“Xinjiang’da sorun olmadığını hepimiz uygun biliyoruz, fakat Xinjiang’ı kullanmak… tesirli bir tedbir… (Amacımız) Xinjiang’ı fakirleştirmek, kaosa çekmek, hatta Çin’den ayırmak.”.
Çin basınında, diplomatik kaynaklara dayanarak yayımlanan haberde, ABD’nin Guangzhou Başkonsolosluğu’ndan diplomatların Xinjiang hakkındaki özel ve kapalı açıklamalarına yer verildi.
ABD’nin Guangzhou Başkonsolosluğu’ndan iktisat ve siyaset sorumlusu konsoloslar Sheila Carey ve Andrew Chira, 2021 yılında düzenlenen bir resepsiyonda, ABD’li iş insanlarının Xinjiang’da zorla çalıştırma, soykırım ve insan hakları ihlali olduğu tezlerini bir tıp “güreş” ve “etkili tedbir” olarak anlamalarını arzuladıklarını söyledi. İki diplomat, asıl maksadın Çin hükümetini “bataklığa sürüklemek” olduğunu lisana getirdi.
ABD Lideri Joe Biden, geçen yılın aralık ayında “Uygur Zorla Çalıştırmayı Tedbire Yasası”na imza attı. Yasanın 21 Haziran’da yürürlüğe girmesi sonrasında ABD hükümetinin onayı olmadan alınan Xinjiang menşeli eserlere ABD gümrükleri tarafından “zorla çalıştırma” etiketi yapıştırılacak.
Bunun yanı sıra, ABD ve müttefikleri yeni gündem hususları yaratarak, BM’nin ve Milletlerarası Çalışma Örgütü’nün Çin’i sorgulaması davetinde bulunuyor.
Kelam konusu yasa tasarısı, Amerikan sanayi ve ticaret dalında de büyük korkuyla karşılandı. Çin basınına bu haberi veren, dünyaca tanınmış bir spor markasının tedarikçisi. Haberin kaynağının ismi güvenlik nedeniyle basında “Bay R” olarak aktarıldı.
“Bay R”, ABD hükümetinin talebi üzerine ihracatçı Çinli şirketlerin insan hakları ihlali olmadığına dair ispat sunmaları gerektiğini söyledi. “Bay R”, Xinjiang’ın kıymetli ve kaliteli alım kanallarını kaybettiği için gelirlerinin yüzde 30 düşeceğini söyledi.
“Bay R”nın katıldığı resepsiyonda, Sheila Carey ve Andrew Chira “Bu uygulama büyük değer taşıyor, iş insanlarının bunu anlamalarını arzuluyoruz. Bu bir güreş.” sözünü kullandı.
Sheila Carey ve Andrew Chira, “Xinjiang’da sorun olmadığını hepimiz çok uygun biliyoruz. Lakin, Xinjiang’ı zorla çalıştırma, soykırım ve insan hakları ihlali savlarıyla vurmak çok tesirli bir önlem. Xinjiang’daki girişimcilerin global tedarik zincirinden koparılması Uygurlar ortasında memnuniyetsizliğe neden olabilir, kümeler ortası münasebetleri bozabilir, bölgenin fakir ve çalkantılı olmasını sağlayabilir, hatta Çin’den ayrılmasına sebep olabilir. Biz de bunları kullanarak Çin hükümetini bataklığa sürükleyebiliriz. Bu sonuç bize fayda.” dedi.
Sheila Carey, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği Ofisi’nde de vazife yaptı.
“Bay R”, ABD’li ticaret etraflarının de hükümetin çılgınca davrandığı, Xinjiang hakkındaki palavraları yaymanın kendilerine fayda getirmediği kanısında olduğunu söyledi. Xinjiang’ı birçok kere ziyaret eden “Bay R”, bölgede ne soykırıma ne de rastgele bir zulüm olayına şahit oldu. “Bay R”, “Bizimkiler büsbütün palavra söylüyor.” halinde konuştu.
