kırarkan, firmalar kredilere ulaşamıyor

Yılın birinci yarısında bankalar kârlarını beşe katlarken, firmalar kredilere ulaşamaz hale geldi. TOBB Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu, Türkiye’nin her yerinden firmaların kredi taleplerinin karşılanmadığına yönelik şikayetlerin arttığını belirterek, bankaları daha hassas ve yapan olmaya davet etti. Ekonomist Erol Taşdelen, “Sanayide ani duruş olursa kimse şaşırmasın” dedi.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu, dün Twitter hesabından yaptığı paylaşımda banka kredilerine ulaşmanın zorlaştığına dikkat çekerek, “Türkiye’nin her vilayet ve ilçesinden bankalara yönelik şikayetler artıyor. Firmaların kredi talepleri karşılanmıyor yahut çok yüksek maliyetler çıkarılıyor. Üretim, istihdam, yatırım için bankaları daha hassas ve yapan olmaya davet ediyorum” serzenişinde bulundu.

Banka kredilerine ulaşmak zorlaştı.

Türkiye’nin her il ve ilçesinden bankalara yönelik şikayetler artıyor.

Firmaların kredi talepleri karşılanmıyor veya çok yüksek maliyetler çıkarılıyor.

Üretim, istihdam, yatırım için bankaları daha duyarlı ve yapıcı olmaya davet ediyorum.

— Rifat Hisarcıklıoğlu (@RHisarciklioglu) July 28, 2022

‘Sanayide ani duruş yaşanırsa kimse şaşırmasın’

Ticari firmaların temmuz sonu prestijiyle bırakın 1 yıl vadeliyi, 3 ay vadeli spot kredi bulamaz hale geldiği belirtiliyor. Spot kredilerin oranı yüzde 47-55 ortasında değişiyor. Günlük faiz işleyen rotatif /BCH dediğimiz kredilerin ortalaması ise yüzde 45’lerde. Bilhassa son bir yıldır firmaların kredilerini orta ve uzun vadeye yayamadığı ve kısa vadeli kredilere sıkıştığı belirtiliyor. Bu da dövizdeki artış nedeniyle hammadde ve güç maliyeti daima katlanan endüstricinin yükünü daha da artırıyor. Ekonomist Erol Taşdelen, sanayiciye, güç, döviz kurlarından kaynaklı hammadde maliyetlerinden sonra en fazla maliyet yaratan ögenin kredi faizlerinden kaynaklanan finansal maliyetler olmaya başladığını söyledi. Üretici fiyatları endeksinin yüzde 138’e yükselmesinde kredi faiz oranlarındaki artış maliyetinin tesirinin büyük olduğunu vurgulayan Taşdelen, “Diğer taraftan yatırım kredisi bulmak neredeyse imkansız hale geldi. Leasing firmaları bile dövize yüzde 12-17 üzere ödenemeyecek oranlar verirken, TL kredi faiz oranları yüzde 47’lerden başlıyor. Bu ortamda kimse yatırım yapamayacağı üzere yakında piyasa olumsuz yansılar vermeye başlar. Endüstride ani duruş (sudden stop) yaşanırsa kimse şaşırmasın” dedi.

Bankalar kârlarını beşe katladı

Yılın birinci yarısında bankaların geçen yıla nazaran kârlarını beşe katladığını vurgulayan Taşdelen, “Bu kârlılık nereden geliyor diye birinci yarı bilançolarını açıklayan bankalara baktığımızda faiz gelirlerinin ikiye katlandığını görüyoruz. Garanti BBVA yüzde 89, Yapı Kredi yüzde 113, QNB Finansbank yüzde 120, Akbank yüzde 128 artırmış durumda. Geçen yıl birinci yarıda 4.1 milyar TL kâr eden Akbank’ın 2022 birinci yarı net kârlılığı yüzde 231 artarak 21.1 milyar TL, Garanti BBVA’nın kârlılığı yüzde 268 artarak 21 milyar TL, Yapı Kredi’nin kârlılığı yüzde 106 artarak 10.5 milyar TL, QNB Finansbank’ın kârlılığı yüzde 412 artarak 7.6 milyar TL oldu” dedi. Taşdelen, kelamlarını şöyle sürdürdü:

‘Halk fakirleşirken bankalar hormonlu büyüyor’

“Halk yoksullaşırken, firmalar kredilere ulaşmakta zorlanırken, kredili yatırımlar durma noktasına gelirken nasıl oluyor da bankalar kâr patlaması yapıyor? Birisi çıkıp bunu açıklasın. Krizi fırsata çeviren bankaların değerli bir geliri de Hazineden aldıkları yüksek faizli tahviller ve türev eserlerden gelen kârlar olarak görülüyor. Kur muhafazalı mevduat (KKM) ile mevduat faizini en fazla yüzde 17’de bastırırken kamu otoritesi kredi faiz oranlarına bu türlü bir hudut koymadı. Bu da bankaların işine geldi. 22 Temmuz prestijiyle KKM’ler 1.1 trilyon TL’yi aştı. Toplam vadeli mevduatın 3.5 trilyon TL olduğu ortamda bunun üçte biri KKM’lerde birikti. Bu, bankalar için önemli avantaj ve düşük maliyetli kaynak demektir. Bankaların kâr patlamasında KKM’lerin hissesi büyük. Halk fakirleşirken bankalar hormonlu bir biçimde büyüyor.”