“Bay R”, Donald Trump’ın vazifeye başlamasına kadar Çin’deki işlerinin uygun gittiğini söyledi. “Bay R” Joe Biden’in bu kusurdan çabucak döneceğini umduklarını, fakat durumun değişmediğini lisana getirdi. “Bay R”, konsolosların tabirlerini dinledikten sonra siyasetçilerin yakışıksız kararlarının bedelini kendilerinin ödediğini daha âlâ anladığını tabir etti.
ABD’deki ithalatçıların 21 Haziran’dan itibaren Xinjiang’dan ve Xinjiang’la irtibatlı kurumlardan alım yapması yasak.
İthalatçılar, malların “zorla” üretilmediğini ABD gümrük makamlarına kanıtlamalı. Bu bağlamda, ABD gümrüklerinde yılda yapılan süreç sayısının 1 milyondan 11,5 milyona yükseleceği öngörülüyor. ABD’li yetkili, masumiyeti kanıtlama eşiğinin çok yüksek olduğunu itiraf ediyor.
İsmi geçen tasarının global tedarik zincirine olumsuz tesirler getireceği ve ABD-Çin ortasındaki ekonomik “ayrışma” eğilimini hızlandıracağı tarafındaki kaygılar de büyük.
ABD-Çin İş Kurulu Genel Şurası Lider Yardımcısı Doug Barry, Çin’de faaliyet gösteren ABD’li girişimcilerin tasarıyı telaşla karşıladıklarını belirtti. Doug Barry, tasarının ithalatçılar için “yüksek bir standart” koyduğunu, bununla birlikte ithalatçıların kurala uymaları hâlinde dahi sorun yaşayabileceklerini, mallara sebepsiz yere el koyulması ihtimalinin bulunduğunu söyledi. Doug Barry, tasarının yetki alanının çok geniş olduğunu, kapsamının Xinjiang ile sonlu olmadığını kaydetti.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, Xinjiang hakkındaki “zorla çalıştırma” tezlerine karşı çıkarak, ABD’nin “Uygur Zorla Çalıştırmayı Tedbire Yasası”yla Xinjiang’daki insan hakları durumunu karaladığını, Çin’in iç işlerine karıştığını ve memleketler arası hukuka alışılmamış davrandığını kaydetti. Çinli sözcü, ABD’nin inatçı hareketlerine güçlü karşılık vereceklerini kelamlarına ekledi.
Çin Toplumsal Akademisi’nden ABD uzmanı Lv Xiang, iş insanlarının siyasetin karmaşık yüzünü tanımadıklarını, ABD’li diplomatların bu net sözlerinin “Xinjiang sorunu”nun öteden beri ABD’nin kurguladığı bir senaryo olduğunu yansıttığını söyledi.
COVID-19 salgınının ortaya çıkmasından evvel Xinjiang, bir yılda 10 milyon turist ağırlamıştı.
Lv Xiang, Xinjiang’da dünyanın önde gelen güneş paneli işletmelerinin bulunduğuna dikkat çekti. Lv’ye nazaran, ABD’nin asıl gayesi Xinjiang’ın avantajlı kesimlerini tehdit etmek suretiyle Çin’in sanayi ve ticaret bölümlerine baskı uygulamak, böylelikle “Çin’in dünya pazarını denetim etmesine müsaade vermeme” maksadına ulaşmak.
Lv Xiang, Bay R’nin röportajının ABD’nin gerçek maksadını yansıttığına işaret etti. Lv, ABD’nin mevzuyu siyasallaştırma istikametindeki adımlarının her şeyden evvel kendi işletmelerinin çıkarlarına ziyan vereceğini, bunun yanında, iklim meselesiyle çabayı ve üretim zinciri güvenliğini tehlikeye sokacağını vurguladı.
Kaynak Çin Milletlerarası Radyosu
Hibya Haber Ajansı